Tìm hiểu quy trình sản xuất bột cá trong thức ăn nuôi tôm

Bột cá được xem là thành phần quan trọng, mang lại nhiều lợi ích cho thức ăn trong chăn nuôi, đặc biệt là đối với ngành thủy sản.

Bột cá
Bột cá được xem là thành phần quan trọng trong NTTS

Nhiều nhà khoa học vẫn đang nỗ lực tìm kiếm các thành phần có tỷ lệ cân bằng và nhiều chất có khả năng thay thế nhằm giảm tỷ lệ bột cá trong thức ăn, giúp tiết kiệm chi phí nuôi và hạn chế những tác động đến môi trường, hướng đến sự bển vững cho ngành.

Bột cá là gì?

Bột cá là một loại sản phẩm được chế biến từ thịt cá,cá tạp, cá nguyên con, đầu và xương cá hay các phụ phẩm khác từ quá trình chế biến cá. Là sản phẩm giàu đạm, đạm của bột cá biển là đạm hoàn hảo, không chỉ bởi thành phần này giàu chất dinh dưỡng thiết yếu như axit amin, axit béo, phốt pho,…mà còn có tỷ lệ chất dinh dưỡng đạt trạng thái cân bằng gần ngưỡng lý tưởng. 

Ngoài ra, bột cá cũng có tác dụng kích thích tính thèm ăn cực kỳ hiệu quả cho tôm khi sử dụng thức ăn. Bột cá có hệ số tiêu hóa cao bởi lẽ chứa nhiều đạm dễ hòa tan và hấp thu. Trong khi một số thành phần khác có thể giàu dinh dưỡng, nhưng không thể mang lại sự cân bằng lý tưởng như như bột cá và hầu hết không đạt được công dụng kích thích sự thèm ăn hiệu quả như bột cá. 

Bột cá
Bột cá phổ biến và được tin dùng bởi tỷ lệ chất dinh dưỡng lý tưởng và hiệu quả kích thích thèm ăn cao. Ảnh: vasep.com.vn

Bột cá được chia làm hai loại: bột cá nhạt (độ mặn dưới 5%, protein >50%) và bột cá mặn. Trong chế biến thức ăn cho động vật thủy sản chỉ sử dụng bột cá nhạt. Bột cá thường được làm từ cá trích, cá mòi và cá cơm. Chất lượng bột cá phụ thuộc vào loài, độ tươi của nguyên liệu tươi, phương thức chế biến và bảo quản.

Được sử dụng với tỷ lệ 25 - 35%, thay đổi tùy theo mức protein trong thức ăn (Ví dụ đạm thô cho tôm sú post larvae là 40% tổng lượng đạm thì tỷ lệ bột cá trong thức ăn là 35%, trong khi đạm thô cho tôm trưởng thành là 28 - 30% thì tỷ lệ bột cá là 25%). Khuynh hướng thay thế protein của bột cá bằng các protein của phụ phẩm động vật như: bột huyết, bột xương, bột phế phẩm gia cầm là điều tất yếu khi bột cá ngày càng khan hiếm và giá cao.

HIện nay, đã có nhiều nghiên cứu tìm ra các chất có thể thay thế bột cá (vì bột cá chủ yếu làm từ cá biển), giúp giảm thiểu phần nào giá thành sản xuất. Tuy nhiên chỉ thay thế ở một hàm lượng thích hợp để không ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của tôm nuôi.

Quy trình sản xuất

Nguyên liệu và thiết bị chính: Về nguyên liệu bao gồm các loại cá tạp như: cá đù, cá phèn, cà mòi, cá dìa, cá chích,…và các thiết bị chính trong sản xuất gồm thiết bị gia nhiệt nước, máy ép trục vít, máy ly tâm, máy đánh tơi, máy sấy, máy nghiền,..

Ngoài ra, cá tươi được bảo quản bằng nước đá và muối. Có thể giữ tươi được 30 ngày, không bảo quản hỗn hợp muối quá 15% vì khi chế biến sẽ làm mất protein và vitamin.

Về quy trình sản xuất, đầu tiên cần phải xử lý nguyên liệu, rửa sạch cá khỏi bùn đất, tạp chất. Nếu như là cá dự trữ thì rửa bớt độ mặn của muối khi bảo quản. Cắt cá nhỏ từ 3 - 5cm.

