Cá chẽm là đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao, là loài rộng muối có tốc độ sinh trưởng tương đối nhanh và được nuôi phổ biến tại các thủy vực nước lợ và nước mặn.
Việc thâm canh hóa cùng với tình hình biến đổi khí hậu như hiện nay làm tình hình dịch bệnh tăng cao, điển hình là các bệnh do do vi rút và vi khuẩn, dẫn đến sự gia tăng việc sử dụng kháng sinh trong nuôi cá chẽm.
Hiện nay có một số lựa chọn thay thế chất kháng sinh như probiotic và prebiotic rất được ưa chuộng, để giúp tăng cường hệ miễn dịch của cá. Trong đó, prebiotics bao gồm oligosaccharide như fructo-oligosaccharide (FOS) và mannan-oligosaccharide (MOS), polysaccharides và chiết xuất thực vật tự nhiên. Khi được thêm vào thức ăn, những chất này hỗ trợ phát triển vi khuẩn có lợi trong đường tiêu hóa , đồng thời kích thích tăng cường khả năng miễn dịch. Prebiotics là chất ổn định, không độc hại, không có dư lượng và có sẵn từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm cả rong biển.
Sargassum polycystum là một loài tảo biển nâu có tiềm năng đa dạng được chứng minh có khả năng chống oxy hóa, chống vi khuẩn, chống đông máu. Ngoài ra, rong biển chứa hàm lượng đáng kể protein (9,0%), lipid thấp (0,2%), carbohydrate (31,7%) và hàm lượng sắt rất cao (4.361,2 mg /Kg).
Rong nâu (Sargassum polycystum)
Nghiên cứu bổ sung rong biển Sargassum polycystum vào khẩu phần ăn cho cá chẽm lần lượt với nồng độ (0,0, 1,5, 3,0 và 4,5%) trong vòng 55 ngày. Sau đó đánh giá về hiệu quả sử dụng thức ăn, năng suất tăng trưởng và tỷ lệ chết.
Kết quả cho thấy tỷ lệ sống, tiêu tốn thức ăn và năng suất tăng trưởng tốt hơn ở cá ăn thức ăn bổ sung 1,5% rong biển và 3,0% so với đối chứng. Protein thân thịt và hàm lượng sắt, số lượng tế bào hồng cầu (RBC) và bạch cầu (WBC) cũng tốt hơn ở những con cá được cho ăn chế độ ăn bổ sung rong nâu cao hơn ở nghiệm thức 1,5 và 3,0% so với đối chứng.
Bổ sung rong biển ở mức 1,5 và 3,0% làm tăng protein thân cá chẽm so với đối chứng và tăng cao nhất ở nghiệm thức 3,0%. Ngược lại đối với hàm lượng lipid cho thấy giảm đáng kể ở hai nghiệm thức này. Tuy nhiên, sự gia tăng hơn nữa trong khẩu phần ăn bổ sung rong biển (4,5%) dẫn đến sự suy giảm protein và tăng hàm lượng lipid trong thân thịt cá.
Cá được bổ sung 1,5% và 3,0% rong biển tiêu thụ thức ăn thấp hơn (6,28 và 6,22 g) so với cá đối chứng (6,55 g) và chế độ ăn có bổ sung 4,5% rong biển (7,16) tiêu thụ cao nhất. Điều này cho thấy FCR tốt nhất ở nghiệm thức bổ sung 1,5% (FCR là 1,26) và đối chứng (1,32). Tuy nhiên, việc bổ sung rong biển lên 3,0% và 4,5% sẽ làm tăng hệ số FCR (FCR là 1,92 khi bổ sung 3,0% và 2,21 khi bổ sung 4,5% rong biển).
Bổ sung rong biển trong khẩu phần ăn đã làm thay đổi sắt trong khẩu phần phụ thuộc vào liều lượng. Điều này là do sự gia tăng bổ sung rong biển trong thức ăn từ 0% lên 4,5% tương ứng với sự gia tăng đáng kể sắt trong khẩu phần (từ 575,7–843,8 mg / Kg).
Bổ sung rong nâu vào khẩu phần ăn cho thấy sự thay đổi trong các chỉ tiêu huyết học, nồng độ hồng cầu (RBC) và bạch cầu (WBC) ở nghiệm thức 1,5 và 3,0% rong nâu cao hơn so với nghiệm thức đối chứng và đạt cao nhất ở nghiệm thức 1,5 %.
Bổ sung rong biển ở mức (1,5 và 3,0%) dẫn đến tỷ lệ sống của cá tốt hơn đáng kể (tương ứng 91,10 và 93,30%) so với đối chứng. Tuy nhiên, với sự gia tăng hơn nữa trong khẩu phần ăn rong biển (4,5%) sẽ làm giảm tỷ lệ sống của cá.
Kiểm tra vi khuẩn trong đường ruột cá chẽm cho thấy sự phát triển của các khuẩn lạc thuần chủng Gram dương, không hình thành bào tử, cầu khuẩn và hình que, catalase và oxidase âm tính trong ruột của cá được nuôi bằng thức ăn bổ sung rong nâu. Những vi khuẩn này được xác định là phân loài Lactobacillus paracasei, là loài biểu hiện các đặc tính của probiotic.
Tóm lại, kết quả từ nghiên cứu đã chứng minh tiềm năng tiền sinh học của rong nâu S. polycystum đối với cá chẽm khi bổ sung với nồng độ từ 1,5 đến 3,0%. Hàm lượng từ 1,5 đến 3,0% rong biển trong chế độ ăn là đủ để có hàm lượng protein thân thịt cao và mức lipid thấp, đồng thời gia tăng vi khuẩn có lợi trong đường ruột góp phần kích thích miễn dịch và nâng cao tỷ lệ sống của cá chẽm.
Brown seaweed Sargassum polycystum as dietary supplement exhibits prebiotic potentials in Asian sea bass Lates calcarifer fingerlings by Muhammad Farhan Nazarudin, Fatimah Yusoff, Ezni Suryani Idrus, Mohammed Aliyu-Paiko.
