Nguyên nhân và biện pháp trị bệnh đen thân trên cá rô đồng

Dạo gần đây, Cá rô đồng nuôi thâm canh thường gặp tình trạng đen thân, tưa mang, xù vảy, thân lở loét, sưng nội tạng.... Việc chẩn đoán, điều trị rất khó khăn, thường kéo dài, khó trị dứt điểm.

Cá rô đồng
Cá rô đồng

Cá rô đồng là loài cá bản địa, có sức chịu đựng tốt với điều kiện môi trường không thuận lợi, luôn biến động liên tục bởi thời tiết, khí hậu, thông số môi trường. Hiện nay, cá rô đồng được bà con nuôi thâm canh, mật độ thả nuôi khá cao. Thường bà con thả nuôi từ cá bột, mật độ trung bình 500.000 – 1.000.000 cá bột/1.000 m2 ao, sau thời gian nuôi 4,5 - ≥ 5 tháng thì tiến hành thu hoạch cá thương phẩm. Tuy nhiên, do nuôi mật độ cao nên tỷ lệ sống của cá thả nuôi từ giai đoạn cá bột, đến khi thu hoạch cá thương phẩm thường rất thấp. Trung bình, tỷ lệ sống các mô hình nuôi cá rô đồng hiện nay dao động từ 5 – 10 %, một số rất ít mô hình nuôi đạt ≤ 15 %. 

Nguyên nhân mắc bệnh 

Rất nhiều nguyên nhân tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ sống của cá. Trong suốt quá trình nuôi, từ tháng nuôi đầu tiên đến khi thu hoạch, cá hay bị hiện tượng đen thân, tưa mang, xù vảy, lở loét cơ thể, viêm sưng hoặc kèm theo xuất huyết nội tạng.  

Cải tạo và xử lý ao ban đầu, xử lý nguồn nước nuôi không triệt để, là nguyên nhân làm môi trường nước nuôi không đạt yêu cầu. Nguồn gốc giống, chất lượng cá giống, vấn đề trùng huyết do di truyền lai gần, cũng là nguyên nhân làm sức khỏe cá suy giảm, sức đề kháng kém, tạo điều kiện cho các địch hại tấn công. Sử dụng thuốc kháng sinh, hoá chất quá nhiều, liên tục, làm môi trường nước nuôi ô nhiễm, vi khuẩn lờn thuốc. Cùng thời điểm với hiện tượng trên, chất lượng nguồn nước nuôi cá thường kém, thông số môi trường nước không đạt yêu cầu.  

Cá rô đồngChất lượng nguồn nước xấu, thông số môi trường bất lợi, biến động thời tiết rất thuận lợi cho vi khuẩn tấn

Thời tiết chuyển xấu, ngày nắng nóng, đôi khi kèm mưa lớn bất chợt, đêm nhiệt độ xuống thấp, chênh so ban ngày 8 – 10 độ C khiến cá bị sốc nhiệt. Nắng nóng kéo dài khiến tảo độc như tảo lam, tảo mắt, phát triển mạnh trong ao nuôi. Chất lượng, định lượng thức ăn không hợp lý, gây dư thừa, ô nhiễm nguồn nước. Chất lượng nguồn nước xấu, thông số môi trường bất lợi, biến động thời tiết rất thuận lợi cho nấm, ký sinh trùng, vi khuẩn như Edwardsiella ictalurid, Aeromonas sp, Streptococcus…trong ao phát triển, tấn công, gây hại cho cá nuôi.  

Biểu hiện bệnh của cá 

Cá rô đồng bị bệnh có một hoặc nhiều dấu hiệu như sau: 

- Cá bơi lội, di chuyển khó khăn, hay xuất hiện mé bờ, bơi lờ đờ trên mặt nước, cá búng, nhảy lên khỏi mặt nước, cá hay lao nhanh về phía trước, bơi lội vô hướng, tụ tập số lượng lớn nơi nước chảy vô ao. 

- Da cá chuyển từ màu sáng sang tối sẫm, đen hoặc trắng nhạt, có hiện tượng xuất huyết dưới da, mưng mủ, ghẻ, hoại tử.  

- Mang tưa rách, lá mang, tia mang, chuyển từ màu hồng đỏ sang hồng nhạt hoặc trắng, mang bị rách, tưa, đứt từng mảng.  

- Vảy cá xù lên, bong ra từng mảng, xuất hiện vết thương nơi vảy tổn thương. Mắt cá lồi dần, chuyển từ trong sang đục, mưng mủ.   

- Hậu môn sưng to, lồi ra ngoài, xuất huyết hậu môn. Bụng cá trương to, tiến hành mổ cá, nội tạng xuất huyết, nội quan viêm, sưng tấy. Ruột ít hoặc không có thức ăn.  

- Nấm, ký sinh trùng bám nhiều bên ngoài cơ thể cá, ký sinh trùng bên trong nội tạng.   

- Cá đớp móng (các bong bóng nhỏ do cá ăn mồi trên mặt nước tạo nên) chậm , bong bóng lâu tan, do nhiều nhớt trong miệng không được làm sạch. Cá giảm hoặc bỏ ăn, cá chết số lượng tăng dần. 

