Mực nước sông Mekong thấp nhất 6 thập kỷ và mối lo từ đập thủy điện Trung Quốc

Nhiều chuyên gia và nhà môi trường học cho rằng, 11 con đập mà Trung Quốc đã xây dựng ở thượng nguồn sông Mekong là một trong những nguyên nhân gây ra các đợt lũ lụt, hạn hán lịch sử, làm sụt giảm mực nước con sông.

ngư dân
Ngư dân Campuchia kéo lưới trên sông Mekong. Ảnh: AFP

Số lượng cá tại hạ nguồn sụt giảm

Đối với nhiều người, sông Mekong không chỉ đơn thuần là một dòng sông mà còn là “mẹ của nước” – nơi cung cấp thực phẩm, năng lượng và kế sinh nhai, nuôi dưỡng sự sống của con người. “Đó không chỉ là một dòng sông mà còn là toàn bộ hệ thống hỗ trợ sự sống”, Pianporn Deetes – điều phối viên tại Thái Lan của International Rivers, tổ chức bảo vệ các dòng sông và cộng đồng ven sông, chia sẻ.

Sông Mekong là một trong những tuyến đường thủy dài nhất thế giới, bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng, chạy dài hơn 4.000km, từ thượng nguồn xuống hạ nguồn, chảy qua các nước Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. Hàng chục triệu người đã dựa vào con sông này để có thực phẩm, nước uống, năng lượng và nguồn thu nhập.

Nhưng giờ đây, Pianporn Deetes – người tự gọi mình là “đứa con của sông Mekong” đang nỗ lực đấu tranh để cứu dòng sông mà bà gắn bó từ khi sinh ra. Hai bên bờ sông được bao quanh bởi các loại cây trồng, các đàn gia súc và những cây cầu phao tại các làng chài, nhưng số lượng các loài cá đang sụt giảm. Ủy hội sông Mekong – một tổ chức liên chính phủ gồm Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam - ước tính rằng số lượng cá tại đoạn sông này giờ đã ít hơn 40% so với 10 năm trước.

Nhiều chuyên gia và nhà môi trường học cho rằng, 11 con đập mà Trung Quốc đã xây dựng ở thượng nguồn sông Mekong, trong biên giới nước này, là một trong những nguyên nhân gây ra các đợt lũ lụt, hạn hán lịch sử, ảnh hưởng đến khu vực sinh sản của các loài cá và cuộc sống của người dân dọc theo con sông. Theo các nhà môi trường học, dòng chảy tự nhiên của con sông có thể bị phá vỡ do kế hoạch xây dựng thêm 11 con đập khác ở khu vực hạ lưu, phần lớn trong số này do các công ty Trung Quốc tài trợ.  

Bà Pianporn Deetes cho biết: “Chúng tôi không nói về một, hai người hay một hai vấn đề. Điều chúng tôi muốn nói đến là số lượng lớn người dân và nền kinh tế trong khu vực”. Sự suy giảm trữ lượng cá đã tạo ra nhiều thách thức đối với cuộc sống của các ngư dân. Ngôi làng đánh cá ở huyện Chiang Saen đã trở nên thưa thớt đến nao lòng. Có 18 cầu phao cho tàu thuyền nhưng chỉ có 5 ngư dân sinh sống. Ông Singkham Wantanam, 64 tuổi, người đã theo nghề đánh cá từ năm 12 tuổi chia sẻ rằng, có những ngày ông không bắt được một con cá nào. “Cứ 2 đến 3 ngày lại tiếp diễn tình trạng như vậy”, ông nói.

Nhà bảo vệ môi trường Niwat Roykaew, 61 tuổi, người sáng lập Nhóm bảo tồn Rak Chiang Khong: “Khi dòng sông gặp vấn đề, những người sinh sống bên cạnh dòng sông cũng đối mặt với rất nhiều vấn đề. Họ không có thức ăn vì không có cá”.

đập thủy điện
Đập thủy điện Trung Quốc. Ảnh Xinhua

Cảnh báo hệ lụy từ đập thủy điện Trung Quốc

Đối với các con đập mà Trung Quốc đã xây dựng, ông Niwat Roykaew khẳng định, điều quan trọng là phải giảm tác động tiêu cực của chúng. “Cần phải có những cuộc thảo luận về khối lượng nước được xả ra, cách thức xả nước như thế nào và thời gian thực hiện điều này”.

