Nuôi thủy sản kết hợp tôm cua cá thích ứng với biến đổi khí hậu

Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bình Sơn (Quảng Ngãi) đã triển khai thực hiện phương án “Xây dựng vùng nuôi thủy sản kết hợp thích ứng với biến đổi khí hậu” tại xã Bình Dương, quy mô 02ha, 05 hộ tham gia, thời gian thực hiện 3 tháng; ngân sách huyện hỗ trợ giống, thức ăn và kinh phí phí triển khai, với tổng kinh phí 180 triệu đồng. Số lượng giống thả trên 02ha, gồm: cua 10.000 con, tôm thẻ chân trắng 80 vạn con, cá đối 6.000 con.

Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bình Sơn (Quảng Ngãi) hỗ trợ người dân thực hiện mô hình nuôi kết hợp. Ảnh: kinhtenongthon.vn

Mục tiêu của phương án là phổ biến phương thức nuôi kết hợp tôm- cua- cá nhằm thích ứng với điều kiện môi trường không còn thuận lợi như trước đây đối với các vùng triều nuôi tôm độc canh ao đất, giảm thiểu rủi ro cho người nuôi trồng thủy sản.

Các hộ được chọn làm mô hình có nhu cầu trong việc thử nghiệm nuôi ghép nhiều đối tượng thủy sản trong cùng một ao nuôi, khả năng đối ứng tốt, có kinh nghiệm trong nuôi trồng thủy sản, có ao nuôi ở vị trí thuận lợi cho việc cấp thoát nước. 

Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19 nên việc thả giống cá đối chậm hơn so với kế hoạch của phương án đề ra. Thời tiết nắng nóng kéo dài nên đã ảnh hưởng phần nào đến quá trình tăng trưởng của các đối tượng nuôi.

Xã Bình Dương là một trong những địa phương trong huyện có nghề nuôi tôm phát triển khá lâu, trước đây là nuôi tôm sú, sau này hầu hết chuyển sang nuôi tôm thẻ chân trắng với hình thức nuôi bán thâm canh, nuôi thâm canh mật độ cao.

Quá trình nuôi tôm lâu năm tạo ra một lượng chất thải khá lớn, đi kèm với đó là lượng hóa chất, kháng sinh và vật tư thủy sản khác đã sử dụng trong quá trình nuôi tôm làm cho môi trường ao nuôi ô nhiễm, mất cân bằng sinh thái dẫn đến việc nuôi tôm độc canh thường xuyên xảy ra dịch bệnh, đặc biệt là ở các ao đất vùng triều khi điều kiện ao nuôi, trang thiết bị phục vụ nuôi tôm không đảm bảo. 

Để quá trình nuôi trồng thủy sản thích ứng với điều kiện môi trường có sự biến đổi như hiện nay cần thiết sử dụng biện pháp nuôi chung các đối tượng tôm- cua- cá đối trong một ao.

Mô hình nuôi kết hợp giúp người dân dễ dàng thích nghi với biến đổi môi trường như hiện nay. Ảnh: Chúc Ly

Khi nuôi chung cá đối với cua và tôm thẻ chân trắng trong cùng một ao sẽ có các lợi ích như sau: Vì cá đối có tính ăn mùn bã hữu cơ nên góp phần làm giảm ô nhiễm đáy ao, chúng sẽ chuyển hóa các chất gây hại ở đáy ao thành những chất ít gây hại hơn đối với vật nuôi. Ngoài ra, tảo trong ao cũng là thức ăn cho cá đối, do vậy sẽ giảm được nguy cơ tảo bùng phát làm biến động các yếu tố môi trường, đặc biệt là vào mùa nắng nóng khi quá trình quang hợp của tảo diễn ra mạnh mẽ.

Các đối tượng nuôi kết hợp trong mô hình đều là những đối tượng có giá trị kinh tế cao và có tính tương hỗ lẫn nhau, góp phần cân bằng môi trường sinh thái, giúp cho môi trường ao nuôi ổn định hơn, từ đó giảm thiểu nguy cơ xảy ra dịch bệnh trong quá trình nuôi. 

Theo cán bộ kỹ thuật của Trung tâm, mật độ thả nuôi ghép gồm: Tôm thẻ chân trắng 40 con/m², cua biển 01 con/m², cá đối 01 con/3m². Nguyên tắc thả giống đối với mô hình nuôi kết hợp tôm – cua – cá đối là thả cua và cá đối mục trước khi thả tôm giống 01 tháng, vì cua và cá đối có thời gian sinh trưởng dài ngày hơn tôm thẻ chân trắng. Và điều quan trọng hơn là sau một tháng thả nuôi, cua và cá đối có sự hoạt động tốt trong ao, làm cho đáy ao thông thoáng, các loại tảo có lợi trong ao phát triển tốt, nhờ vậy, các chỉ tiêu môi trường nước ao ổn định, sinh vật phù du phát triển thuận lợi cho việc thả tôm.

Các hộ dân có nhiều ao nuôi thì dành riêng một ao nhỏ để ương tôm, sau khoảng 20 ngày đến một tháng thì chuyển tôm vào nuôi chung với cua và cá đối. Đối với các hộ dân chỉ có 01 ao nuôi thì có thể dùng phương thức khuynh lưới khoảng 1/4 diện tích ao để ương tôm, sau thời gian 20 ngày đến 01 tháng thì tháo lưới để nuôi chung với cua và cá.

Có nhiều lợi ích khi nuôi theo mô hình kết hợp. Ảnh: Chúc Ly

Sử dụng thức ăn cho các đối tượng nuôi gồm cám chuyên dùng cho tôm và cá tạp. Tùy theo giai đoạn phát triển của vật nuôi để chọn cỡ thức ăn, hàm lượng đạm cho phù hợp. Cua có tính ăn tương đối giống tôm, có thể sử dụng thức ăn công nghiệp. Tuy nhiên, để nuôi cua nhanh lớn và chắc thịt cần phải cho cua ăn mồi tanh (cá tạp, vẹm sông...). Cá đối vẫn sử dụng một phần thức ăn cám tôm, ngoài ra cá đối ăn rong tảo và mùn bã hữu cơ trong ao.

Sau 03 tháng triển khai mô hình, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp Bình Sơn tổ chức tổng kết, đánh giá quá trình thực hiện.

Tôm thẻ chân trắng đạt cỡ trung bình từ 60 - 80 con/kg, cua 200 – 250g/con, cá khoảng 200g/con thì tiến hành thu hoạch.  

Mô hình kết hợp vừa tiện lợi vừa giúp người dân thu hoạch được sản phẩm đạt chuẩn. Ảnh: kinhtenongthon.vn

Theo báo cáo kết quả mô hình, tổng thu (cả 3 đối tượng: tôm, cua và cá đối) trung bình đạt trên 687 triệu đồng/ha, trừ chi phí (450 triệu đồng/ha), lãi trên 237 triệu đồng/ha.

Mô hình nuôi kết hợp tôm, cua, cá đối rất thích hợp với các ao đất vùng triều trong điều kiện môi trường nước mất cân bằng sinh thái, phương tiện thiếu thốn. Với phương thức nuôi kết hợp như mô hình này thì khả năng rủi ro cho bà con nuôi trồng thủy sản ở ao đất vùng triều là thấp nhất.

Tại hội nghị tổng kết, các hộ thực hiện phương án đã chia sẻ kinh nghiệm đối với các hộ dân xung quanh có nhu cầu để phát triển mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp.