“Cơn lốc” ly hương ở miền Tây: Khi người già là lao động chính

"Cơn lốc" di dân ở Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) nhiều năm qua mang theo gần như tất cả những người trong độ tuổi lao động ở các vùng nông thôn. Làng quê vắng bóng trai tráng khiến nhiều người già trở thành lao động chính.

phụ nữ đánh cá
Bà Trần Thị Cúc đang trở thành lao động chính trên gần 10.000m2 nuôi trồng thủy sản của gia đình. Ảnh: P.V

Hơn 70 tuổi vẫn là lao động chính

Như bao gia đình nghèo khó khác ở xã Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng, vợ chồng ông Lý Thiện (64 tuổi) cũng đang chăm sóc cho bốn đứa cháu ngoại, đứa lớn nhất 11 tuổi, đứa nhỏ nhất chỉ mới học mẫu giáo.

Nhà ông Thiện chỉ có gần 1.000m2 đất trồng hoa màu, nhưng diện tích đất hiếm hoi ấy bị nhiễm phèn mặn ngày càng nặng, không trồng trọt được thứ gì. Để có tiền nuôi các cháu, hơn ba năm qua, ông Thiện xin vào trông coi các đầm tôm nuôi công nghiệp cho người dân trong vùng, với đồng lương gần 5 triệu đồng mỗi tháng.

Vợ ông Thiện, bà Trà Sa Khuôl chia sẻ: "Ba mẹ của bọn trẻ, mỗi tháng dành dụm gửi về 4 triệu đồng, cộng với tiền lương của ông ngoại tụi nó cũng sống đủ mỗi tháng".

Bà Khuôl cho biết thêm, tuy vậy, số tiền này chỉ đủ nuôi sống 6 miệng ăn, và cho 4 đứa cháu đến trường, có tháng cháu ốm đau, vợ chồng bà phải chạy vay mượn thêm.

Khác với gia đình ông Thiện, nhà ông Lý Hên ở cách đó một con đường giao thông nông thôn trong ấp Nam Chánh có được 5.000m2, nhưng ông bảo, mấy năm nay ông phải bỏ ruộng hoang, vì không còn sức để canh tác.

"Mấy công đất giờ cỏ mọc um tùm, có cho thuê cũng không ai dám mướn vì không nuôi sống được tôm, cua gì" ông Hên nói với giọng trầm buồn của người nông dân phải chịu cảnh bỏ đất.

Hàng ngày, vợ chồng ông Hên đi làm thuê cho người dân quanh vùng theo kiểu, ai thuê gì làm nấy. Những ngày không có người thuê, vợ ông Hên đạp xe quanh xã Lịch Hội Thượng hỏi mua lại hoa màu của người dân rồi mang xuống chợ thị trấn bán lại kiếm lời.

"Có những đêm, vợ chồng tôi phải thức dậy từ lúc 2 giờ sang để chuẩn bị mớ rau, con cá cho kịp chợ nhóm họp vào sáng sớm, cực lắm. Nhưng giờ mình không làm thì lấy gì ăn, các con đâu còn đứa nào ở nhà"- bà Thạch Thị Tuốt, vợ ông Hên nói.

Ở vùng đất cuối trời Nam, bà Trần Thị Cúc (75 tuổi, ngụ ấp Ông Khâm, xã Tân Hưng Đông, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau) cũng không thoát cảnh phải làm là trụ cột bất đắc dĩ của gia đình. Bà Cúc có 11 người con, nhưng có đến 10 người phải bỏ xứ đến Bình Dương làm thuê.

"Nhà chỉ có gần 10.000m2 đất nuôi tôm nhưng chỉ mình tôi trông coi, thu nhập hàng tháng cũng được vài ba triệu, đủ để tôi và hai đứa cháu sinh sống"- bà Cúc nói với giọng trầm buồn.

Thiếu hụt lao động mùa vụ tại địa phương

Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Sóc Trăng cho biết, số người trong độ tuổi lao động đang làm việc ngoài tỉnh năm 2018 là 134.302 người, đến năm 2019 giảm xuống còn 124.711 người, nhưng trong năm 2020 thì tăng lên đột biến là 131.213 người.

