Nhiệt độ đại dương đạt mức cao kỷ lục và tiếp tục tăng nhanh

Các đại dương là thước đo rõ ràng nhất về tình trạng của khí hậu, vì chúng hấp thụ hơn 90% nhiệt lượng bị giữ lại bởi các khí nhà kính phát ra từ đốt nhiên liệu hóa thạch, phá rừng và các hoạt động khác của con người.

San hô
San hô tẩy trắng ở rạn san hô Great Barrier, Australia.

Nhiệt độ các đại dương trên thế giới đạt đến mức kỷ lục mới vào năm 2019, cho thấy sự nóng lên ngày càng nhanh của Trái đất.

Phân tích mới cho thấy 10 năm qua cũng là 10 năm ấm nhất được ghi nhận trong lịch sử đại dương. Lượng nhiệt đang được thêm vào các đại dương tương đương với mỗi người trên hành tinh chạy 100 lò vi sóng cả ngày lẫn đêm.

Đại dương nóng hơn dẫn đến những cơn bão nghiêm trọng hơn và làm gián đoạn chu kỳ nước, có nghĩa là lũ lụt, hạn hán và hỏa hoạn nhiều hơn, cũng như làm dâng cao mực nước biển. Nhiệt độ đại dương cao hơn cũng làm tăng số lượng sóng nhiệt biển và gây hại cho sinh vật.

Phép đo nóng lên toàn cầu phổ biến nhất là nhiệt độ không khí bề mặt trung bình, vì đây là nơi con người sống. Nhưng các hiện tượng khí hậu như El Niño có thể làm cho con số này thay đổi từ năm này sang năm khác.

"Các đại dương thực sự cho chúng ta biết Trái đất đang nóng lên nhanh như thế nào," Giáo sư John Abraham tại Đại học St Thomas, bang Minnesota, Mỹ, một trong nhóm thực hiện phân tích mới về nhiệt độ đại dương, nói. "Sử dụng các đại dương, chúng ta thấy tốc độ ấm lên liên tục, không bị gián đoạn và đang gia tăng của Trái đất. Đây là tình huống rất khẩn cấp."

"Năm 2019 không chỉ là năm ấm nhất trong lịch sử, nó còn là năm có mức nhiệt tăng lớn nhất trong cả thập kỷ, đây là một lời nhắc nhở rằng sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra vẫn không giảm bớt," Giáo sư Michael Mann, Đại học bang Pennsylvania, và là một thành viên khác trong nhóm phân tích, cho biết.

Phân tích lần này về nhiệt độ đại dương được công bố trên tạp chí Advances In Atherheric Science, sử dụng dữ liệu đại dương từ mọi nguồn có sẵn. Hầu hết dữ liệu đến từ 3.800 chiếc phao Argo trôi tự do phân tán trên khắp các đại dương, và cũng từ các máy đo độ ẩm được bố trí trước đây.

Kết quả cho thấy nhiệt độ ngày càng tăng nhanh do khí nhà kính tích tụ trong khí quyển. Tốc độ từ tăng từ năm 1987 đến 2019 nhanh hơn 4,5 lần so với từ năm 1955 đến 1986. Phần lớn các vùng đại dương đang cho thấy sự gia tăng năng lượng nhiệt.

Năng lượng này thúc đẩy những cơn bão lớn hơn và thời tiết khắc nghiệt hơn, theo Abraham: "Trái đất và đại dương nóng lên làm thay đổi cách mưa rơi và bốc hơi. Có một quy tắc chung là các khu vực khô sẽ trở nên khô hơn nữa và các khu vực ẩm ướt sẽ trở nên ẩm ướt hơn nữa, và gây mưa lớn trong thời gian ngắn."

Đại dương nóng lên cũng làm tan băng, khiến mực nước biển dâng cao. 10 năm qua cho thấy mực nước biển cao nhất được đo trong các hồ sơ có từ năm 1900. Các nhà khoa học dự đoán mực nước biển sẽ tăng khoảng 1 mét vào cuối thế kỷ, đủ để làm cho 150 triệu người trên toàn thế giới phải di dời.