Bên cạnh đó, việc nguồn nước ô nhiễm, keo đặc, có nhiều bọt lâu tan nổi trên mặt nước, nước ao bốc mùi tanh, hôi thối cũng là dấu hiệu quan trọng nhận biết sức khỏe cá không tốt.  

Ao cá rô đồngKhi cho ăn lại, nên bắt đầu bằng lượng ăn 50% so với lúc đầu. Ảnh: navifeed.vn

Phương pháp phòng ngừa  

Trước khi tiến hành vụ nuôi, bà con nên sên vét bùn đáy, di chuyển bùn ra khỏi ao nuôi, gia cố bờ, cống, trảm mọi, bón vôi sống CaO hoặc Ca(OH)2, liều lượng 25 – 30 kg/100m2 ao, phơi ao 3 – 5 ngày (chỉ phơi khô ao trong trường hợp ao không bị phèn đáy).  

Lấy nước qua túi lọc vào ao lắng, lắng lọc kỹ bằng thuốc tím (KMnO4); PAC (Poly Aluminum Chloride), diệt tảo độc bằng hydrogen peroxide (H2O2) hay còn gọi là oxy già. Xử lý kim loại nặng, bà con có thể dùng EDTA (Ethylene Diamine Tetraacetic Acid), xử lý nước bằng Chlorin Ca(ClO)2, Trichlorocyanuric axít - TCCA (C3N3O3Cl3), Benzalkonium Chloride (BKC), Iodine (I2)…liều lượng sử dụng theo nhà sản xuất sản phẩm hướng dẫn trên bao bì. Nước sau khi xử lý kỹ, dẫn qua ao nuôi sử dụng. Quá trình thay nước, bà con nên dùng nguồn nước đã qua xử lý các loại hoá chất trên.  

Sử dụng nguồn giống khoẻ, có nguồn gốc rõ ràng, thả nuôi mật độ 300.000 – 500.000 cá bột/1.000 m2 ao. Cá bột nên thực hiện công đoạn ương ao riêng, sau 1 tháng ương, bà con chặt lồng lọc cá, loại bớt cá đực, chuyển sang ao nuôi thương phẩm, thả nuôi mật độ 100 – 200 cá giống cỡ 300 con/kg/1.000 m2 ao.  

Trong quá trình nuôi thương phẩm, bà con chọn thức ăn công nghiệp có hàm lượng đạm 40 – 27% theo giai đoạn phát triển, theo trọng lượng cá nuôi và tháng nuôi. Sử dụng viên thức ăn từ size dạng mảnh đến 4.0 mm. Bà con cần định lượng thức ăn theo nhu cầu sử dụng thực tế của cá, đảm bảo tỷ lệ cho ăn từ 10 – 3 % so với trọng lượng thân cá, phụ thuộc giai đoạn phát triển, trọng lượng cá nuôi và tháng nuôi. 

Cá rô đồng thương phẩmCá rô đồng thương phẩm đạt kích cỡ đồng đều, dày thịt  

Biện pháp cải thiện hiệu quả 

Trong quá trình nuôi, khi cá có dấu hiệu bị bệnh, bà con tiến hành ngưng không cho cá ăn 1- 2 ngày. Thay 20–30 % nước, dùng Chloramine B (C6H5SO2NClNa); Iodine (I2) để diệt vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng… trong nước, liều dùng theo hướng dẫn nhà sản xuất. Ban đêm đánh bổ xung Cao hoặc Ca(OH)2, liều 2 – 3 kg/100m2 ao, cải thiện nền đáy. Ban ngày đánh vi sinh EM ủ, kết hợp đường và Vitamin C.  

Khi cho ăn lại, nên bắt đầu bằng lượng ăn 50% so với lúc đầu, sau đó nâng dần theo nhu cầu sử dụng của cá. Thức ăn nên chủ động bổ xung chất hỗ trợ gan như Sorbitol, Methionine, Choline, Inositol, Beta glucan, B12, Premix, Acid hữu cơ, Acid amin thiết yếu, khoáng chất, vi sinh đường ruột có lợi như Lactobacillus, Bacillus sp, Bacillus subtilis, Saccharomyces, Streptococcus sp …các Enzyme tiêu hóa như Amylase, Cellulase, Protease, lipase, Phytase, chế phẩm sinh học Probiotic, Prebiotic… 

Bà con hạn chế sử dụng kháng sinh trong quá trình nuôi, trong trường hợp bất đắc dĩ phải sử dụng, bà con nên sử dụng không quá 5 ngày, tốt nhất 3 ngày, sau đó ngưng thuốc, tập trung giải độc gan, tăng cường sức khoẻ, đề kháng cho cá. Sau tháng nuôi đầu tiên, định kỳ, bà con dùng Praziquantel, Ivermectin, Albendazole, Fenbendazole… sổ ký sinh trùng cho cá, liều lượng theo hướng dẫn của công ty sản xuất thuốc. Sau khi sổ cần diệt khuẩn nước, tập trung tăng cường sức khoẻ cho cá, tăng đề kháng, giúp cá tăng trưởng, phát triển nhanh.  

