Huyện Vân Đồn có nhiều đảo, nguồn nước sạch và phù du, thích hợp với nhiều đối tượng thủy, hải sản nuôi, đặc biệt, diện tích đất bãi triều phù hợp phát triển vùng NTTS tập trung, quy mô lớn. Mặc dù vậy, do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc thay đổi quy hoạch chung để kịp thời phục vụ những chiến lược phát triển mới của toàn vùng, nên trong gần 20 năm trở lại đây, Vân Đồn hiếm khi triển khai công tác giao, cho thuê bãi triều, mặt nước để các hộ gia đình, cá nhân NTTS...
Điều này dẫn đến tình trạng nhiều người dân tự phát, nuôi không theo quy hoạch phát triển NTTS Khu kinh tế Vân Đồn giai đoạn 2011-2020, nuôi không đúng vị trí, vượt ranh giới được giao, cho thuê; lấn chiếm mặt nước để nuôi và vi phạm hành lang an toàn giao thông thủy nội địa... gây khó khăn trong công tác quản lý, tiềm ẩn nhiều rủi ro về môi trường.
Năm 2018, toàn huyện Vân Đồn thu hoạch trên 9.000 tấn nhuyễn thể nuôi. (Ảnh: Người dân Bản Sen thu hoạch hàu)
Theo thống kê của UBND huyện Vân Đồn, từ năm 2000 đến nay, toàn huyện tiến hành giao, cho thuê đất có mặt nước phục vụ NTTS cho 411 hộ gia đình, cá nhân với tổng diện tích 880,8ha. Tuy nhiên, số hộ và cá nhân thực tế đang NTTS hiện nay là hơn 1.100 hộ, tổng diện tích nuôi gần 3.000ha, cao hơn nhiều lần so với số hộ và diện tích mà huyện Vân Đồn đã giao và cho thuê. Ngay cả đối với 411 hộ đã được giao, cho thuê đất có mặt nước nói trên, qua kiểm tra thực tế tại thời điểm đầu tháng 4/2018 của UBND huyện, đã phát hiện có đến 114 hộ vi phạm về vị trí nuôi chưa được giao, cho thuê; nuôi không đúng quy hoạch; lấn chiếm luồng lạch... trong đó, 47 trường hợp đã bị xử phạt hành chính, 67 trường hợp còn lại bị nhắc nhở.
Điều đáng nói, trước nguồn lợi do NTTS mang lại, nhu cầu được giao, cho thuê bãi triều, mặt nước để NTTS của người dân ngày càng lớn. Năm 2018, tổng sản lượng thủy sản toàn huyện đạt 26.750 tấn, trong đó sản lượng NTTS đạt 13.220 tấn, tăng 24% so với năm 2017, riêng nhuyễn thể như hàu, ngao, tu hài và ốc các loại (vốn là đối tượng nuôi chủ lực trên địa bàn) đạt 9.437 tấn, số còn lại là cá biển. Theo các nhà quản lý, nếu công tác giao, cho thuê mặt nước, bãi triều của Vân Đồn không được đẩy mạnh thì nguy cơ tự phát NTTS trên địa bàn huyện sẽ ngày càng cao, càng khó quản lý.
Người dân thị trấn Cái Rồng đầu tư mở rộng diện tích NTTS, đặc biệt là nuôi nhuyễn thể.
Với nguồn lợi mang lại lớn, người dân ngày càng đầu tư mở rộng các hoạt động NTTS, đặc biệt là nuôi nhuyễn thể.
Để xử lý tình trạng tự phát NTTS nói trên, đồng thời phát huy tiềm năng, thế mạnh tự nhiên trong phát triển kinh tế thủy sản trên địa bàn, UBND huyện Vân Đồn cần rà soát một cách tổng thể hiện trạng NTTS trên toàn huyện; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Cùng với đó, đẩy mạnh tiến độ triển khai thực hiện việc giao, cho thuê mặt nước biển để người dân NTTS theo quy định, trên cơ sở quy hoạch được phê duyệt; sớm hoàn thành tiến trình lập quy hoạch và công khai quy hoạch chi tiết NTTS trên địa bàn giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2030, từ đó làm cơ sở triển khai thực hiện công tác quản lý hoạt động NTTS. UBND huyện công khai quy hoạch các tuyến luồng, chỉ giới an toàn đường thủy nội địa, thả phao tiêu chỉ dẫn cụ thể để người dẫn nắm rõ, tránh lấn chiếm trong hoạt động NTTS.