Theo Ủy hội sông Mekong, mực nước tại con sông này đang ở mức thấp nhất trong hơn 60 năm qua. Phía Trung Quốc cho rằng, biến đổi khí hậu và lượng mưa giảm là nguyên nhân gây ra tình trạng đó. Trung Quốc cũng phủ nhận việc các con đập của nước này đã dẫn tới việc sụt giảm số lượng cá ở hạ nguồn và bác bỏ cáo buộc họ đã không báo trước cho các nước hạ lưu sông Mekong về hoạt động của các con đập.

Căng thẳng liên quan đến Mekong ngày càng thu hút sự chú ý của khu vực và toàn cầu. Năm 2021, Ủy hội sông Mekong và ASEAN đã tổ chức cuộc họp chính thức đầu tiên về đảm bảo an ninh nguồn nước, trong đó có sự tham gia của tất cả các nước thuộc khu vực sông Mekong, ngoại trừ Trung Quốc.

Vấn đề sông Mekong cũng trở thành một điểm nóng trong quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Năm 2020, Mỹ đã công bố thiết lập Quan hệ Đối tác Mekong-Mỹ nhằm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Theo chuyên gia Niwat Roykaew, có nhiều dấu hiệu cho thấy, Bắc Kinh đang cố gắng thay đổi cách tiếp cận của mình khi đối mặt với phản ứng trong khu vực. Chuyên gia Niwat Roykaew cũng nói rằng ông vẫn hy vọng từ việc các nhà hoạt động Thái Lan đẩy lùi kế hoạch của Trung Quốc vào năm 2020 nhằm biến nhiều khu vực trên sông Mekong thành “một con kênh” cho các tàu container khổng lồ.

Theo NBC
Đăng ngày 09/02/2022
Hồng Anh
Thế giới

Yucca - Thảo dược từ thiên nhiên cho nuôi trồng thủy sản bền vững

Nuôi trồng thủy sản đã và đang là giải pháp tất yếu để cung cấp thực phẩm cho con người. Với các mô hình nuôi hiện đại, người nuôi có khuynh hướng tăng mật độ để nâng cao năng suất, cũng như tối ưu nguồn nước. Điều này làm gia tăng áp lực lên môi trường nước ao nuôi, vượt quá sức tải tự nhiên của nguồn nước.

yucca
• 10:42 03/03/2022

Gan thận mủ - Kẻ địch mạnh nhất của cá tra

Gan thận mủ là một căn bệnh nguy hiểm, lây lan nhanh trên cá tra. Vào những tháng mưa cuối năm chính là thời gian cao điểm để vi khuẩn gây bệnh phát triển. Bài viết này sẽ chia sẻ một số thông tin cần thiết để bà con hiểu và có cách phòng trị bệnh kịp thời.

bệnh gan thận mủ
• 11:05 13/12/2021

Cá tra Banladesh vẫn vướng chuẩn ASC, tại sao?

Người nuôi cá tra Bangladesh vẫn không thể đáp ứng yêu cầu về chứng nhận trong nuôi trồng thủy sản, điều gì đã dẫn đến thách thức này?

nuôi cá tra ở Bangladesh
• 11:53 21/10/2021

Vĩnh Long: Sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản giảm trên 15%

Toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có gần 2.100ha đang nuôi thả thủy sản, giảm 4,1% so với cùng kỳ. Trong đó, diện tích đang thả nuôi cá tra thâm canh giảm 5,7%. Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, xuất khẩu cá tra gặp khó, giá bán cá ở mức khá thấp, khiến cho diện tích nuôi trồng thủy sản giảm

nuôi cá điêu hồng
• 10:49 13/10/2021

Xu hướng tiêu thủy sản Gen Z và ảnh hưởng mạng xã hội 2025

Thế hệ Z (Gen Z), năng lượng lao động và tiêu dùng chủ chốt của tương lai, đang tạo ra một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng mạnh mẽ trên thị trường tiêu dùng toàn cầu. Với sự gắn kết bẩm sinh với công nghệ và mạng xã hội, họ không chỉ thay đổi cách chúng ta giao tiếp mà còn định hình lại thói quen ăn uống, đặc biệt là với các sản phẩm thủy sản.

