Nhận diện sinh vật ngoại lai ở dãy Trường Sơn

Sự lan rộng của sinh vật ngoại lai hiện nay được ghi nhận như một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với sinh thái và nền kinh tế thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng, ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Đặc biệt, nó càng trở nên nghiêm trọng hơn do sự biến đổi khí hậu và những xáo động về vật lý, hóa học đối với các loài và hệ sinh thái.

Cây mai dương
Cây mai dương. Nguồn: Internet

Qua kết quả thu thập tài liệu và nghiên cứu về sinh vật ngoại lai ở dãy Trường Sơn của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường, bước đầu đã xác định được một số loài nguy hiểm. Trước hết phải kể đến là cây mai dương (hay còn gọi là cây trinh nữ đầm lầy), hiện đang là sinh vật ngoại lai gây hại lớn nhất ở Việt Nam .

Cây mai dương phân bố ở hầu hết trong các sinh cảnh tự nhiên và sinh cảnh công nghiệp trong nội địa, các vùng nước ngọt và vùng ven biển, chủ yếu là các khu vực gần nước ngọt. Đây là loài có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Mỹ và được du nhập vào châu Á từ cuối thế kỷ XIX. Chúng phát tán và lần đầu được ghi nhận ở Đồng bằng sông Cửu Long vào năm 1979, tại huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An và đã xuất hiện trên khắp cả nước.

Loài này rất phổ biến ở các vùng đất trống cũng như trong các khu bảo vệ, dọc đường, ven kênh rạch, sông suối và đất khô cằn, thoái hóa. Loài này đã trở thành một loài gây hại nghiêm trọng ở những vùng đất ngập nước thuộc dãy Trường Sơn, như Vườn quốc gia Cát Tiên và Yok Đôn, Biển Lạc, các hồ ở Quảng Trị, sông Đắk Rông, các hồ ở Lâm Đồng.

Loài thứ 2 là ốc bươu vàng cũng được nhiều nghiên cứu xác định là một trong những loài gây hại mạnh nhất tại Việt Nam . Ốc bươu vàng có nguồn gốc từ Nam Mỹ, sống trong các vùng đầm lầy. Ốc bươu vàng du nhập vào nước ta từ trước năm 1975. Đến năm 1989 chúng được nhập bằng nhiều cách khác nhau như một nguồn cung cấp thực phẩm cho người và động vật nuôi. Đặc biệt, đã có 2 công ty phía Nam liên doanh với Đài Loan nuôi ốc bươu vàng trên diện tích 23ha.

Loài ốc này đã xâm nhiễm vào đồng ruộng Việt Nam và với điều kiện sinh thái phù hợp, chúng đã phát triển nhanh chóng, trở thành dịch hại trên nhiều loại cây trồng, đặc biệt là cây lúa, rau muống ở hầu hết mọi miền đất nước. Ốc bươu vàng còn được xác định là ký chủ trung gian truyền bệnh sán phổi từ chuột sang người.

Còn ốc sên là loài thứ 3 có nguồn gốc từ lục địa châu Phi, trở thành loài ốc cạn ngoại lai xâm nhập vào Việt Nam từ những năm 1960. Đến nay trở thành sinh vật gây hại cây trồng cạn từ vùng đồng bằng cho đến miền núi. Mùa sinh sản của ốc sên là vào khoảng tháng 3 hàng năm. Ở một số đồng bằng và trung du Bắc Bộ, Tây Nguyên, ốc sên gây thiệt hại cho các vườn chuối, vườn rau, đậu và các loại cây trồng khác.

Lục bình (bèo Nhật Bản hoặc bèo tây) là loài thứ 4 di nhập vào Việt Nam từ Nhật Bản vào năm 1902, với mục đích làm cảnh. Trong điều kiện thuận lợi, loài này phát triển rất nhanh phủ kín mặt nước. Khi thối mục, chúng làm giảm ôxy hòa tan trong nước, dẫn đến làm chết cá và các loài thủy sinh khác. Loài bèo này không chỉ cản trở giao thông đường thủy mà còn làm chậm dòng chảy, giảm khả năng phát điện, sức tưới tiêu và tăng kinh phí bảo trì các hồ chứa nước.

Loài thứ 5 là cây bông ổi (cây ngũ sắc) được đưa vào nước ta từ đầu thế kỷ XX, mục đích làm cảnh và đang có mặt rộng rãi khắp nơitrong cả nước. Cây này đang phát triển mạnh ở Quảng Bình, Quảng Trị, Tây Nguyên...có khả năng loại trừ một số cây bản địa và trở thành cỏ dại nguy hiểm đối với cây trồng.

