Thả giống thủy sản ra tự nhiên: Mặt trái của vấn đề

Việc thả cá giống ra tự nhiên ngày càng được tuyên truyền như cách nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, tuy nhiên, xét về mặt trái của vấn đề, có khi đây lại là "lợi bất cập hại".

thả cá về tự nhiên
Tái tạo nguồn lợi thủy sản cũng cần "kỹ thuật". Ảnh: Gaz Prom

Nhân ngày Truyền thống ngành Thủy sản Việt Nam, các Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thủy sản cùng các địa phương đã tích cực thực hiện công tác tái tạo bảo vệ nguồn lợi thủy sản, từng bước tạo thành phong trào thả tôm cá giống lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng.

Chương trình Bảo vệ và Phát triển nguồn lợi thủy sản đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2012, trong chương trình này đã xác định công tác tái tạo nguồn lợi thủy sản là một trong những nội dung quan trọng nhằm góp phần phục hồi và phát triển nguồn lợi thủy sản. Trên tinh thần đó các tỉnh, thành phố trên cả nước đồng loạt chọn ngày 1 tháng 4 hàng năm (Ngày Truyền thống ngành Thủy sản Việt Nam) là ngày thả giống thủy sản về tự nhiên. 

Hiện nay, chương trình đã hoàn thành 2 năm nhưng các địa phương vẫn tiếp tục đồng hành nhằm khôi phục và phát triển nguồn lợi thủy sản ngoài tự nhiên. Đây là hướng tích cực của chương trình đã gây hiệu ứng rất lớn đến nhận thức bảo vệ nguồn lợi thủy sản ngoài tự nhiên. 

thả giống
Ngày Truyền thống ngành Thủy sản Việt Nam, nhiều địa phương tiến hành thả giống về tự nhiên.

Tuy nhiên, hoạt động thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản cũng còn tồn tại một số vấn đề như số lượng giống thả không nhiều nên khả năng phục hồi quần đàn chưa cao, công tác bảo vệ khu vực thả và loài thủy sản sau khi thả chưa hiệu quả, một số loài thủy sản thả chưa phù hợp, việc đánh giá hiệu quả của hoạt động thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản chưa được thực hiện, mặc dù Tổng cục Thủy sản có ban hành tài liệu hướng dẫn quy trình thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản.  

Về mặt di truyền, việc thả giống thủy sản kéo dài qua nhiều thế hệ sẽ dẫn đến đặc tính di truyền của các quần thể thủy sản ngày càng giống nhau nhiều hơn, do có sự pha trộn giữa các quần thể thủy sản do con người nuôi và thả ra ngoài tự nhiên, những đối tượng này đã được thuần hóa thích nghi với điều kiện nuôi nhốt. 

Trong thực tế để đảm bảo về hiệu quả nuôi trồng thì các trại giống không sử dụng một số loài tôm cá bản địa, chính điều này đã dẫn đến sự đồng nhất gen. Đối với một số loài tôm cá có tập tính di cư sinh sản nếu giống được thẳng ra biển, chứ không phải ra sông, điều này sẽ phát sinh một vấn đề mới những con cá này mất khả năng xác định nơi sinh của chúng để sau này chúng tự tìm về để đẻ trứng và ngược lại. Vì thế những con cá, tôm này “trôi nổi” dẫn đến việc pha trộn đặc tính gen. 

Việc đồng nhất đặc tính di truyền ảnh hưởng đến sức khỏe, cũng như sự đề kháng của cá thể cũng như quần thể tôm cá. Các biến thể di truyền địa phương, ít nhất là trong ngắn hạn đến trung hạn, sẽ được thay thế bằng các biến thể di truyền không thích nghi, điều này sẽ làm giảm khả năng chống chịu với những thay đổi của môi trường trong tương lai. Có thể hình dung rằng sự thích nghi di truyền của giống địa phương với nhiệt độ nước cao hơn, vốn có thể hữu ích trong thời kỳ biến đổi khí hậu, có thể bị mất đi, sự đồng nhất về gen có lẽ đã dẫn đến những hậu quả sinh học tiêu cực, khi gene di truyền bị nghèo đi có thể dẫn đến sự giảm sút tính đa dạng và cả khả năng thích nghi của các quần thể sinh vật. 