Gen Z và hải sản
• 15:53 10/06/2025

Vương quốc Anh đầu tư 3,5 triệu bảng hỗ trợ phát triển thủy sản bền vững tại Việt Nam

Trong nỗ lực thúc đẩy phát triển thủy sản bền vững, Vương quốc Anh vừa công bố gói đầu tư trị giá 3,5 triệu bảng Anh nhằm hỗ trợ Việt Nam cải thiện ngành thủy sản, tăng cường quản lý tài nguyên biển và phát triển chuỗi giá trị hải sản theo hướng bền vững.

Ao tôm
• 09:42 28/03/2025

Tiêu chuẩn ASC và BAP: Điều kiện và lợi ích khi tham gia

Ngành thủy sản Việt Nam đang vươn mình ra thế giới, và hai chứng nhận ASC cùng BAP chính là “tấm vé vàng” giúp nâng cao chất lượng, uy tín cho tôm, cá Việt trên thị trường quốc tế.

Tiêu chuẩn ASC và BAP
• 09:57 14/03/2025

Cá tra Việt Nam liệu có đáng bị xem là thực phẩm “kém chất lượng” ở châu Âu?

Cá tra từ lâu đã là “ngôi sao sáng” trong ngành thủy sản Việt Nam, góp phần đưa tên tuổi nước ta vươn xa trên bản đồ xuất khẩu thế giới.

Cá tra
• 10:05 10/03/2025

Nguy cơ nhiễm khuẩn từ hải sản tươi sống

Hải sản tươi sống từ lâu đã là lựa chọn yêu thích trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt Nam nhờ vào hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao.

Hải sản sống
• 06:38 18/06/2025

Nuôi cá lăng nha: Lối đi mới đầy triển vọng trong nuôi trồng thủy sản nước ngọt

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản đang có xu hướng chuyển dịch sang các loài cá đặc sản có giá trị kinh tế cao, thì cá lăng nha – một loài cá da trơn bản địa quý hiếm – đang nổi lên như một đối tượng tiềm năng mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Tại nhiều địa phương như An Giang, Hòa Bình, Sơn La, mô hình nuôi cá lăng nha thương phẩm đang chứng minh được tính khả thi cả về mặt kỹ thuật lẫn thị trường tiêu thụ, mở ra hướng phát triển mới cho người dân ven sông, vùng lòng hồ thủy điện và các trang trại nuôi cá nước ngọt chuyên canh.

Nuôi cá lăng nha
• 06:38 18/06/2025

Ngành cá tra Việt Nam: Mỏ vàng phụ phẩm chờ khai thác triệt để

Ngành công nghiệp cá tra Việt Nam, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Đồng bằng sông Cửu Long, không chỉ mang lại giá trị từ phi lê xuất khẩu mà còn ẩn chứa một "mỏ vàng" khổng lồ từ phụ phẩm. Việc tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu này không chỉ giúp gia tăng giá trị cho con cá tra, giảm ô nhiễm môi trường mà còn mở ra một hướng đi bền vững, theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Cá tra
• 06:38 18/06/2025

Năm 2025 kinh tế biển chuyển mình vượt lên nguồn lợi suy giảm

Số liệu của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, nguồn lợi thủy sản trong 15 năm qua đã giảm 22% và đang để lại nhiều khó khăn thách thức. Tuy nhiên, năm 2025, Bộ NN&MT xác định kinh tế biển sẽ chuyển mình để năm 2030 đóng góp 10% GDP cả nước.

Nuôi trồng thủy sản
• 06:38 18/06/2025

Kiên Giang nâng chỉ tiêu đạt trên 830.000 tấn thủy sản năm 2025

Tỉnh Kiên Giang đang đẩy mạnh nhiều giải pháp để hoàn thành mục tiêu sản lượng thủy sản 2025, ở mức 830.300 tấn, tăng 10.000 tấn so với con số dự kiến hồi đầu năm – bao gồm 420.000 tấn khai thác biển và 410.300 tấn nuôi trồng.

Nuôi trồng biển
• 06:38 18/06/2025
Some text some message..