Một con cá- hai câu chuyện: điều làm nên kỳ tích của Na Uy

Năm 2014, Na Uy bị cấm XK thực phẩm sang Nga. Kể từ đầu năm 2015, đồng krone của Na Uy mất giá 16% so với đồng USD và mất giá 6% so với đồng euro, doanh thu tính bằng đồng krone cao, buộc nông dân phải giảm giá. Bệnh dịch trên cá hồi làm giảm nguồn cung, đẩy giá lên đến mức kỷ lục. Giá cá hồi Na Uy giao ngay đạt 60 NOK/kg.

Trên 50% các chi phi được tính bằng đồng NOK trong khi doanh thu tính bằng USD hoặc EUR nên lợi nhuận cho các nhà sản xuất tăng lên. Giá cổ phiếu của các nhà sản xuất cá hồi cũng tăng mạnh.

Ngược lại, Chile chủ yếu XK sang  Brazil và Nga. Năm vừa qua, đồng real của Brazil mất giá 34% còn đồng rúp Nga cũng giảm 25%. Tại Mỹ, cá hồi của Chile phải cạnh tranh khốc liệt với sản phẩm cùng loại của Na Uy, mà Na Uy đẩy mạnh phát triển thị trường Mỹ. Kết quả là giá cá hồi Chile giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm. Cuối năm 2015, giá cá hồi Chile giảm 14,5% so với đầu năm, chỉ còn 3,44 USD/pao.

Ngoài biến động tiền tệ, lệnh cấm nhập khẩu thực phẩm và vấn đề sử dụng thuốc kháng sinh ảnh hưởng đến XK cá hồi Chile.

Nga vốn là thị trường quan trọng đối với XK cá hồi Na Uy. Na Uy bị cấm XK thủy sản sang Nga nên chuyển hướng ngay sang EU và Mỹ, cùng với chính sách đồng NOK yếu để cạnh tranh. Kết quả là XK Na Uy cá hồi đạt giá trị kỷ lục 48 tỷ NOK trong năm 2015, tăng 9% so với cùng kỳ. XK sang EU tăng 15% lên 35 tỷ NOK còn XK sang Mỹ tăng 33% lên 626 triệu NOK.

Trong nửa đầu năm 2015, XK cá hồi của Chile giảm hơn 20%. Chính việc sử dụng kháng sinh trong sản xuất cá hồi Chile làm tăng nhu cầu tiêu thụ cá hồi Na Uy tại Mỹ. Sử dụng kháng sinh trong nuôi cá hồi ở Na Uy đạt đỉnh vào năm 1987, sau đó giảm mạnh do nông dân chuyển sang dùng vắc xin.

Năm 2013, Chile sản xuất khoảng 750.000 tấn cá hồi, sử dụng hơn 450 tấn thuốc kháng sinh. Trong khi đó, Na Uy sản xuất 1,25 tấn cá hồi, sử dụng  chưa đến 1 tấn thuốc.

Cá hồi Chile được sản xuất bởi các công ty thuộc sở hữu gia đình, chi phí tính bằng USD, đồng USD tăng giá đẩy chi phí hoạt động tăng cao. Trong khi đó, giá sản phẩm giảm so với hầu hết các nước sản xuất khác. Biên độ lợi nhuận của từ cá hồi của Chile bị thu hẹp lại.

Tuy nhiên, những người trong ngành của Chile vẫn hy vọng rằng năm 2016 sẽ mang lại nhiều tín hiệu tích cực.