Trị bệnh mè cá trên cá mú do nhiễm sán lá đơn chủ (monogeneans)

Nhóm sán lá đơn chủ monogeneans chủ yếu được tìm thấy ở da, mang và vây của cá mú mắc bệnh. Trong các báo cáo nghiên cứu, người ta chia bệnh do các Monogeneans gây ra gồm 2 nhóm: bệnh trên da và bệnh trên mang.

Cá mú mắc bệnh.
Cá mú mắc bệnh.

Sán lá đơn chủ monogeneans là nhóm nguyên sinh động vật ngoại bào có cơ quan đính kèm là các “móc đính”. Một số Monogeneans có kích thước đủ lớn để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Hầu hết các Monogeneans là các động vật nguyên sinh di chuyển tự do trên bề mặt cơ thể của cá, chúng ăn các chất nhầy và tế bào biểu mô của da và mang cá; tuy nhiên, một số Monogeneans khi trưởng trưởng thành sẽ gắn vĩnh viễn với duy nhất một ký chủ. Một số loài Monogenean khác còn có khả năng xâm lấn vào khoang trực tràng, niệu quản, khoang cơ thể và thậm chí là cả hệ thống mạch máu của ký chủ. Trên thế giới có khoảng 4.000 đến 5.000 loài Monogeneans đã được mô tả. Chúng được tìm thấy trên cá nước ngọt và nước mặn ở phạm vi nhiệt độ nước rộng.

1. Bệnh trên da

Sán lá đơn chủ gây bệnh trên da đã được ghi nhận ở một số loài cá mú bao gồm Epinephelus bleekeri, E. coioides, E. fuscoguttatus, E. lanceolatus, E. malabaricus, E. tauvinaCromileptes alteelsis. Bệnh được ghi nhận phân bố ở Brunei Darussalam, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Kuwait, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan....

Tác nhân gây bệnh: là một Monogeneans trên da dài 2-6 mm. Nhiễm trùng được ghi nhận là do: Benedenia epinepheli, Benedenia spp., Neobenedenia girellae Neobenedenia spp.


Hình 1: Benedenia sp. từ bề mặt cơ thể của cá mú: a) Giai đoạn ấu trùng và b) trưởng thành

Các giai đoạn bị ảnh hưởng: Hầu hết các giai đoạn phát triển của cá đều có thể bị ảnh hưởng.

Dấu hiệu lâm sàng: Ký sinh trùng bám trên mắt, bề mặt cơ thể và mang cá (Hình 2). Cá có hành vi bơi bất thường, bơi gần nguồn sục khí, cạ mình vào các vật cứng để loại bỏ ký. Cá ăn ít và lờ đờ. Bề mặt cơ thể của cá nhiễm bệnh nặng có thể xuất huyết và mắt mờ đục.


Hình 2: Monogeneans trên da xuất hiện mờ đục trên vây (hình bên trái) và trênda (hình bên phải) của cá mú (Zafran et al., 1998 và Koesharyani et, 2001)

Ký sinh trùng có thể gây mù mắt nếu mắt bị ảnh hưởng. Các tổn thương có thể phục vụ, tuy nhiên, tỷ lệ tử vong cao và hàng loạt đã được ghi nhận.

Phương pháp phòng ngừa và kiểm soát: Tắm nước ngọt trong 5-30 phút tùy theo khả năng chịu đựng của cá hoặc 150ppm hydro peroxide (H2O2) trong 10-30 phút. Quá trình điều trị phải được sục khí mạnh cho cá.

2. Bệnh trên mang

Sán lá đơn chủ trên mang đã được ghi ở các loại cá mú: Epinephelus bleekeri, E. bontoides, E. coioides, E. malabaricus, E. tauvina và Cromileptes alteelsis. Phân bố ở: Brunei Darussalam, Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thái Lan, Singapore…

Tác nhân gây bệnh: Pseudorhabdosynochus spp., M egalocotyloides spp. Diplectanum epinepheli thường được ghi nhận, húng dài <1-5 mm.


Pseudorhabdosynochus lantauensis là loài phổ biến nhất trong nhóm E. coioides (Hình 3).

