Mới có 17,4% cơ sở nuôi tôm được cấp mã số nhận diện

Công tác xác nhận đăng ký nuôi và cấp mã số cơ sở nuôi tôm thực hiện theo quy định của Luật Thủy sản 2017, được triển khai thực hiện từ năm 2019 đến nay. Việc này nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước trong chỉ đạo sản xuất, và nhất là đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng ở các thị trường.

Kết quả đến hết năm 2023, Cục Thủy sản tổng hợp báo cáo của 28 tỉnh có nuôi tôm cho biết, tổng số cơ sở nuôi tôm thuộc diện phải đăng ký để được cấp mã số là 346.400 cơ sở. Trong đó, mới có 80.120 cơ sở đăng ký cấp mã số (chiếm 23,1% số cơ sở phải đăng ký) và đã được cấp mã số 60.440 cơ sở (chiếm 17,4% số cơ sở cần được cấp mã số). Như thế, có 19.680 cơ sở đã đăng ký nhưng chưa đủ điều kiện hồ sơ để cấp mã số (chiếm 5,7% số đã đăng ký), tỷ lệ này cao hơn năm 2022 (chỉ 3,3%).

Những tỉnh có tỷ lệ cao về số cơ sở chưa đủ điều kiện hồ sơ để cấp mã số so với số phải đăng ký là Bến Tre 88,6% (với 5.371 cơ sở chưa đủ điều kiện để cấp trên số phải đăng ký 6.000 cơ sở); Khánh Hoà 64,1% (với 1.121/1.748 cơ sở); Quảng Ngãi 50% (với 1.000/2.000 cơ sở). 

Bốn tỉnh có tổng số cơ sở thuộc diện phải đăng ký để được cấp mã số nhận diện lớn nhất nước ta là là Cà Mau 160.212 cơ sở, Bạc Liêu 49.740 cơ sở, Sóc Trăng 41.198 cơ sở, Kiên Giang 29.836 cở sở. Tỷ lệ cơ sở đã được cấp mã số nhận diện ở 4 tỉnh này: Cao nhất là Kiên Giang với 95,2% (đã cấp 28.426 cơ sở), kế đến Bạc Liêu 30,2% (đã cấp 15.010 cơ sở), Sóc Trăng 9,2% (đã cấp 3.809 cơ sở), cuối cùng là Cà Mau 5,9% (đã cấp 9.442 cơ sở).

Kết quả rất thấp trên, theo Cục Thủy sản do 2 nguyên nhân nhân: Nuôi nhỏ lẻ và vướng mắc về thủ tục đất đai. Số cơ sở nuôi nhỏ lẻ chiếm đa số, người dân chưa nhận thức và chưa hiểu rõ mục đích của việc đăng ký, cấp mã số. Một số địa phương có cơ sở nuôi ở địa bàn xa cơ quan tiếp nhận hồ sơ và cấp mã số (cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản cấp tỉnh) nên khó khăn khi thực hiện nộp hồ sơ.

Nhiều cơ sở nuôi tôm không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc hợp đồng giao, cho thuê đất/mặt nước để nuôi trồng thủy sản theo quy định. Do giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không chính chủ; giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các hộ dân nuôi tôm là đất trồng lúa, đất rừng, trồng cây hàng năm, đất ven sông, ... nhưng chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng sang nuôi tôm theo quy định của Luật Thủy sản 2017. Không ít cơ sở nuôi tôm đã dùng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để thế chấp cho ngân hàng vay vốn sản xuất nên gặp khó khăn trong việc thực hiện thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất sang đất nuôi tôm (không lấy được sổ ra để thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng).

Cục Thủy sản nhấn mạnh, việc đăng ký nuôi và cấp mã số cho cơ sở nuôi tôm nước lợ là rất quan trọng để quản lý an toàn thực phẩm, đảm bảo truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm tôm vào các thị trường. Cho nên, Cục Thủy sản kiến nghị: “Bộ NN&PTNT hướng dẫn và chỉ đạo địa phương tổ chức triển khai quyết liệt những nội dung đã được sửa đổi ngay sau khi Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 26/2019/NĐ-CP được ban hành. Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố chỉ đạo các đơn vị chức năng triển khai nhanh việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất/chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định đối với các vùng đã quy hoạch, lập kế hoạch phát triển nuôi trồng thủy sản, xử lý các vướng mắc để tạo thuận lợi cho người nuôi trồng thủy sản thực hiện đăng ký”.