Chuỗi liên kết giúp nâng cao giá trị cá cảnh

Là vật nuôi giúp người dân tạo ra giá trị và thu nhập cao gấp nhiều lần so với nông nghiệp truyền thống xét trên cùng một đơn vị diện tích, cá cảnh đã được TPHCM xác định là sản phẩm chủ lực để phát triển trong quá trình tiếp tục tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Chuỗi liên kết giúp nâng cao giá trị cá cảnh
Ảnh: LL/Tép Bạc

Hơn 70 năm truyền thống

Nếu xét về quá trình, nghề nuôi và kinh doanh cá cảnh đã hình thành rất lâu ở TPHCM với sự xuất hiện chợ cá cảnh Lưu Xuân Tín (quận 5) từ giữa thập niên 1940. Trước năm 1975, TPHCM đã tập trung nhiều người nuôi cá cảnh với tay nghề và năng lực kinh doanh có tiếng trong khu vực.

Hiện nay, TPHCM đã hình thành lực lượng kế thừa hùng hậu, cả về tay nghề và năng lực kinh doanh. Nhờ đó, TPHCM hình thành nên thế mạnh là thuần dưỡng và cho sinh sản nhân tạo các loài cá cảnh nhập nội như cá chép Nhật, cá ông tiên, cá dĩa…, cũng như sản xuất cá bản địa phục vụ cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Thực tế cho thấy, cá cảnh là vật nuôi giúp cho người dân tạo ra được giá trị và thu nhập cao gấp nhiều lần so với các loại cây trồng hay vật nuôi truyền thống khác.


 Nuôi cá Koi tại trại cá Châu Tống. Ảnh: CAO THĂNG

Tổng diện tích nuôi cá cảnh của TPHCM hiện nay gần 89ha với hơn 290 cơ sở, hộ nuôi, tập trung nhiều nhất ở huyện Bình Chánh (50ha/110 cơ sở và hộ nuôi); huyện Củ Chi (25ha/41 cơ sở, hộ nuôi). Trong đó, Công ty cổ phần Sài Gòn cá kiểng (Saigon Aquarium) và Hợp tác xã Sinh vật cảnh Sài Gòn có diện tích sản xuất 12ha, Công ty Thiên Đức 1ha; số còn lại ở huyện Hóc Môn, các quận 8, 9, 12, Thủ Đức, Gò Vấp. Loài cá cảnh được nuôi nhiều nhất là cá dĩa, chép Nhật, Koi, bảy màu, hòa lan, hồng kim... 

Từ đầu những năm 2000, TPHCM là địa phương đầu tiên cả nước xác định cá cảnh là vật nuôi chủ lực trong nền nông nghiệp đô thị. Thành phố đã có chủ trương, chính sách để nghề này phát triển, như quy hoạch làng nghề cá cảnh dọc sông Sài Gòn ở 2 xã Phú Hòa Đông và Trung An (huyện Củ Chi); tổ chức Festival sinh vật cảnh lần đầu tiên cả nước vào năm 2006, thực chất là từ nền tảng cá cảnh nên mới có tên AQUAVINA 2006. Trước đó, Hội Cá cảnh TPHCM cũng đã được thành lập, sau đó là Tạp chí Cá cảnh của hội được xuất bản, đã tạo làn sóng mới trong việc tập họp những người nuôi hay yêu thích cá cảnh thuộc nhiều tầng lớp với những sinh hoạt định kỳ.  

Cá cảnh được sản xuất tại TPHCM đa dạng, với trên 100 loài cá cảnh giá trị của thế giới. Chủng loài chính có hơn 50 loài nuôi sinh sản và 20 loài khai thác tự nhiên thuần dưỡng làm cảnh. Tốc độ tăng trưởng bình quân 2010-2018 là 15%. Riêng năm nay, số lượng được sản xuất và cung ứng ra thị trường khoảng 180 triệu con, tăng 16,1% so với năm 2017.

Do hiệu quả nuôi cá cảnh khá rõ nét và khá cao nên người dân thành phố, với nhiều biện pháp hỗ trợ của địa phương đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi hiệu quả thấp sang cá cảnh. Từ TPHCM, sản xuất cá cảnh đã lan rộng sang các địa phương khác xung quanh như Long An, Tây Ninh, Tiền Giang, Bình Dương... Chi cục Thủy sản TPHCM cho biết, thành phố chiếm 70% tổng kim ngạch xuất khẩu cá cảnh cả nước.

Theo nhận định của ông Phạm Lâm Chính Văn, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông TPHCM, những kết quả trên vẫn chưa thể như kỳ vọng so với tiềm năng, lợi thế về tự nhiên, thị trường, đầu mối giao thương, xuất khẩu của thành phố. Đặc biệt là khâu liên kết từ sản xuất đến thu mua, bán lẻ, xuất khẩu, xây dựng thương hiệu... vẫn là những mặt hạn chế của nghề nuôi cá cảnh - vốn dĩ gần như cha truyền con nối. Nếu không liên kết theo chuỗi thì ngành cá cảnh TPHCM khó có thể có phát huy hết tiềm lực để phát triển. 