Các giai đoạn bị ảnh hưởng: Tất cả giai đoạn sinh trường đều có khả năng lây nhiễm.

Dấu hiệu lâm sàng: Cá bị ảnh hưởng có biểu hiện hành vi bơi bất thường gần mặt nước và biếng ăn. Tăng tiết chất nhầy trên bề mặt cơ thể tối màu, sờn vây và mang nhạt. Tổn thương xuất huyết trên bề mặt cơ thể có thể xảy ra khi nhiễm trùng nặng.

Cá bị ảnh hưởng sẽ tăng sản của các tế bào biểu mô trên mang  (Hình 4). Khi có tổn thương rộng ở biểu mô mang, hô hấp của sẽ bị ảnh hưởng. Nhiễm trùng nặng dẫn đến khó hô hập, oxy của cơ thể ở mức độ thấp và có thể dẫn đến tử vong.


Hình 4: Tăng sản biểu mô của mang ở các mú Epinephelus coioides bị nhiễm Pseudorhabdosynochus lantauensis
.

Phương pháp phòng ngừa và kiểm soát: Các phương pháp kiểm soát bao gồm tắm cá với 200ppm hydro peroxide (H2O2) trong 1 đến 3 giờ hoặc 100-200 ppm trong 30-60 phút. Sục khí mạnh.

Kết hợp với phương pháp tắm cá, người nuôi cũng cần lưu ý đến công tác dọn vệ sinh và khử trùng vùng nuôi, duy trì chế độ ăn hợp lý, đảm bảo dinh dưỡng, tránh dư thừa khi cho cá ăn. Để phòng ngừa tốt nhất các bệnh do ký sinh trùng gây ra.

Đăng ngày 21/05/2020
Mạnh Kha
Dịch bệnh

Ghẹ vuông chắc thịt không thua ghẹ biển!

Nếu có dịp về Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi, ngoài tôm, cua, cá, sò…. thì đừng quên thưởng thức đặc sản ghẹ vuông. Ghẹ vuông chắc thịt, ngon nên được nhiều người dân địa phương, du khách cũng như thị trường tiêu thụ ưa chuộng.

Ghẹ vuông
• 11:58 07/06/2021

Ảnh đẹp thủy sản: Món ăn mang đậm nét đồng quê Việt

Ảnh đẹp thủy sản hôm nay lại mang chúng ta đến gần hơn với những món ăn gắn liền của tuổi thơ qua các nhìn ảnh vô cùng đẹp đẽ, những món ăn mà đã gắn liền với biết bao thế hệ.

Cua đồng.
• 19:49 28/05/2021

Ảnh đẹp: Loài hoa của miền sông nước

Miền Tây không chỉ có sông nước mênh mông mà cảnh sắc lại hữu tình. Kết hợp từ những loài hoa tím hồng rực rỡ hòa quyện tạo nên màu sắc của đồng bằng. Đi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp dễ dàng các loài hoa ấy.

Hoa sen.
• 12:13 24/05/2021

Nhật ký về quê

Quê hương là chùm khế ngọt, dù bạn có đi xa bao lâu thì quê hương cũng luôn mở vòng tay chào đón bạn quay trở về, nếu có một ngày bản thân cảm thấy mệt mỏi ở chốn sài gòn nhộn nhịp thì hãy tạm gác mọi chuyện về quê một chuyến nhé!

Tôm càng xanh.
• 13:44 20/05/2021

Bệnh hoại tử thần kinh (VNN) trên cá chẽm

Cá chẽm là một trong những đối tượng nuôi thương phẩm có giá trị cao và được ưa chuộng tại nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, một trong những thách thức nghiêm trọng đối với người nuôi cá chẽm hiện nay là bệnh hoại tử thần kinh do virus – còn gọi là Viral Nervous Necrosis (VNN) hoặc bệnh Betanodavirus. Đây là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt ở giai đoạn cá giống và cá con, có thể gây thiệt hại nặng nề lên tới 100% nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.