Tiếp đến là nấu chín, dùng nồi có dung tích lớn gắn ròng rọc để điều khiển xé cá vào nối. Cho nguyên liệu tầm 50kg/mẻ và nấu từ 2 – 3 phút.

Kế đến là tiến hành ly tâm, sử dụng máy ly tâm 200 vòng/ phút. Sau khi cá chín đưa cá vào máy ly tâm. Quay từ 3 - 5 phút đến khi khô không còn nước chảy ra từ vòi thu dịch cá. Dịch cá thu được đóng thành can làm thức ăn gia súc.

Theo sau đó là công đoạn làm tơi, đổ cá vừa làm khô vào máy đánh tơi. Cho máy chạy từ 8-10 phút tới khi nguyên liệu rời ra từng mảnh nhỏ.

Sau đó đem đi sấy khô và nghiền, lấy nguyên liệu vừa làm tơi cho ra khay lưới, đưa vào tủ sấy 80 - 85℃ trong 7 - 8 giờ. Hoặc có thể phơi nắng đến khi khô. Sau khi sấy khô đưa nguyên liệu vào máy nghiền để nghiền nhỏ thành bột.

Cuối cùng là đóng gói, cho bột cá vào các bao bì để bảo quản, tránh cho sản phẩm bị hỏng do côn trùng, chuột bọ phá hoại. 

Quy trìnhQuy trình sản xuất bột cá

Tiêu chuẩn về thành phẩm bột cá phải đáp ứng các yêu cầu về các chỉ tiêu lý hóa. Về màu sắc. bột có màu nâu nhạt đến nâu đến là đạt. Phải có mùi thơm đặc trưng, không có mùi mốc và hôi. Bột cá phải tơi, không bị vón thành cục, không có sâu, mọt hay bị lẫn vật lạ. Về độ mịn, bột cá được sàng lọc phải lọt sáng có đường kính 3mm, phần còn xót lại không được quá 5%.

Đăng ngày 26/11/2023
Nhất Linh @nhat-linh
Nguyên liệu

Bắt tàu cá Cà Mau vi phạm vùng biển nước ngoài

Thông tin từ Bộ tư lệnh Vùng Cảnh sát biển (CSB) 4, đến 14 giờ, ngày 3/8 đơn vị đã dẫn giải tàu cá CM - 99275-TS về đến cảng Hải đội 421, Hải đoàn 42 Cảnh sát biển tại thị trấn Năm Căn, huyện Năm Căn để tiến hành xử lý vi phạm theo quy định.

tàu cá bị bắt
• 10:29 04/08/2021

Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa: Bằng chứng sống về chủ quyền biển, đảo

Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa diễn ra tại huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi đã trở thành nghi lễ đặc biệt quan trọng, mang đậm bản sắc văn hóa tâm linh đặc sắc của người dân đảo Lý Sơn nhằm tri ân những người lính trong đội hùng binh Hoàng Sa năm xưa. Dưới đây là những hình ảnh đẹp về Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa được ghi lại vào tháng 4/2021.

Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa.
• 12:10 20/05/2021

Những góc nhìn bình dị từ cuộc sống của người dân miền biển

Dẫu cuộc sống miền biển có bộn bề khó khăn nhưng hạnh phúc vẫn luôn được tìm thấy đâu đó trong những bộn bề ấy, hạnh phúc hiện diện từ những điều nhỏ bé, bình dị nhất. Sự bộn bề cơ cực ấy thể hiện rõ trên những chuyến đi dài, những chuyến đi với sự trở về của một khoang tàu đầy ắp cá. Hạnh phúc, vui mừng vì một chuyến đi bội thu không có những cơn giận dữ bất thường nào của biển cả.

Bình minh trên biển.
• 07:11 17/05/2021

Quy định mới về giao khu vực biển

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển.

nuôi lồng bè trên biển
• 14:25 18/02/2021

Bí quyết xử lý nước bằng thuốc tím mà người nuôi cần biết

Trong nuôi trồng thủy sản, việc duy trì chất lượng nước ao và kiểm soát dịch bệnh là yếu tố quyết định đến năng suất và hiệu quả kinh tế. Một trong những giải pháp thường được áp dụng để xử lý nước và phòng ngừa mầm bệnh chính là thuốc tím, hay còn gọi là kali permanganat (KMnO₄). Với đặc tính oxy hóa mạnh, hợp chất này mang lại nhiều lợi ích thiết thực nếu được sử dụng đúng cách và đúng thời điểm.