Theo chính quyền địa phương, tình hình người lao động làm việc ngoài tỉnh năm 2019 và 2020 có giảm so với năm 2018, nguyên nhân là do tỉnh triển khai chính sách kêu gọi các doanh nghiệp về tỉnh đầu tư có quy mô sử dụng nhiều lao động, các địa phương tập trung đào tạo nghề, cung ứng lao động cho doanh nghiệp trong tỉnh, hạn chế một phần người lao động rời địa phương đi làm việc ngoài tỉnh.

Tuy nhiên, số lượng lao động đi làm việc ngoài tỉnh giảm không đáng kể do thu nhập của người lao động làm việc tại các doanh nghiệp trong tỉnh chưa cao, chưa thu hút người lao động.

Về mặt tích cực, khi một lượng lớn lao động nông thôn rời địa phương đi làm việc ngoài tỉnh, giải quyết được việc làm ổn định, từng bước cải thiện cuộc sống của người lao động ở nông thôn. Đồng thời, cũng góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp nông thôn theo hướng tích cực, đưa cơ giới vào sản xuất nông nghiệp giải phóng sức lao động con người cùng với việc áp dụng những thành tựu của khoa học lĩnh vực nông nghiệp vào sản xuất đã làm tăng năng suất lao động, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Tuy nhiên, mặt trái của vấn đề là ngày càng có nhiều lao động rời địa phương đi làm việc ngoài tỉnh gây thiếu hụt lao động theo mùa vụ tại địa phương, nguồn nhân lực bị thiếu hụt khi nhu cầu tuyển dụng lao động của doanh nghiệp trong tỉnh tăng.

Theo đó, để giải quyết vấn nạn di dân, thu hút nguồn lao động đang ở ngoài tỉnh về địa phương làm việc, lãnh đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho rằng, tỉnh Sóc Trăng cần có những chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp thu hút lao động như: Hỗ trợ đào tạo nghề cung ứng theo nhu cầu; chính sách miễn, giảm thuế; đầu tư xây dựng những thiết chế văn hóa tại khu công nghiệp, khu vực có nhiều lao động làm việc; hỗ trợ nhà ở…

Tại Cà Mau, nếu như số lao động ra ngoài tỉnh làm việc năm 2014 là 14.900 người, thì đến năm 2019 đã tăng lên trên 20.000 người. Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Thanh cho biết, tuy trong năm 2020, số người lao động ở địa phương ra ngoài tỉnh làm việc có giảm xuống còn 18.500 người, nhưng vẫn chưa phải là tín hiệu vui, vì nguyên nhân chính của tình trạng sụt giảm này là do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Theo ông Thanh, ngành chức năng Cà Mau đang tích cực quy hoạch, chuyển đổi lại sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế để giữ chân người lao động ở các địa phương.

Ông Thanh cũng nhìn nhận việc người hết tuổi lao động đang ở các vùng nông thôn hiện tại vẫn chưa gây tác động lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Song, về lâu dài, Cà Mau cần có một giải pháp tổng thể để đảm bảo bức tranh kinh tế nông thôn từng bước đi lên; cũng như tăng cường đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đô thị, tạo sự kết nối nhằm làm tăng hiệu quả sản xuất để giữ chân người lao động tại các vùng quê ở lại làm ăn, sinh sống ổn định.

Nông nghiệp Việt Nam
Đăng ngày 12/01/2021
Hoàng Hạnh
Nông thôn

Top 5 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản năm 2021, Minh Phú tiếp tục giữ ngôi vương

Vượt qua 800 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, Tập đoàn Thủy sản Minh Phú giành ngôi vương xuất khẩu thủy sản và xuất khẩu tôm của cả nước, với 395 triệu USD, chiếm gần 4,5% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản.

xuất khẩu tôm
• 15:39 09/02/2022

Quảng Ninh dừng tiếp nhận hoa quả, thủy sản qua cửa khẩu

Từ ngày 17/1, Quảng Ninh tạm dừng tiếp nhận phương tiện chở hoa quả, thủy sản đông lạnh đến cửa khẩu, lối mở biên giới của tỉnh này để xuất khẩu.

cửa khẩu Bắc Luân II
• 10:12 17/01/2022

Đùi ếch đông lạnh bị châu Âu cảnh báo, mức độ rủi ro nghiêm trọng.

Văn phòng SPS Việt Nam lại tiếp tục nhận được cảnh báo về an toàn thực phẩm và thức ăn chăn nuôi của Liên minh châu Âu (EU) đối với sản phẩm đùi ếch đông lạnh xuất xứ từ Việt Nam.

đùi ếch đông lạnh
• 15:21 14/10/2021

Xuất khẩu thủy sản tiếp tục lao dốc

Xuất khẩu thủy sản tháng 9/2021 chỉ đạt trên 628 triệu USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc sụt giảm tới 50%. Đây là tháng thứ hai liên tiếp xuất khẩu thuỷ sản lao dốc.

chế biến tôm xuất khẩu
• 10:15 08/10/2021

Tình hình thủy sản quý I/2025 tại Bình Định: Tăng trưởng ổn định và triển vọng phát triển bền vững

Trong quý I năm 2025, ngành thủy sản tỉnh Bình Định đã ghi nhận những kết quả tích cực, thể hiện sự phát triển ổn định và tiềm năng tăng trưởng trong năm nay.

Tôm giống
• 14:24 16/04/2025

Nuôi ghép tổng hợp các loài thủy sản – hướng đi bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường nước và hiệu quả nuôi trồng thủy sản, mô hình nuôi ghép tổng hợp các loài thủy sản đang được xem là giải pháp khả thi, bền vững, giúp người nuôi thích ứng hiệu quả với những thay đổi của tự nhiên.

Nuôi ghép
• 11:00 15/04/2025

Bình Định: Đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, phát triển thị trường nông lâm thủy sản năm 2025

Nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm nông lâm thủy sản; nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị sản phẩm; phát triển chuỗi cung ứng sản phẩm an toàn, tăng cường tiêu thụ trong nước, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh về nông lâm thủy sản của tỉnh Bình Định.

Chế biến thực phẩm
• 10:45 08/04/2025

Bình Định tăng cường thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU

Để chuẩn bị làm việc với Đoàn Thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) lần thứ 5, tỉnh Bình Đinh tiếp tục chỉ đạo tập trung tăng cường thực hiện nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Tàu thuyền
• 09:43 04/04/2025

Nước mưa ảnh hưởng đến hồ cá cảnh như thế nào?

Hồ cá cảnh là một hệ sinh thái thu nhỏ, nơi các yếu tố môi trường cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển ổn định của cá, cây thủy sinh và vi sinh vật. Một trong những yếu tố môi trường thường bị bỏ qua nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến hồ cá chính là nước mưa. Mặc dù nước mưa là một nguồn nước tự nhiên, nhưng nó có thể mang lại cả lợi ích lẫn tác hại nếu không được quản lý đúng cách. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của nước mưa đến hồ cá cảnh, đặc biệt là những hồ đặt ngoài trời.

Hồ cá
• 16:36 15/06/2025

Khuyến khích thay thế thịt đỏ bằng cá trong khẩu phần ăn

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và lối sống lành mạnh, xu hướng điều chỉnh khẩu phần ăn theo hướng giảm thịt đỏ và tăng tiêu thụ cá đang ngày càng phổ biến. Không chỉ là sự thay đổi mang tính cá nhân, mà đây còn là một hướng đi được nhiều chuyên gia dinh dưỡng và tổ chức y tế toàn cầu khuyến khích nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm áp lực lên môi trường.

Ăn cá
• 16:36 15/06/2025

Gỡ khó cho thủy sản khai thác: Bà Rịa – Vũng Tàu vào cuộc quyết liệt

Trong bối cảnh Bà Rịa – Vũng Tàu là một trong những điểm nóng về xuất khẩu thủy sản khai thác, đặc biệt là cá mối xuất đi EU, doanh nghiệp vẫn gặp rào cản lớn do quy định nghiêm ngặt về nguồn gốc khai thác (IUU).

Tàu cá
• 16:36 15/06/2025

Báo cáo xu hướng môi trường và sức khỏe tôm

Theo báo cáo định kỳ từ Farmext LAB (Từ ngày 08/06 – 13/06/2025) mang đến những tín hiệu tích cực khi tình hình dịch bệnh đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, các chỉ số về vi khuẩn trong gan và ruột tôm vẫn ở mức báo động, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người nuôi.

Nuôi trồng thủy sản
• 16:36 15/06/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 16:36 15/06/2025
Some text some message..