Để hoạt động phục hồi và tái tạo nguồn lợi thủy sản thật sự hiệu quả và có tính bền vững cần có những nghiên cứu chiến lược cụ thể hơn trong công tác lựa chọn con giống, đánh giá hiệu quả thực sự chương trình mang lại cho nguồn lợi thủy sản cũng như hoạt động khai thác của người dân địa phương. Đặc biệt là vấn đề phục hồi quần đàn gắn liền với đặc điểm di truyền để tránh việc trôi dạt các nguồn gen quý hiếm. Nhằm đáp ứng 2 mục tiêu chính là (i) thả giống để bổ sung, tăng cường nguồn lợi thủy sản trong các thủy vực, gia tăng số lượng cá thể, quần đàn phục vụ khai thác thủy sản; (ii) và phục hồi lại quần đàn các loài thủy sản đang bị suy giảm trong tự nhiên, loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm.
Đăng ngày 20/04/2022
Hồng Huyền @hong-huyen
Sinh học

Thị trường đang phát triển thúc đẩy nhu cầu về ngành nuôi trồng rong biển

Theo báo cáo mới, mặc dù nhiều người vẫn không chắc chắn về khả năng và tính lâu dài của việc chiết xuất carbon từ rong biển, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy carbon từ rong biển có tác động đến môi trường thấp hơn so với các sản phẩm truyền thống.

Rong biển
• 14:13 25/09/2023

Sự tương thích giữa chất xử lý nước và bộ lọc sinh học trong RAS

RAS (Recirculating Aquaculture System) là hệ thống nước tuần hoàn, là một mô hình tuy không mới nhưng lại được sử dụng rất phổ trong nuôi trồng thủy sản.

Hệ thống nuôi RAS
• 10:16 20/09/2023

Sông Mê Kông xuất hiện loài cá quý hiếm sau 40 năm biến mất

Một loài cá quý hiếm đặc hữu ở cao nguyên Tây Tạng (Trung Quốc) đã được phát hiện sau hơn 40 năm biến mất trong lưu vực sông Mê Kông.

Loài cá Pareuchiloglanis gracilicaudata
• 11:27 11/08/2023

Sứa mặt trăng chứa đựng nhiều tiềm năng cần được khám phá

Sứa mặt trăng được biết đến là loài sứa có khả năng tự chữa lành vết thương, mọc lại phần phụ bị đứt, tái sinh, đảo ngược quá trình lão hoá. Những năng lực kỳ lạ này trực tiếp giúp chúng sinh tồn hiệu quả, tuy nhiên những năng lực này vẫn chưa được khai thác và áp dụng chúng vào các nhu cầu của con người, đặt biệt là tiềm năng kiểm soát bệnh ung thư.

Sứa mặt trăng
• 10:02 07/07/2023

Các loại thức ăn giúp thúc đẩy sự phát triển của tôm thẻ chân trắng

Thức ăn là một trong những yếu tố quan trọng cần lưu ý trong quá trình nuôi tôm, so với các nhu cầu khác của ao thì chi phí thức ăn chiếm 40 – 70% chi phí sản xuất.

Động vật phù du
• 22:09 08/11/2024

Cảnh báo về cơn bão Yinxing cho người dân nuôi trồng thủy sản

Sáng ngày 8/11/2024, cơn bão Yinxing chính thức đi vào Biển Đông, trở thành cơn bão số 7 của năm. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đây là một trong những cơn bão mạnh nhất năm nay, với sức gió vùng gần tâm bão đạt cấp 14 (từ 150 đến 166 km/h), giật đến cấp 17

Bão
• 22:09 08/11/2024

Xuất khẩu tôm của Ecuador giảm mạnh trong tháng 9

Theo báo cáo mới nhất từ Phòng Thủy sản Quốc gia Ecuador (CNA), xuất khẩu tôm đông lạnh của Ecuador trong tháng 9/2024 đã giảm đáng kể do nhu cầu suy giảm từ các thị trường quan trọng, đặc biệt là châu Á. Cụ thể, lượng xuất khẩu giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái, với mức sụt giảm đặc biệt rõ rệt ở các thị trường lớn như Trung Quốc và Mỹ.

Tôm thẻ chân trắng
• 22:09 08/11/2024

Lạm dụng hóa chất trong nuôi tôm

Sử dụng hóa chất có thể giúp phòng bệnh và tăng năng suất tạm thời, nhưng việc lạm dụng có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe tôm, môi trường và người tiêu dùng. Vậy lạm dụng hóa chất trong nuôi tôm là gì, nguy cơ từ nó ra sao và làm thế nào để giảm thiểu vấn đề này?

Tôm thẻ chân trắng
• 22:09 08/11/2024

Quản lý chất thải trong ao nuôi tôm

Nuôi tôm thâm canh sử dụng thức ăn công nghiệp có thành phần dinh dưỡng cao, đặc biệt đạm và phốt pho. Thức ăn tôm dư thừa và phân tôm là nguyên nhân làm tăng hàm lượng chất thải hữu cơ rắn và lơ lửng trong ao.

Cải tạo ao nuôi
• 22:09 08/11/2024
Some text some message..