Dan Smale, tại Hiệp hội sinh học biển ở Anh, và không thuộc nhóm phân tích, cho biết nghiên cứu này đã sử dụng các phương pháp hiện đại và dữ liệu tốt nhất hiện có. "Đối với tôi, thông điệp chính là hàm lượng nhiệt của các tầng trên của đại dương toàn cầu, đặc biệt là đến độ sâu 300 mét, đang tăng nhanh, và sẽ tiếp tục tăng khi đại dương hút thêm nhiệt từ bầu khí quyển."

"Các tầng trên của đại dương rất quan trọng đối với đa dạng sinh học biển vì chúng hỗ trợ một số hệ sinh thái phong phú nhất trên Trái đất, và tầng này ấm lên sẽ ảnh hưởng nặng nề đến sinh vật," Smale nói.

Phân tích mới đánh giá nhiệt trong 2.000m mặt trên của đại dương, vì đây là khu vực có nhiều dữ liệu nhất. Đây cũng là nơi phần lớn nhiệt tích tụ và là nơi sinh sống của hầu hết các sinh vật biển.

Phương pháp phân tích được phát triển bởi các nhà nghiên cứu tại Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc tại Bắc Kinh và sử dụng các phương pháp thống kê để nội suy các mức nhiệt ở một số nơi không có dữ liệu, như dưới nắp băng Bắc Cực. Một phân tích độc lập về dữ liệu tương tự của Cơ quan Khí quyển và Hải dương học Quốc gia Hoa Kỳ cũng cho thấy xu hướng nhiệt ngày càng tăng.

Các phép đo nhiệt đại dương đáng tin cậy chỉ có từ giữa thế kỷ 20. Nhưng Abraham nói "ngay cả trước đó, chúng ta biết đại dương không nóng hơn [so với hiện nay]."

"Dữ liệu chúng tôi có là không thể bác bỏ, nhưng chúng tôi vẫn có hy vọng bởi vì con người vẫn có thể hành động," ông nói. "Chỉ là chúng ta vẫn chưa có hành động gì có ý nghĩa."
Khoa học & Phát triển
Đăng ngày 15/01/2020
Hoàng Nam
Môi trường

Lâm Đồng: Hơn 10 tấn cá chết bất thường, thiệt hại 800 triệu

Theo ghi nhận của cơ quan chức năng, có hơn 10 tấn cá nuôi của một hộ dân tại phường 3 Bảo Lộc (Lâm Đồng) chết chưa rõ nguyên nhân, thiệt hại ước tính khoảng 800 triệu đồng.

Ao nuôi cá
• 09:49 14/10/2025

Thừa Thiên - Huế: Đầm phá ô nhiễm, dân kêu trời

Hàng ngàn hộ dân ở 33 xã, phường, thị trấn sống dựa vào đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (tỉnh Thừa Thiên - Huế), đang khốn khổ vì nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng.

Ô nhiễm đầm phá ở Thừa Thiên - Huế
• 14:32 14/03/2023

Sản xuất xà phòng từ chất nhầy ốc sên

Một con ốc sên sẽ tạo ra khoảng 2g chất nhờn. Để sản xuất 15 thanh xà phòng trọng lượng 100g, anh Desrocher ở thị trấn Wahagnies, miền Bắc nước Pháp cần khoảng 40 con ốc sên. Ảnh: Reuters

Xà phòng từ ốc sên
• 10:17 09/02/2023

Yên Bái: Thả hơn 30 nghìn cá giống xuống hồ Thác Bà trong ngày ông Công, ông Táo

Ngày 14/1, huyện Yên Bình (Yên Bái) đã tổ chức thả cá bổ sung nguồn lợi thủy sản hồ Thác Bà năm 2023 gắn với phong tục thả cá chép ngày 23 tháng Chạp.