Loài sinh vật ngoại lai xâm lấn nguy hiểm thứ 6 là sâu róm thông hại thông thuộc họ bướm, có vùng phân bố tự nhiên ở các tỉnh phía Nam Trung Quốc. Sâu róm thông xâm nhập vào Việt Nam từ những năm 1950, cùng với việc nhập nội và gieo trồng một số giống thông từ Trung Quốc, như thông đuôi ngựa. Vào những năm 1965-1970, sâu róm thông gây ra những trận dịch lớn đối với rừng thông ở Quảng Ninh, Bắc Giang và từ đó trở thành đối tượng gây hại nghiêm trọng. Dịch sâu róm thông đã lan ra các tỉnh Bắc Trung Bộ và đang có nguy cơ lây lan đến các tỉnh khác. Công tác phòng trừ sâu róm thông ở Việt Nam hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn.

Báo Tin Tức, 20/01/2014
Đăng ngày 21/01/2014
Văn Hào
Sinh học

Top các phần mềm quản lý trang trại NTTS (Phần 1)

Mới đây, trang web NeuroSYS đã xếp hạng các công ty hàng đầu cung cấp phần mềm quản lý trang trại dựa trên công nghệ cho ngành NTTS, xem xét tính hiệu quả, sự đổi mới và tác động của sản phẩm đối với ngành.

Công nghệ nuôi trồng thủy sản
• 17:24 04/09/2023

Sông Mê Kông xuất hiện loài cá quý hiếm sau 40 năm biến mất

Một loài cá quý hiếm đặc hữu ở cao nguyên Tây Tạng (Trung Quốc) đã được phát hiện sau hơn 40 năm biến mất trong lưu vực sông Mê Kông.

Loài cá Pareuchiloglanis gracilicaudata
• 11:27 11/08/2023

Loài cá xém tuyệt chủng- Nay đã được nhân giống thành công!

Nuôi cá hiếm trên sông không chỉ vì lợi ích kinh tế, một người đàn ông ở miền Tây có mong muốn bảo tồn và nhân giống những loài cá có nguy cơ tuyệt chủng.

Cá chốt chuột và cá trạch lửa
• 09:50 09/02/2023

Lưu giữ con cua lớn nhất tại hội Cua Cà Mau

Phân viện Nghiên cứu nuôi trồng thuỷ sản Nam Sông Hậu lưu giữ chú cua khủng đạt giải nhất trong cuộc thi “Cua Cà Mau lớn nhất - Cua Sumo”.

cua sumo
• 11:03 01/01/2023

Thị trường đang phát triển thúc đẩy nhu cầu về ngành nuôi trồng rong biển

Theo báo cáo mới, mặc dù nhiều người vẫn không chắc chắn về khả năng và tính lâu dài của việc chiết xuất carbon từ rong biển, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy carbon từ rong biển có tác động đến môi trường thấp hơn so với các sản phẩm truyền thống.

Rong biển
• 14:13 25/09/2023

Sự tương thích giữa chất xử lý nước và bộ lọc sinh học trong RAS

RAS (Recirculating Aquaculture System) là hệ thống nước tuần hoàn, là một mô hình tuy không mới nhưng lại được sử dụng rất phổ trong nuôi trồng thủy sản.

Hệ thống nuôi RAS
• 10:16 20/09/2023

Sông Mê Kông xuất hiện loài cá quý hiếm sau 40 năm biến mất

Một loài cá quý hiếm đặc hữu ở cao nguyên Tây Tạng (Trung Quốc) đã được phát hiện sau hơn 40 năm biến mất trong lưu vực sông Mê Kông.

Loài cá Pareuchiloglanis gracilicaudata
• 11:27 11/08/2023

Sứa mặt trăng chứa đựng nhiều tiềm năng cần được khám phá

Sứa mặt trăng được biết đến là loài sứa có khả năng tự chữa lành vết thương, mọc lại phần phụ bị đứt, tái sinh, đảo ngược quá trình lão hoá. Những năng lực kỳ lạ này trực tiếp giúp chúng sinh tồn hiệu quả, tuy nhiên những năng lực này vẫn chưa được khai thác và áp dụng chúng vào các nhu cầu của con người, đặt biệt là tiềm năng kiểm soát bệnh ung thư.

Sứa mặt trăng
• 10:02 07/07/2023

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 17:55 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 17:55 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 17:55 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 17:55 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 17:55 29/03/2024