Hình thành chợ sinh vật cảnh

Theo PGS-TS Vũ Cẩm Lương, Trường Đại học Nông Lâm TPHCM, trong cơ chế thị trường, không chỉ có sản xuất và bán hàng hóa mà còn phải liên kết để tạo ra chuỗi giá trị tốt hơn. Đó là mô hình kinh tế đòi hỏi phải biết quản lý, điều phối, giúp hoạt động ngành hiệu quả hơn. 

Ông Phạm Lâm Chính Văn cho rằng, người nuôi và kinh doanh cá cảnh Việt Nam chưa quan tâm đến việc liên kết. Trong khi từ lâu các nước đã tạo chuỗi liên kết. Bởi một trang trại dù lớn cỡ nào, hay một nhà thương mại, sản xuất và xuất khẩu đơn thuần thì không thể nào đảm bảo cung cấp đầy đủ các đơn hàng, nên cần phải có sự liên kết. Thực tế, cũng đã xuất hiện liên kết một cách tự nhiên, chưa thật sự có sự gắn kết chặt chẽ. Việc hình thành sự liên kết giữa doanh nghiệp và người nuôi là cần thiết và hợp lý. 

Ngoài yếu kém về sự liên kết, ngành cá cảnh còn yếu về con giống và năng lực khoa học kỹ thuật. Thực tế khâu giống chưa được sự quan tâm đúng mức của Nhà nước, dù đây là vấn đề quan trọng. Trong khi nhu cầu nhập khẩu giống luôn được đặt ra, do thị trường luôn đòi hỏi cái mới, lạ. Sắp tới Trung tâm Khuyến nông TPHCM sẽ cùng các địa phương xậy dựng một số mô hình trình diễn từ việc nhập khẩu con giống theo nhu cầu thị trường.

Chủ cơ sở Tân Xuyên chuyên kinh doanh cá cảnh đề nghị, trước hết cần xây dựng chợ cá cảnh, kết hợp chợ sinh vật cảnh (cây kiểng, hoa, thú cưng…) như cách mà Thái Lan đã làm. Ai có nhu cầu về sinh vật cảnh là đến chợ này. Vì cá cảnh không thể tách ra khỏi sinh vật cảnh. Về mô hình, chưa ai xây dựng mô hình nuôi cá cảnh kết hợp chăn nuôi. Ở Thái Lan, họ nuôi bo bo trong ao cho cá cảnh ăn. Nước thải dùng tưới cây, nuôi cá, heo. Còn ở Malaysia, khi rửa chuồng heo, phân heo và nước dùng để nuôi bo bo cho cá Boly ăn, lớn nhanh và đẹp. Hay mô hình nuôi nhỏ, lẻ cần có kỹ thuật và công nghệ xử lý nước nhằm hạn chế việc thay nước, giúp ích nhiều cho các hộ nuôi nhỏ lẻ của TPHCM.

Xuất khẩu cá cảnh 10 tháng bằng cả năm 2017

Tại hội thảo xây dựng chuỗi giá trị cá cảnh TPHCM tổ chức cuối tuần qua, Chi cục Thủy sản TPHCM cho biết, đến tháng 9, các doanh nghiệp đã xuất khẩu cá cảnh gần 15 triệu con, kim ngạch xuất khẩu gần 17 triệu USD - tăng 14 % cả về số lượng và giá trị so với cùng kỳ năm 2017.

Các loại cá cảnh được xuất khẩu chủ yếu là neon, bảy màu, hòa lan... Dù xuất khẩu đến 43 quốc gia, nhưng tập trung nhiều nhất là các nước châu Âu (chiếm 54%). Dự kiến đến hết tháng 10 này, xuất khẩu cá cảnh sẽ bằng cả năm 2017 (18,2 triệu con với giá trị 20 triệu USD). Như vậy, năm nay có khả năng xuất khẩu 20 - 21 triệu cá cảnh, giá trị kim ngạch khoảng 22 - 23 triệu USD. 

Việt Nam đứng thứ 17 trong số 125 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới tham gia xuất khẩu cá cảnh, chiếm tỷ trọng 1,2%. 

 PHIÊU NHIÊN

SGGP
Đăng ngày 15/10/2018
Công Phiên
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Đừng để độ mặn “dắt mũi” vụ nuôi của bạn

Trong nuôi trồng thuỷ sản, đặc biệt là nuôi tôm, việc kiểm soát chất lượng nước đóng vai trò quan trọng, trong đó độ mặn là một chỉ số then chốt. Độ mặn không chỉ tác động đến khả năng sinh trưởng của tôm mà còn liên quan trực tiếp đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi. Vậy làm sao để duy trì độ mặn lý tưởng trong ao? Hãy cùng Tép Bạc khám phá trong bài viết dưới đây.

