Phúc lợi động vật và vấn đề cắt mắt tôm trong sinh sản nhận tạo

Trong sản xuất giống, đặc biệt là nhóm giáp xác 10 chân, cắt cuống mắt là một phương pháp phổ biến. Kỹ thuật này bao gồm loại bỏ một hoặc hơn một cuống mắt của con vật bằng cách dập, cắt, đốt, hoặc thắt chặt bằng dây. Điều này sẽ kích thích đẻ trứng và rút ngắn thời gian thành thục sinh dục. Tuy nhiên, hiên nay vấn đề này được chú ý đến nhiều hơn khi trong ngành đề cập về phúc lợi động vật.

Mắt tôm thẻ chân trắng
Ở Việt Nam, phúc lợi động vật là một khái niệm còn mới mẻ. Ảnh: nguoinuoitom.vn

Phúc lợi động vật (animal welfare) là một khái niệm phức tạp liên quan đến cả thể chất, tinh thần và tính tự nhiên của con vật. Đó là mối quan tâm toàn cầu vì nó có ý nghĩa rất lớn không chỉ đối với con vật mà cả đối với con người, xã hội và môi trường. Ở Việt Nam, phúc lợi động vật là một khái niệm còn mới mẻ, chưa phải là một bộ phận cấu thành truyền thống trong chương trình giáo dục và đào tạo, chưa được quan tâm nhiều trong nghiên cứu khoa học cũng như thực hành chăn nuôi-thú y.

Tuy nhiên, gần đây nhận thức và thái độ của cộng đồng, người chăn nuôi, giới học thuật và giới lập pháp về phúc lợi động vật đang được cải thiện cùng với sự phát triển của xã hội. Để phát triển hơn nữa và hội nhập được với thế giới thì nhất thiết chúng ta phải đưa phúc lợi động vật vào các chương trình đào tạo, nghiên cứu cũng như áp dụng trong thực tiễn sản xuất và xã hội. 

Một trong những khái niệm được sử dụng rộng rãi về phúc lợi động vật là “Năm Không” do Hội đồng phúc lợi động vật nông nghiệp Anh đề xuất năm 1992. Trong khi phúc lợi có các khía cạnh khác nhau, “Năm Không” cung cấp một bản tóm tắt các khía cạnh chính của phúc lợi động vật như sau: - Không bị đói khát - Không bị đau đớn, tổn thương và bệnh tật - Không bị khó chịu - Không bị sợ hãi và khổ sở - Không bị hạn chế các tập tính tự nhiên. “Năm Không" là điểm khởi đầu tốt cho việc đánh giá phúc lợi động vật. 

Các con tôm khác có thể ăn con mới lột xác vì chúng không thể tự bảo vệ khi không có lớp vỏ cứng. Ảnh: Tép Bạc

Phức hệ cơ quan X tuyến xoang trong cuống mắt của các loài giáp xác sinh ra và chứa các nội tiết tố. Có một nội tiết tố đặc biệt gọi là nội tiết tố ức chế tuyến sinh dục (viết tắt là GIH) có chức năng kiểm soát các cơ quan sinh sản và thời điểm các cơ quan này trở nên thành thục. Nội tiết tố này cũng tác động đến thời điểm con cái đẻ trứng. Loại bỏ tuyến này đẩy nhanh quá trình thành thục sinh dục và khiến con vật đẻ trứng sớm hơn. Một nội tiết tố khác bị tác động bởi cắt cuống mắt là nội tiết tố ức chế lột xác (viết tắt là MIH).

Sau khi cắt cuống mắt, quá trình lột xác bị kích thích. Lột xác tiêu tốn rất nhiều năng lượng của con vật. Chúng sẽ trở nên mệt mỏi và căng thẳng. Con vật sẽ khó sinh sản hơn, đặc biệt trong các môi trường nuôi thâm canh. Tôm mới lột xác có cơ thể rất mềm. Các con tôm khác có thể ăn con mới lột xác vì chúng không thể tự bảo vệ khi không có lớp vỏ cứng. Các nội tiết tố quan trọng khác không thể tiết ra hoàn toàn, gây ra các vấn đề về sức khỏe tôm liên quan đến nội tiết tố. Điều này khiến tỉ lệ sống của tôm bố mẹ giảm xuống, số lượng và chất lượng của tôm con giảm, đề kháng yếu, khả năng sinh sản cạn kiệt, giảm trọng lượng và căng thẳng. 

