Kẽm làm thay đổi giới tính sò huyết

Giới tính của các loài hai mảnh vỏ được phân loại thành đơn tính và lưỡng tính. Lưỡng tính lại được chia thành hai loại: (1) loài có đồng thời cả hai cơ quan sinh dục có thể tạo nên giao tử của giống đực và cái; (2) loài sẽ thay đổi giới tính từ đực sang cái hoặc ngược lại trong vòng đời sinh sống.

sò huyết
Sò huyết (Tegillarca granosa).

Các cá thể lưỡng tính lần lượt trải qua quá trình đảo ngược giới tính trong chu kỳ sống được biểu hiện bằng tỷ lệ giới tính theo tuổi; điều này đã được báo cáo trong những loài như ngao vỏ cứng (Mercenaria mercenaria), hàu Thái Bình Dương (Crassostrea gigas), nghêu Manila (Ruditapes philippinarum) và sò huyết (T. granosa). Tuy nhiên, có rất ít nghiên cứu về ảnh hưởng của các chất hóa học trong số các yếu tố môi trường liên quan đến sự thay đổi giới tính của những loài hai mảnh vỏ này. 

Hai yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định giới tính, tỷ lệ giới tính và sự phát triển tuyến sinh dục của loài hai mảnh vỏ đó là yếu tố di truyền và môi trường. Các yếu tố môi trường bao gồm các yếu tố vật lý, hóa học và sinh học khác nhau. Nồng độ của các kim loại vi lượng thiết yếu (Fe, Mg, Mn, Co, Zn và Cu) hay hóa chất gây rối loạn nội tiết (EDC) có thể gây ra một loạt các thay đổi mô bệnh học, mất cân bằng sinh lý và các vấn đề sinh sản ở động vật thủy sản

Kẽm được báo cáo là một hợp chất có khả năng kích thích hormone sinh dục mạnh mẽ ở động vật có xương sống. Bên cạnh đó, kẽm có thể được sử dụng trong việc chống ăn mòn sắt hoặc thép trong môi trường biển. Các công trình được mạ kẽm được sử dụng rộng rãi ở các khu vực ven biển, bao gồm các công trình nuôi trồng thủy sản, có thể đóng vai trò là nguồn ô nhiễm kẽm vào môi trường biển. 

Sò huyết (T. granosa) là một loài hai mảnh vỏ lưỡng tính trải qua quá trình thay đổi giới tính trong vòng đời sinh sống của nó. Sò huyết có chu kỳ sinh sản bao gồm giai đoạn phát triển giao tử sớm (tháng 3 - tháng 5), giai đoạn phát triển tích cực, sắp chín (tháng 4 - tháng 6), giai đoạn chín, sinh sản (tháng 5 - tháng 7), giai đoạn thoái hóa (tháng 7 - tháng 8), và giai đoạn phục hồi & nghỉ ngơi (tháng 9 - tháng 3). 

Tổng cộng 800 con sò huyết (14 tháng, chiều dài vỏ trung bình 28,4 mm) đã được thu thập từ Vịnh Jangsu, nằm trên bờ biển phía nam của Hàn Quốc để tiến hành đánh giá, khảo sát ảnh hưởng của kẽm đối với sự thay đổi tỷ lệ và quá trình chuyển đổi giới tính ở sò huyết trong giai đoạn tuyến sinh dục không hoạt động. Nghiên cứu này được thực hiện theo trình tự sau: Đầu tiên, sò huyết được thu thập và thích nghi với điều kiện nuôi trong nhà (2 tuần); sau đó sò huyết được nuôi trong môi trường tiếp xúc với kẽm ở nồng độ lần lượt là 9,5; 19 và 28,5 mg/L ở điều kiện bể nuôi trong nhà (5 tuần); tiếp theo sò huyết được cho thích nghi với điều kiện nhiệt độ môi trường nước ngoài tự nhiên (2 tuần); cuối cùng là thả nuôi sò huyết ngoài tự nhiên trong 3 tháng và phân tích dữ liệu, chỉ tiêu cần thiết như mô học, nồng độ kẽm, tỷ lệ giới tính, … sau khi thí nghiệm kết thúc.

sò huyết
Hình thái bên ngoài của sò huyết (Tegillarca granosa) ở nhóm tiếp xúc với kẽm (a: đối chứng; b: 9,5 mg/L, c: 19 mg/L và d: 28,5 mg/L)

Các loài hai mảnh vỏ kiếm ăn chủ yếu bằng cách lọc và đã được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu giám sát ô nhiễm môi trường biển do khả năng khử độc hiệu quả các chất ô nhiễm. Ở loài hai mảnh vỏ, mức độ tích tụ kẽm trong cơ thể và phản ứng sinh học diễn ra khác nhau giữa các loài. Kết quả của nghiên cứu này cho thấy sò huyết sau khi tiếp xúc với kẽm không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ sống giữa các nhóm nghiệm thức. Tuy nhiên, tỷ lệ cá thể đực có xu hướng tăng và tỷ lệ cá thể cái giảm tương ứng khi hàm lượng kẽm tăng lên. Hơn nữa, sự chuyển đổi giới tính từ cá thể cái thành đực xảy ra nhiều hơn dưới tác dụng thúc đẩy của kẽm. Phát hiện này cho thấy kẽm hoạt động như các tác nhân gây ảnh hưởng lên hormone androgen (được gọi là "nội tiết tố nam") và có thể dẫn đến tình trạng tỷ lệ giới tính không bình đẳng. 

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu đã đề xuất rằng việc quản lý kẽm trong khu vực nuôi sò huyết là cần thiết để đàn đảm bảo điều kiện sinh sản bình thường.

Nguồn: Kim, H. J., Shin, S. R., Kim, H., Park, J. J., Shin, Y. K., & Lee, J. S. (2021). Induction of sex ratio change and intersex in Tegillarca granosa (Bivalvia: Arcidae) by waterborne zinc exposure. Aquaculture Reports, 21, 100794. [online], viewed 10 November 2021, from:<https://doi.org/10.1016/j.aqrep.2021.100794>. 
Đăng ngày 16/11/2021
Uyên Đào
Nuôi trồng

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 11:00 28/03/2024

Hạn chế lạm dụng kháng sinh bằng cách ủ men vi sinh

Với ngành thủy sản hiện nay, việc lạm dụng kháng sinh và tồn dư chất độc hại trong con tôm làm cho giá trị thương phẩm tôm xuống dốc. Vì vậy, xu hướng sử dụng men vi sinh để thay thế ngày càng được áp dụng phổ biến.

Men vi sinh
• 10:23 26/03/2024

Xi phông tự động và xi phông bằng van tự động là gì? Lợi ích của xi phông đáy ao

Đối với những người nuôi tôm lâu năm và tích lũy được nhiều kinh nghiệm, thì khái niệm xi phông đáy ao đã trở nên quá quen thuộc. Tuy nhiên, đối với những người mới bắt đầu bước chân trên con đường nuôi tôm, không thể tránh khỏi sự bỡ ngỡ và lúng túng.

Xi phong
• 12:30 25/03/2024

Người nuôi gặp khó khăn với tôm giống kém chất lượng

Một yếu tố quan trọng giúp một vụ nuôi thành công chính là chất lượng nguồn tôm giống. Với thực trạng hiện nay, người dân luôn gặp phải các nguồn tôm giống kém chất lượng, việc này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến năng suất vụ nuôi.

Tôm thẻ
• 17:38 22/03/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 22:19 28/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 22:19 28/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 22:19 28/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 22:19 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 22:19 28/03/2024