Người nuôi cá tra bị đẩy ra khỏi “cuộc chơi”?

Với phương thức khép kín quy trình của chuỗi sản xuất cá tra (từ khâu nuôi cho đến chế biến xuất khẩu), nhiều người cho rằng, doanh nghiệp (DN) chế biến đang đẩy những người góp sức tạo nên “kỳ tích” cá tra ra khỏi nghề nuôi một thời lừng lẫy...

cho cá tra ăn
4/25 doanh nghiệp tổ chức sản xuất luôn con giống, nhằm khép kín cả chuỗi giá trị trong sản xuất cá tra.

Giành quyền chủ động

Nếu năm 2012, toàn tỉnh có 1.579 hộ nuôi cá tra xuất khẩu thì nay chỉ còn 634 hộ. Tính toàn vùng ĐBSCL (từ năm 2000 đến nay), có đến hàng chục ngàn hộ ngư dân phải đành treo ao, bỏ nghề. Nguyên nhân do doanh nghiệp muốn giành quyền chủ động, quyền định đoạt giá mua nguyên liệu ở thị trường nội địa và giữa ngư dân với DN chưa có tiếng nói chung.

Từ năm 2007 trở về trước, khi DN ký được hợp đồng xuất khẩu cá tra vào các thị trường Mỹ, EU, ASEAN… việc thu gom nguyên liệu trong nước để thực hiện đơn hàng đã ký gặp nhiều khó khăn. Có thời điểm ngư dân giữ cá chờ giá (không chịu bán), trong khi hợp đồng xuất khẩu đã đến thời điểm giao hàng, buộc DN phải mua cá của ngư dân với giá cao. Ngược lại, khi ngư dân nuôi nhiều (cung vượt cầu), doanh nghiệp lại làm khó ngư dân (mua cá với giá thấp, thanh toán chậm trong vòng 3 tháng). Tình trạng “ bẻ kèo” qua lại lẫn nhau là chuyện bình thường. 

“Nếu doanh nghiệp xây dựng vùng nuôi là để chủ động về nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến, dành quyền chủ động trong đàm phán giá là đúng, thì nói doanh nghiệp đang đẩy ngư dân ra khỏi “cuộc chơi” cũng không sai, bởi khép kín quy trình thì ngư dân sẽ đứng đâu, trong khi chính họ là người góp phần rất quan trọng cho thành công của ngành công nghiệp cá da trơn trong thời gian qua”- ông Trần Anh Dũng, nguyên Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh An Giang, nói.

Nhìn lại mối liên kết giữa DN và ngư dân cho thấy, khi giá cá nguyên liệu ở mức cao, doanh nghiệp lại “giở trò” bắt cá nhà để sản xuất. Cá trên thị trường rớt xuống mức người nuôi thua lỗ, doanh nghiệp trở lại mua cá của ngư dân. Chính việc không tôn trọng lẫn nhau là hậu quả của cuộc chia tay.

Cả hai đều thiệt

Ngư dân không có hợp đồng bao tiêu sản phẩm từ nhà máy nên việc nuôi cá tra rất bấp bênh, thua lỗ là cầm chắc (thực tế đã chứng minh). Đối với DN, để xây dựng được vùng nuôi thì chi phí phải bỏ ra cũng không nhỏ. Bình quân mỗi héc-ta mặt nước, DN phải đầu tư khoảng 1,7 tỉ đồng, trong đó chưa kể chi phí xây dựng các tiêu chuẩn, chứng nhận  quốc tế như ASC, GlopalG.A.P, ISOO, HACCP… Đồng thời, phải tổ chức một bộ máy để quản lý vùng nuôi, điều này chưa kể đến vấn đề rất phức tạp hiện nay là kiểm soát thức ăn sao cho không bị thất thoát, bởi đã có tình trạng công nhân vùng nuôi ăn cắp thức ăn bán ra bên ngoài. Bộ máy phình to, chi phí tăng cao, sức cạnh tranh của sản phẩm sẽ kém đi là điều dễ hiểu.

Chính phủ đang khuyến khích nông dân và DN đi vào con đường làm ăn hợp tác thông qua mô hình HTX hoặc Tổ hợp tác. Song, những gì đã diễn ra trong chuỗi sản xuất cá tra hiện nay lại đi ngược với chủ trương trên và thiệt hại về hai phía là điều không tránh khỏi. “Để duy trì được sản xuất, DN buộc lòng phải đầu tư vùng nuôi, mặc dù công việc này rất tốn kém. Chúng tôi đành phải chịu chứ không có cách nào khác, khi mối liên kết giữa bốn nhà còn rời rạc như hiện nay”- Giám đốc một một DN, nói.

