Tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) là một trong loài thủy sản được nuôi có sản lượng cao nhất trong tất cả các loại tôm nuôi. Bệnh Vibriosis là đang là một mầm bệnh phổ biến và thách thức trong nuôi tôm thẻ chân trắng, bệnh do các chủng Vibrio spp gây ra. Vibrio spp là các chủng vi khuẩn gây bệnh với tốc độ lây lan nhanh và gây chết cao với tỷ lệ lên đến 85%.
Bệnh có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh liên tục hoặc chưa đúng cách sẽ dẫn đến sự lây lan mầm bệnh do các chủng vi khuẩn có khả năng kháng kháng sinh. Do đó các phương pháp thay thế kháng sinh để ngăn ngừa bệnh Vibriosis trên tôm là rất cần thiết. Bài viết này lược dịch và tóm tắt kết quả của Sri Rahmaningsih và cộng sự 2021 trong việc đánh giá khả năng miễn dịch, phòng ngừa bệnh Vibriosis khi bổ sung bột quả đào tiên cho tôm thẻ chân trắng.
Crescentia cujete L. có tên tiếng Việt là đào tiên. Đào tiên giống như quả bưởi, hình cầu với đường kính từ 6 - 12cm, vỏ quả xanh cứng, có nhiều hạt dẹt trắng. Cùi của quả đào tiên là một trong những dược liệu có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn vì sự hiện diện của các hợp chất có hoạt tính sinh học như carotenoid, phenol, alkaloid, pectin, tannin, flavonoid, terpenoit và rất nhiều hợp chất khác.
Cùi của quả đào tiên chứa các hợp chất có tác dụng chữa lành vết thương do nhiễm khuẩn. Flavonoid có thể ngăn chặn quá trình oxy hóa và ức chế sự lây lan của vết thương. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng các chất chiết xuất từ quả đào tiên, bao gồm cả thân, lá và quả, có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn Vibrio harveyi. Nghiên cứu trước đây cũng cho thấy thân, lá và quả của cây đào tiên giúp tăng cường hệ miễn dịch trên cá da trơn và cá rô phi.
Quả đào tiên là loại quả quen thuộc đối với người dân quê, thường loại cây này được bắt gặp ở những nơi như chùa chiền hoặc được sử dụng làm cảnh trong gia đình. Ảnh minh họa
Trong nghiên cứu này, tôm thẻ chân trắng bị nhiễm các vi khuẩn Vibrio spp gây bệnh là: V. harveyi, V. alginolyticus, và V. Parahaemolyticus, được cho ăn thức ăn thử nghiệm với các hàm lượng khác nhau của bột quả đào tiên trong 20 ngày với: Nhóm A: 0% ; Nhóm B: 3,04% ; Nhóm C: 6,08%; Nhóm D: 9,12%
Kết quả cho thấy việc bổ sung chiết xuất quả đào tiên ở các liều lượng khác nhau gây ra tác dụng khác biệt đáng kể đến tổng số tế bào máu và có thể giúp điều trị sự nhiễm trùng Vibrio spp.
Bột quả đào tiên được tôm hấp thụ, gây ra phản ứng trong tế bào hemocyte (tế bào máu của tôm) và có xu hướng tăng hoạt động thực bào. Ngoài ra, quả đào tiên làm tăng số lượng tế bào huyết cầu trong tôm thẻ chân trắng. Cụ thể: Bổ sung với liều 3,04% và 6,08% làm tăng lượng hemocyte so với liều 9,12%. Bột quả Đào tiên với liều lượng 3,04% làm tăng số lượng tế bào hyaline của tôm thẻ chân trắng sau khi nhiễm vi khuẩn Vibrio spp.
Bổ sung vào công thức thức ăn với bột quả đào tiên với liều lượng 3,04% làm tăng số lượng tế bào bán hạt và hạt so với đối chứng. Bạch cầu dạng hạt đóng vai trò trong bảo vệ tế bào và các tế bào lympho sản xuất nhiều bạch cầu hạt hơn các tế bào hyaline.
Kết quả của nghiên cứu cũng nhấn mạnh việc bổ sung chiết xuất từ quả đào tiên ở mức vượt quá khả năng đáp ứng của cơ thể sẽ gây ức chế miễn dịch và phá vỡ khả năng miễn dịch của tôm.
Vậy qua nghiên cứu này cho thấy tiềm năng của việc bổ sung bột C. cujete L. vào chế độ ăn của tôm nuôi để làm tăng phản ứng miễn dịch tế bào giúp điều trị bệnh Vibriosis trên tôm thẻ chân trắng. Liều hiệu quả nhất dao động từ 3,04% đến 6,08%.
Nguồn: Sri Rahmaningsih et al (2021). Effect of Majapahit (Crescentia cujete L.) fruit powder on the immune profile of Litopenaeus vannamei after infection with Vibrio spp [online]. viewed 14 June 2021. fromm <http://www.veterinaryworld.org/Vol.14/June-2021/11.pdf>
_1732850939.jpg)
_1731901463.jpg)
_1732850939.jpg)