Thả cá
• 12:02 19/01/2023

Việt Nam xây dựng kế hoạch bảo vệ đa dạng sinh học thủy sản theo khung Montreal

Việt Nam đang hoàn thiện kế hoạch hành động quốc gia nhằm đưa Khung đa dạng sinh học Kunming–Montreal vào thực tiễn của ngành thủy sản, hướng tới mục tiêu phục hồi hệ sinh thái và sử dụng bền vững nguồn lợi biển đến năm 2030.

Hội thảo
• 09:00 02/12/2025

Thức ăn tiêu chuẩn ASC phải không phá rừng

Tổ chức chứng nhận tiêu chuẩn ASC ban hành quy định mới, từ tháng 11/2025, các cơ sở nuôi trồng thủy sản muốn đạt tiêu chuẩn này phải sử dụng thức ăn cũng có chứng nhận ASC. Yêu cầu chính với thức ăn ASC là được chế biến bằng nguyên liệu không gây rủi ro phá rừng.

Thức ăn tôm
• 09:00 01/12/2025

Vì sao hơn 70 tấn cá diêu hồng chết bất thường ở Cần Thơ?

Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ vừa công bố nguyên nhân ban đầu vụ hơn 74 tấn cá diêu hồng nuôi lồng bè chết bất thường vào cuối tháng 10. Theo đó, thủ phạm không phải là dịch bệnh mà là do tình trạng thiếu oxy cục bộ trong nước.

Cá điêu hồng
• 15:58 27/11/2025

Chiến lược xanh hóa: "Giấy thông hành" bắt buộc của thủy sản Việt Nam

Trong bối cảnh các thị trường lớn ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn về môi trường và lao động, "xanh hóa chuỗi cung ứng" không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để thủy sản Việt Nam duy trì vị thế và chinh phục thị trường quốc tế.

Mô hình nuôi thủy sản
• 09:00 20/11/2025

Cách nhận biết tôm nhiễm độc khí NO2, NH3

Khí độc NH3 và NO2 được ví như những sát thủ thầm lặng tích tụ dưới đáy ao, có khả năng xóa sổ cả đàn tôm chỉ sau một đêm. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu nhiễm độc và nắm vững quy trình xử lý cấp tốc trong "6 giờ vàng" là kỹ năng sống còn để bảo vệ thành quả vụ nuôi.

Ao tôm
• 05:44 14/12/2025

Ngành thủy sản Việt khai mở không gian phát triển mới

Bằng việc khai mở những thị trường mới và sáng tạo các sản phẩm độc đáo, ngành thủy sản Việt Nam đang vượt qua các biến động của thế giới, hướng tới mục tiêu xuất khẩu kỷ lục 11,3 tỷ USD trong năm 2025.

Tôm
• 05:44 14/12/2025

Quảng Ninh ứng dụng công nghệ 4.0, sản lượng tôm về đích sớm

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ áp dụng các mô hình nuôi tiên tiến, sản lượng tôm của tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025 ngay từ tháng 11, đồng thời tạo ra một cuộc cách mạng trong việc bảo vệ môi trường biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 05:44 14/12/2025

Hoa Kỳ yêu cầu chứng nhận mới cho thủy sản xuất khẩu

Cơ quan Nghề cá Hoa Kỳ (NOAA) vừa áp dụng một quy định mới, yêu cầu các lô hàng thủy sản nhập khẩu phải có Giấy Chứng nhận Đạt yêu cầu Nhập khẩu (COA). Quy định này nhằm đảm bảo sản phẩm tuân thủ Đạo luật Bảo vệ Động vật Biển có vú (MMPA).

Chế biến thủy sản
• 05:44 14/12/2025

VNF Infographic Series: Chitosan – Ứng dụng kháng khuẩn/nấm

Trong bài infographic trước, chúng ta đã khám phá cách chitosan thể hiện tính kháng khuẩn/nấm hiệu quả của mình thông qua các cơ chế như tương tác với điện tích âm, phá vỡ màng tế bào vi sinh vật và thay đổi môi trường sống của chúng, khiến chúng không thể phát triển.

Ứng dụng của Chitosan
• 05:44 14/12/2025
Some text some message..