Độ mặn của nước
• 13:00 19/07/2025

Ban đêm ở trại tôm: Nhìn thấu nguy cơ để giữ chắc mùa vụ

Trong khi người nuôi đã say giấc, ao tôm vẫn không ngừng "sôi động" với hàng loạt diễn biến môi trường, sinh vật phân hủy, và những nguy cơ tiềm tàng. Vậy ban đêm nuôi tôm làm sao cho đạt kết quả? Bài viết sau sẽ giúp bạn "nhìn thấu bóng tối", giữa mùa vụ nhiều rủi ro.

Ao nuôi tôm vào ban đêm
• 14:05 18/07/2025

Hệ vi sinh vật đường ruột quyết định 50% tỷ lệ sống của tôm giống

Năng suất không đồng đều và tỷ lệ hao hụt cao ở giai đoạn đầu luôn là một thách thức lớn trong ngành nuôi tôm thẻ chân trắng. Một nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí uy tín Applied and Environmental Microbiology của Hiệp hội Vi sinh vật học Hoa Kỳ đã cung cấp bằng chứng khoa học rõ ràng, cho thấy hệ vi sinh vật (microbiome) đường ruột là một yếu tố quyết định đến sự thành bại của vụ nuôi.

• 14:00 17/07/2025

Nuôi tép cảnh: Thú chơi sinh động, dễ bắt đầu

Không chỉ gắn với mô hình nuôi thương phẩm, các loài tôm, tép nhỏ, thường gọi chung là tép cảnh – đang ngày càng được ưa chuộng trong giới chơi thủy sinh và người nuôi nhỏ lẻ. Với vẻ ngoài bắt mắt, dễ chăm sóc và giá trị thẩm mỹ cao, tép cảnh dần trở thành một xu hướng thú vị, đặc biệt là với những người yêu thích thiên nhiên trong không gian sống.

• 17:15 16/07/2025

Logistics ngành thủy sản – một điểm nghẽn trong chuỗi giá trị thủy sản Việt Nam

Việt Nam tự hào là một cường quốc xuất khẩu thủy sản, với kim ngạch hàng năm lên đến hàng tỷ USD. Thế nhưng, đằng sau những con số ấn tượng đó là một nghịch lý đáng báo động: giá trị gia tăng và lợi nhuận thực tế thu về chưa tương xứng với tiềm năng. Khi mổ xẻ chuỗi giá trị, một "điểm nghẽn" mang tính sống còn đã lộ rõ, đó chính là logistics. Đây không còn là một chi phí dịch vụ đơn thuần, mà đã trở thành rào cản lớn nhất kìm hãm sức bật của toàn ngành.

Điểm nghẽn trong Logistics
• 00:09 20/07/2025

Cá muối chua: Món ăn truyền thống và mối nguy cơ chết người từ độc tố Botulinum

Mới đây, vào ngày 15/7/2025, anh A Khởi (23 tuổi, dân tộc Xơ Đăng, tỉnh Quảng Ngãi) đã được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãi 2 trong tình trạng nguy kịch. Nguyên nhân được xác định là ngộ độc Botulinum sau khi anh ăn cơm với món cá muối chua tự làm tại nhà. Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về mối nguy hiểm chết người ẩn sau món ăn dân dã, biến một đặc sản truyền thống thành nguồn cơn của những bi kịch.

Ngộ độc Botulinum
• 00:09 20/07/2025

Ban đêm ở trại tôm: Nhìn thấu nguy cơ để giữ chắc mùa vụ

Trong khi người nuôi đã say giấc, ao tôm vẫn không ngừng "sôi động" với hàng loạt diễn biến môi trường, sinh vật phân hủy, và những nguy cơ tiềm tàng. Vậy ban đêm nuôi tôm làm sao cho đạt kết quả? Bài viết sau sẽ giúp bạn "nhìn thấu bóng tối", giữa mùa vụ nhiều rủi ro.

Ao nuôi tôm vào ban đêm
• 00:09 20/07/2025

Thủy sản Hùng Vương lại bị xử phạt

Từng là doanh nghiệp dẫn đầu ngành xuất khẩu cá tra Việt Nam, Công ty Cổ phần Hùng Vương (mã chứng khoán: HVG) đang đối mặt với một tương lai bất định khi liên tiếp vướng vào các vi phạm pháp luật và gánh nặng tài chính khổng lồ.

thủy sản Hùng Vương
• 00:09 20/07/2025

Trung quốc vượt Mỹ, trở thành thị trường thủy sản số 1 của Việt Nam

Số liệu thống kê 6 tháng đầu năm 2025 đã xác nhận Trung Quốc đã vượt qua Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam. Với kim ngạch xuất khẩu đạt 1,1 tỷ USD, thị trường tỷ dân này không chỉ cho thấy sức mua khổng lồ mà còn đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải có một chiến lược tiếp cận bài bản và chuyên nghiệp hơn.

tôm thẻ chân trắng
• 00:09 20/07/2025
Some text some message..