Thời gian qua, nếu nói “bội tín” là nguyên nhân dẫn đến doanh nghiệp loại nông dân ra khỏi cuộc chơi thì Nhà nước cần thể hiện vai trò “trọng tài” của mình trong liên kết bốn nhà. Cần xử thật nghiêm những ngư dân và DN “bẻ kèo” để răn đe cả hai phía. Chính ngư dân là người góp phần làm nên “kỳ tích” của con cá tra ngày hôm nay, giờ đây doanh nghiệp mới được hưởng thành quả, vì vậy đừng để ngư dân tiếp tục rời “cuộc chơi” trong thời gian tới.

Báo An Giang, 29/04/2014
Đăng ngày 29/04/2014
Minh Hiển
Nuôi trồng

Hướng đi mới để tối ưu hóa sức khỏe và năng suất nuôi tôm

Nuôi tôm là một ngành sản xuất thủy sản có giá trị kinh tế lớn, đặc biệt ở các quốc gia ven biển, trong đó có Việt Nam.

Ao tôm
• 08:00 24/11/2024

Tăng cường sức đề kháng cho tôm bằng các chế phẩm sinh học

Một trong những giải pháp bền vững, an toàn và hiệu quả là sử dụng các chế phẩm sinh học. Chế phẩm sinh học không chỉ giúp cải thiện sức đề kháng cho tôm mà còn có lợi cho môi trường ao nuôi, giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh và các hóa chất độc hại.

Tôm thẻ
• 11:19 22/11/2024

Chất độc trong ao nuôi, mối nguy tiềm ẩn đe dọa sức khỏe tôm

Các chất độc phát sinh trong ao nuôi một trong những nguyên nhân khiến tôm còi cọc, stress, chậm phát triển, thậm chí là chết hàng loạt gây thiệt hại không nhỏ cho người nuôi.

Nước ao tôm
• 09:49 21/11/2024

Giảm tiêu hao nguyên liệu sản xuất trong nuôi tôm

Hiệu quả sản xuất luôn là mối quan tâm hàng đầu của người nuôi. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả là mức độ tiêu hao nguyên liệu sản xuất. Việc giảm tiêu hao không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tăng lợi nhuận và bảo vệ môi trường. Dưới đây là các phương pháp thiết thực giúp giảm tiêu hao nguyên liệu trong nuôi tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:08 20/11/2024

Tăng cường sức đề kháng cho tôm bằng các chế phẩm sinh học

Một trong những giải pháp bền vững, an toàn và hiệu quả là sử dụng các chế phẩm sinh học. Chế phẩm sinh học không chỉ giúp cải thiện sức đề kháng cho tôm mà còn có lợi cho môi trường ao nuôi, giảm nhu cầu sử dụng kháng sinh và các hóa chất độc hại.

Tôm thẻ
• 20:41 24/11/2024

Phân biệt bệnh đốm trắng trên tôm do vi khuẩn và virus

Bệnh đốm trắng trên tôm là một trong những bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất đối với ngành nuôi tôm, gây thiệt hại lớn về kinh tế và sản lượng. Đây là bệnh có thể do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, trong đó nổi bật là các loại vi khuẩn và virus. Dù cả hai loại tác nhân này đều gây ra các triệu chứng tương tự nhau, nhưng nguyên nhân, cách thức lây lan, cũng như phương pháp điều trị và phòng ngừa lại hoàn toàn khác biệt

Tôm thẻ chân trắng
• 20:41 24/11/2024

Những điểm mạnh từ sự phát triển ngành thủy sản Australia mà Việt Nam có thể học hỏi

Ngành thủy sản Australia không chỉ nổi tiếng với những sản phẩm chất lượng cao mà còn được xem là hình mẫu về phát triển bền vững.

Thủy sản
• 20:41 24/11/2024

Thần tình yêu đại dương - Cá thần tiên rạn san hô

Cá thần tiên rạn san hô Tosanoides Aphrodite là một phát hiện đầy bất ngờ trong thế giới sinh vật biển. Được các nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học California (Mỹ) công bố, loài cá này không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp lộng lẫy mà còn khiến cộng đồng khoa học ngạc nhiên khi chúng chưa từng được ghi nhận trước đây. Cùng tìm hiểu về loài cá được mệnh danh là "thần tình yêu đại dương" này!

Tosanoides Aphrodite
• 20:41 24/11/2024

Tôm vào vụ đông - Sale không giới hạn

Khi tôm vào vụ mới công tác chuẩn bị vật tư, vệ sinh ao, nguồn nước,... là những khâu quan trọng để có một mùa vụ thành công. Việc này ngoài bỏ công sức ra thì cũng tốn khá nhiều chi phí. Để tiết kiệm hơn, bà con hãy ghé ngay Farmext eShop, tại đây sắp diễn ra nhiều ưu đãi cực to cho các sản phẩm phục vụ nuôi tôm vụ đông.

Tôm vào vụ đông
• 20:41 24/11/2024
Some text some message..