Đăng ngày 22/12/2023
Lý Vĩnh Phước @ly-vinh-phuoc
Kỹ thuật

Những yếu tố sống còn quyết định thành bại trong nuôi tôm thẻ chân trắng

Tôm giống Postlarvae chiếm 8 – 10 %, trong cơ cấu giá thành nuôi tôm thẻ chân trắng thương phẩm công nghệ cao, nhưng quyết định sự thành công của mô hình do liên quan đến tỷ lệ sống. Tỷ lệ sống của tôm sau chu kỳ nuôi cao, đồng nghĩa mô hình thành công, có lợi nhuận.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:49 04/10/2024

Lầm tưởng về tôm SPF

Trong ngành nuôi trồng thủy sản, khái niệm SPF (Specific Pathogen Free) đã trở nên quen thuộc, đặc biệt là khi nói đến tôm. Tuy nhiên, có nhiều lầm tưởng xoay quanh thuật ngữ này, gây hiểu lầm cho người nuôi tôm và ảnh hưởng đến quyết định quản lý và sản xuất. Dưới đây là một số lầm tưởng phổ biến về tôm SPF và sự thật đằng sau chúng.

Tôm thẻ
• 10:06 02/10/2024

Sau mưa bão khí độc trong ao thường tăng cao

Sau những cơn mưa bão, một hiện tượng phổ biến trong ao nuôi thủy sản là nồng độ các loại khí độc tăng cao, đặc biệt là khí NH3 (ammonia), H2S (hydro sulfide), và CO2 (carbon dioxide). Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của các loài thủy sản nuôi như cá và tôm, làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.

tôm thẻ
• 10:00 30/09/2024

Vai trò của rong và cá nuôi ghép với nuôi tôm theo hình thức sạch nước

Nuôi tôm theo hình thức sạch nước là một phương pháp thân thiện với môi trường và bền vững. Trong mô hình này, việc kết hợp với rong (tảo) và cá nuôi ghép đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái và cải thiện chất lượng nước ao nuôi. Cả rong và cá đều có những chức năng cụ thể giúp tối ưu hóa quá trình nuôi tôm.

Cá rô phi
• 09:31 30/09/2024

Lợi ích của việc ứng dụng nông nghiệp tuần hoàn trong nuôi trồng thủy sản

Nông nghiệp tuần hoàn là một phương thức sản xuất nông nghiệp mà các nguồn tài nguyên, vật liệu và chất thải được tái sử dụng và tái chế để tạo ra một hệ thống nông nghiệp bền vững, giảm thiểu tác động đến môi trường.

Tạt vi sinh
• 06:28 07/10/2024

Tôm hùm Bình Ba: Niềm tự hào của vùng biển Khánh Hòa

Tôm hùm đảo Bình Ba, Khánh Hòa là một đặc sản biển nổi tiếng với hương vị tươi ngon, thịt chắc và giàu dinh dưỡng. Được nuôi trồng trong môi trường biển trong lành, tôm hùm Bình Ba không chỉ thu hút du khách mà còn đóng góp quan trọng vào kinh tế địa phương, giúp đảo này trở thành "Quốc đảo tôm hùm" của Việt Nam.

Quốc đảo tôm hùm
• 06:28 07/10/2024

Khám phá lồng bè nuôi cá chục tỷ ở lòng hồ thủy điện Bản Chát Lai Châu

Lồng bè nuôi cá tại lòng hồ thủy điện Bản Chát, Lai Châu đã trở thành một mô hình kinh tế quy mô lớn và mang lại hiệu quả cao cho người dân địa phương.

Nuôi lồng bè
• 06:28 07/10/2024

Khuyến cáo bảo vệ các lĩnh vực thủy sản khi có bão

Từ tháng 10-12/2024, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, có khả năng xuất hiện bão trên biển Đông xấp xỉ hoặc cao hơn trung bình hàng năm (4,5 cơn bão) và đổ bộ vào đất liền cao hơn trung bình hàng năm (1,9 cơn bão), tập trung ở Trung Bộ và phía Nam. Mùa mưa ở Nam Bộ có thể đến nửa cuối tháng 12/2024 mới kết thúc, muộn hơn bình thường. Bão gây mưa to, sóng biển cao ảnh hưởng lớn đến nuôi trồng, khai thác thủy sản và chuyên gia khuyến cáo một số biện pháp bảo vệ.

Ao nuôi
• 06:28 07/10/2024

Cá ngọc trai và chiếc “hầm trú ẩn” lạ kỳ

Thế giới đại dương không chỉ là phần không gian bí ẩn đối với con người mà những sinh vật biển với sở thích, tập tính quái dị cũng thu hút chúng ta tìm hiểu không kém. Chẳng hạn như câu chuyện “cộng sinh” kỳ lạ giữa cá ngọc trai và hải sâm dưới đây.

Cá ngọc trai
• 06:28 07/10/2024
Some text some message..