Đăng ngày 12/07/2024
Hồng Huyền @hong-huyen
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Các biện pháp phòng, trị bệnh thủy sản nuôi trong mùa mưa bão

Mùa mưa bão gây nhiều biến động lớn đến môi trường nước trong ao, đầm và lồng bè nuôi thủy sản. Những thay đổi này làm gia tăng nguy cơ bùng phát các dịch bệnh, gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.

Ao tôm
• 09:00 25/11/2025

Chuyển giao kỹ thuật nuôi thương phẩm cá chình trong bể xi măng

Nhằm giúp người dân đa dạng hóa mô hình nuôi trồng thủy sản, nâng cao thu nhập và phát triển sinh kế bền vững.

Lớp tập huấn
• 09:44 03/11/2025

Viêm ruột trên tôm: Nguyên nhân và cách phòng trị

Viêm ruột là một trong những bệnh phổ biến trên tôm nuôi, làm suy giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, khiến tôm ăn kém, chậm lớn, còi cọc, và dễ mắc các bệnh cơ hội khác. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây tỷ lệ hao hụt cao và thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi.

tôm thẻ
• 14:51 24/10/2025

Độ đạm: Không có một công thức chung cho tất cả!

Độ đạm - Protein là thành phần chính cấu tạo nên cơ thịt, các cơ quan nội tạng, enzyme, hormone và hỗ trợ hệ miễn dịch của tôm, cá. Nói một cách đơn giản, không có protein, vật nuôi không thể lớn lên, phát triển và chống lại bệnh tật. Do tôm cá không thể tự tổng hợp được đa số axit amin thiết yếu (những đơn vị nhỏ cấu thành protein), bắt buộc phải hấp thu từ nguồn thức ăn bên ngoài.

Độ đạm
• 17:21 21/10/2025

Rùa biển trong sách đỏ sa vào lưới ngư dân Đà Nẵng

Một cá thể đồi mồi dứa nặng khoảng 17kg, thuộc loài nguy cấp trong Sách đỏ Việt Nam, vừa được một ngư dân tại Đà Nẵng tự nguyện bàn giao sau khi vô tình mắc vào lưới. Lực lượng chức năng sau đó đã phối hợp thả cá thể rùa biển này trở về môi trường tự nhiên an toàn.

Rùa biển
• 00:10 06/12/2025

Giá tôm thẻ tăng vọt, người nuôi ở Đồng Nai phấn khởi

Những ngày đầu tháng 12, giá tôm thẻ chân trắng tại xã Phước An (huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai) đang tăng mạnh, mang lại niềm vui lớn cho người nuôi. Không khí thu hoạch trở nên tất bật khi thương lái từ nhiều tỉnh thành, đặc biệt là phía Bắc, tìm về thu mua tận ao.

Thu hoạch tôm
• 00:10 06/12/2025

Kinh tế tuần hoàn nuôi trồng thủy sản là đổi mới sáng tạo

Phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh là mục tiêu bao trùm hiện nay và đó là quá trình đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ để chuyển đổi mô hình.

Mô hình nuôi tôm
• 00:10 06/12/2025

Cuộc đua Net Zero: Ao tôm của bạn đã sẵn sàng cho hộ chiếu carbon?

Năm 2026 là mốc bắt đầu siết chặt quy định về khí thải, mở ra cuộc sàng lọc khốc liệt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Net Zero
• 00:10 06/12/2025

Loại cá bị chê tanh bất ngờ 'lên đời' thành đặc sản, được săn lùng không kém cá biển đắt đỏ

Khi nói đến thực phẩm giàu omega-3, nhiều người thường nghĩ ngay đến các loại cá biển đắt đỏ như cá hồi hay cá ngừ. Thế nhưng, ít ai biết rằng cá mè – loài cá nước ngọt quen thuộc, giá rẻ và thường bị chê tanh – lại sở hữu một nguồn omega-3 dồi dào, không hề thua kém nhiều loại cá biển.

Cá mè
• 00:10 06/12/2025
Some text some message..