Các chủ sở hữu tàu đánh cá bất hợp pháp ở Indonesia cuối cùng có thể phải đối mặt với công lý hình sự theo đề xuất sửa đổi luật thủy sản của đất nước khi Chính phủ tìm cách thúc đẩy ngành công nghiệp phát triển bền vững.
Dự luật sửa đổi được đệ trình lên Quốc hội do Bộ Hàng hải và Nghề cá kết hợp với các điểm từ các nghị định của Tổng thống và Bộ trưởng đã được ban hành sau khi thông qua Đạo luật Nghề cá năm 2009. Trong đó bao gồm các lệnh cấm các tàu cá và thuyền viên nước ngoài; việc trung chuyển đánh bắt cá giữa các tàu trên biển và đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực khai thác thủy sản.
Bộ cũng đang phân thẩm quyền cho các cơ quan thực thi pháp luật để đốt cháy và đánh chìm các tàu thuyền đánh bắt trái phép, không báo cáo và không được kiểm soát (IUU) mà không phải chờ phán quyết từ tòa án.
Mặc dù, điểm quan trọng nhất là việc mở rộng đề xuất hình phạt hình sự cho thủ phạm đánh cá bất hợp pháp. Theo luật pháp hiện hành, chỉ những người bị bắt trong hành vi đánh bắt IUU (thường là thuyền viên) phải đối mặt với truy tố, trong khi chủ nhân của các tàu tránh được bất kỳ hình phạt nào.
Susi Pudjiastuti, Bộ trưởng Bộ Thủy sản, cho biết trong một cuộc thảo luận công khai vào ngày 21/5 tại Jakarta rằng Indonesia không bao giờ trừng phạt các chủ tàu cá tàu đánh cá bất hợp pháp. Kết quả là một mạng lưới tổ chức, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia trong ngành thủy sản đã phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu. Điều này sẽ không còn xảy ra nữa.
Dự luật kêu gọi xử phạt hình sự đối với chủ sở hữu công ty và người thụ hưởng của tàu đánh cá bất hợp pháp. Nó quy định án tù cho những chủ sở hữu dài hơn một phần ba so với các câu luật đối với thuyền viên của tàu và tiền phạt cao hơn hai phần ba.
Bà Susi hy vọng dự luật thủy sản mới này sẽ cải thiện các nguyên tắc cơ bản còn non yếu trong luật hiện hành và các sửa đổi được đề xuất nhằm mục đích đạt được chủ quyền, bền vững và thịnh vượng trong ngành thủy sản của Indonesia.
Bà kỳ vọng rằng các bản sửa đổi có thể giúp Indonesia trở thành điểm tựa trong ngành hàng hải thế giới.
Mas Achmad Santosa, người đứng đầu của một lực lượng đặc nhiệm được chỉ định về đánh cá bất hợp pháp, cho biết trừng phạt các chủ tàu và những người hưởng lợi công ty là một phần của việc tăng cường tính minh bạch và thực thi pháp luật trong ngành và sẽ có tác dụng ngăn chặn đánh bắt bất hợp pháp.
Theo ông, quản trị thủy sản tốt phải minh bạch và các công ty đánh cá phải chịu trách nhiệm.
Có tới 80% ngư dân hoạt động trong vùng biển của Indonesia là ngư dân quy mô nhỏ, được định nghĩa theo luật của quốc gia là những người có tàu nhỏ hơn 5 tấn trọng tải (GT). Các sửa đổi được đề xuất sẽ cho phép chúng hoạt động ở tất cả các khu vực ngoại trừ các vùng lõi của khu bảo tồn biển. Họ cũng sẽ được miễn không phải xin giấy phép hoạt động, nhưng sẽ phải ghi lại và báo cáo sản lượng khai thác của họ thường xuyên cho chính quyền địa phương.
Bộ thủy sản cũng đề xuất các biện pháp bảo vệ mới về “quyền của đại dương” và công nhận vai trò của các cộng đồng ven biển trong bảo tồn biển.
Theo ông Sjarief Widjaja, người đứng đầu Cục khai thác, đại dương thực sự có quyền bảo vệ sự tồn tại của nó, hướng đến sự khỏe mạnh và đảm bảo tính bền vững của các nguồn tài nguyên và cho rằng đây là một phần nỗ lực của Chính phủ hướng đến quản lý nghề cá bền vững.
Các cuộc thảo luận về dự luật sửa đổi, giữa Bộ Thủy sản và Ủy ban Quốc hội giám sát các vấn đề về biển, lâm nghiệp và nông nghiệp, bắt đầu vào tháng 4/2018.
Edhy Prabowo, Chủ tịch Ủy ban cho biết, dự luật này sẽ cung cấp một giải pháp cho các tai họa hàng hải của Indonesia, đặc biệt là trong việc ủng hộ thực thi pháp luật chống lại việc đánh bắt trái phép. Đồng thời, nó phải mang lại lợi ích cho ngư dân về tính chủ quyền và tính bền vững.
Arif Satria, Hiệu trưởng của Viện Nông nghiệp Bogor (IPB) và một chuyên gia về chính sách biển, cho biết dự luật này sẽ giúp cải thiện tính bền vững của nghề cá Indonesia.
Arif cho biết, bằng cách bổ sung các quy định về quyền đại dương, dự luật có thể được phân loại là “bền vững mạnh mẽ”, vì luật pháp sẽ không chỉ thừa nhận các quyền của sinh vật, mà còn là của những những phi sinh, ví dụ như nước.
Arifsyah Nasution, nhà vận động đại dương của Greenpeace Indonesia, cho biết những sửa đổi được đề xuất sẽ củng cố một con đường rõ ràng hơn cho quản lý tài nguyên biển bền vững để phát triển mạnh trong nước.
Ông cho rằng khía cạnh bền vững trong dự luật này mạnh hơn pháp luật về thủy sản hiện tại.
Tuy nhiên, Arifsyah lưu ý rằng ngôn ngữ trong một số điều khoản không rõ ràng, có thể tạo ra những lỗ hổng cho việc đánh bắt cá bất hợp pháp.
Ví dụ về vấn đề chuyển tải, dự luật cấm hoạt động nếu thực hiện việc “không cập bến tại các cảng cá được chỉ định hoặc các cảng thuộc sở hữu nhà nước với cơ quan hải quan”. Arifsyah cho biết điều này có thể được hiểu là trung chuyển được phép khi các sản phẩm khai thác đã cập bến tại một số cảng nhất định.
Dự luật này cũng miễn trừ lệnh cấm vận chuyển “tàu hỗ trợ cho các hoạt động đánh cá hoạt động giữa ngư trường và các cảng được chỉ định. Arifsyah cho biết điều này có thể cung cấp bảo hiểm cho ngư dân bất hợp pháp trốn tàu thuyền của họ làm tàu hỗ trợ.
Ông cảnh báo, điều này có thể làm giảm tác động của lệnh cấm trung chuyển. Ông lưu ý rằng một quy định hiện tại đã cấm hoàn toàn việc trung chuyển tại các vùng biển của Indonesia.
Arifsyah cũng cho biết dự luật vẫn nên hạn chế đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực thủy sản hạ nguồn, bao gồm cả chế biến và phân phối, để ngăn chặn sự kiểm soát của ngành nước ngoài.
Có các DN Indonesia trong lĩnh vực này cần sự hỗ trợ, bảo vệ và hướng dẫn của Chính phủ. Indonesia không chống lại đầu tư nước ngoài, nhưng những người chơi chính trong ngành thủy sản Indonesia vẫn phải là các công ty tư nhân hoặc nhà nước tư nhân.
Dự thảo hiện đang được cơ quan lập pháp của Nhà nước được gọi là Baleg xem xét. Tuy nhiên, dự thảo sẽ phải được xem xét trong một cuộc họp nội các và trong cuộc họp toàn thể của Nhà trước khi có thể được thông qua thành luật.
Sjarief, quan chức Bộ Thủy sản, cho biết ông lạc quan dự luật sẽ được thông qua trong năm nay. Ông cho biết rằng Bộ cũng sẽ tổ chức các cuộc thảo luận với các công ty đánh cá và cộng đồng trong các cuộc thảo luận đang diễn ra.
Arifsyah cho biết điều quan trọng là Bộ sẽ nhận được sự hỗ trợ của ngư dân, khu vực tư nhân, các chuyên gia hàng hải và các nhóm xã hội dân sự để giúp thông qua dự luật. Cũng phải đảm bảo rằng chính quyền của Tổng thống Joko Widodo cam kết thiết lập một ngành thủy sản bền vững ở Indonesia.
Arifsyah kỳ vọng dự luật thủy sản này sẽ thực sự tiến bộ hơn và rõ ràng hơn trong việc thiết lập ba mục tiêu chủ quyền, bền vững và thịnh vượng.