Thuốc tím
• 09:00 17/05/2025

EDTA có thể thay đổi cả vụ mùa của bạn như thế nào?

EDTA (Ethylenediaminetetraacetic acid) là một hợp chất hữu cơ có khả năng tạo phức với nhiều loại ion kim loại thông qua quá trình chelation (tạo phức chất), giúp ổn định các kim loại trong dung dịch. Với đặc tính này, EDTA đã trở thành một trong những chất phụ trợ được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

Bột edta
• 08:00 16/05/2025

Đừng bỏ qua những lưu ý này khi sử dụng Iodine trong thủy sản

Trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, Iodine – hay còn gọi là I-ốt – được xem là một vi chất quan trọng, không chỉ với con người mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc cải thiện môi trường và sức khỏe vật nuôi dưới nước. Tuy nhiên, việc sử dụng Iodine cần được thực hiện đúng cách để phát huy tối đa hiệu quả sát trùng mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái ao nuôi.

Cá nuôi
• 09:00 15/05/2025

Thức ăn tự chế cho cá cảnh: Đơn giản và hiệu quả

Việc nuôi cá cảnh không chỉ là sở thích mà còn là một cách thư giãn, giúp kết nối con người với thiên nhiên. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để nuôi cá cảnh khỏe mạnh chính là chế độ dinh dưỡng.

Cá cảnh
• 10:23 20/01/2025

Lãi đậm, công nhàn với mô hình nuôi cá - ếch kết hợp

Tại huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, mô hình nuôi kết hợp giữa ếch và cá đang mở ra cơ hội gia tăng thu nhập cho nhiều hộ nông dân. Nổi bật là anh Lâm Văn Hiệp, người đã mạnh dạn áp dụng mô hình này tại ấp 8, huyện Vị Thủy và đạt được hiệu quả kinh tế đáng kể.

cho ếch ăn
• 12:59 19/05/2025

Bí quyết xử lý nước bằng thuốc tím mà người nuôi cần biết

Trong nuôi trồng thủy sản, việc duy trì chất lượng nước ao và kiểm soát dịch bệnh là yếu tố quyết định đến năng suất và hiệu quả kinh tế. Một trong những giải pháp thường được áp dụng để xử lý nước và phòng ngừa mầm bệnh chính là thuốc tím, hay còn gọi là kali permanganat (KMnO₄). Với đặc tính oxy hóa mạnh, hợp chất này mang lại nhiều lợi ích thiết thực nếu được sử dụng đúng cách và đúng thời điểm.

Thuốc tím
• 12:59 19/05/2025

GlobalG.A.P: Nhãn GGN thể hiện nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm với việc ghi nhãn chuẩn hóa, dễ hiểu

Mặc dù nhu cầu về thực phẩm có nguồn gốc bền vững ngày càng tăng, người tiêu dùng vẫn gặp khó khăn trong việc xác định nguồn gốc và phương pháp sản xuất của sản phẩm do có quá nhiều loại nhãn hàng khác nhau trên thị trường.

• 12:59 19/05/2025

Tôm bị mủ gan: Có hay không?

Trong ngành nuôi tôm, cụm từ mủ gan thường được nhắc đến khi tôm có dấu hiệu bất thường. Nhưng liệu mủ gan có thực sự là một bệnh lý riêng biệt, hay chỉ là triệu chứng của các vấn đề khác? Hiểu rõ hiện tượng này không chỉ giúp bà con nuôi tôm phát hiện sớm mà còn tìm ra cách xử lý hiệu quả, đảm bảo vụ mùa năng suất. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ thực hư về mủ gan, từ nguyên nhân, dấu hiệu đến giải pháp xử lý.

Tôm bị bệnh
• 12:59 19/05/2025

EDTA có thể thay đổi cả vụ mùa của bạn như thế nào?

EDTA (Ethylenediaminetetraacetic acid) là một hợp chất hữu cơ có khả năng tạo phức với nhiều loại ion kim loại thông qua quá trình chelation (tạo phức chất), giúp ổn định các kim loại trong dung dịch. Với đặc tính này, EDTA đã trở thành một trong những chất phụ trợ được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản.

Bột edta
• 12:59 19/05/2025
Some text some message..