Bệnh VNN trên cá chẽm
• 15:19 07/07/2025

Lỏng ruột trên tôm và những điều cần lưu ý

Trong nuôi trồng thủy sản, hiện tượng tôm bị lỏng ruột là một rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng, đặc trưng bởi tình trạng thành ruột mềm, dễ đứt gãy, phân tôm không kết dính. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ nhiễm khuẩn (Vibrio spp.), độc tố thức ăn hoặc stress môi trường, dẫn đến suy giảm chức năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Bệnh không chỉ tác động đến tốc độ tăng trưởng mà còn làm tăng tỷ lệ hao hụt, ảnh hưởng năng suất vụ nuôi.

Hình minh họa tôm thẻ
• 12:17 19/05/2025

Dịch bệnh TPD bùng phát trên tôm

Trong thời gian gần đây, dịch bệnh trên tôm tại các vùng nuôi trọng điểm đang diễn biến phức tạp, lan rộng nhiều khu vực với tỷ lệ thiệt hại ngày càng gia tăng. Đáng chú ý nhất là sự bùng phát mạnh của bệnh TPD (bệnh gan tụy cấp tính trên tôm), gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:00 07/05/2025

Peptide kháng khuẩn ứng dụng trong phòng bệnh tôm

Trong nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991 nhiều loại kháng sinh được bà con sử dụng có khả năng chống lại nhiều loại vi khuẩn gây bệnh tôm, bằng việc hòa vào nước tạt trực tiếp xuống ao nuôi khi tôm bị bệnh hay trộn vào thức ăn cho ăn trực tiếp để phòng bệnh. Đến năm 2024 hầu hết các chủng vi khuẩn có khả năng kháng đa số các loại kháng sinh.

Kháng khuẩn tôm
• 10:29 05/05/2025

Bỏ quên độ kiềm: Sai lầm khiến nhiều vụ nuôi thất bại

Trong nuôi tôm, bà con thường quen với việc đo pH, đo oxy, đo độ mặn. Nhưng lại ít người để ý đến một chỉ số có vai trò không kém phần quan trọng – đó là độ kiềm (alkalinity). Kiềm không phải là một yếu tố “thời vụ” hay “có cũng được”, mà là trụ cột giữ ổn định môi trường nước ao. Một ao nuôi có kiềm dao động thất thường thì dù pH, oxy hay vi sinh có tốt đến đâu, tôm vẫn có nguy cơ bị sốc, bỏ ăn và chậm lớn. Trong bối cảnh giá thành sản xuất ngày càng tăng, việc chăm môi trường ao từ những thứ cơ bản như độ kiềm chính là cách tiết kiệm chi phí lâu dài.

• 02:16 16/07/2025

Nuôi biển: Mục tiêu và phát huy lợi thế vùng

Nước ta có khoảng 500.000 ha tiềm năng phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển (nuôi biển) để trở thành một ngành kinh tế lớn. Đó là ngành sản xuất hàng hóa có tính cạnh tranh cao, vận hành kinh tế – xã hội – môi trường bền vững và để đạt được cần tập trung phát huy lợi thế điều kiện vùng và tiểu vùng sinh thái đặc trưng, sử dụng hợp lý tài nguyên biển bằng khoa học công nghệ, tối ưu hóa chuỗi giá trị sản phẩm.

• 02:16 16/07/2025

Từ chứng nhận tiến bộ kỹ thuật đến chuẩn mực mới của ngành nuôi tôm

Chứng nhận tiến bộ kỹ thuật năm 2024 là dấu ấn quan trọng giúp Grobest khẳng định vị thế “chuyên gia dinh dưỡng thủy sản”, đồng thời thiết lập chuẩn mực mới cho ngành nuôi tôm Việt Nam. Bước sang năm 2025, Grobest tiếp tục củng cố vị thế đó với cải tiến trong các dòng sản phẩm, mang lại hiệu quả vượt trội cho các hộ nuôi.

• 02:16 16/07/2025

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025 tăng gần 19% và những biến động

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái giữa bối cảnh thị trường nhiều biến động.

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam khởi sắc trong 6 tháng đầu năm.
• 02:16 16/07/2025

Thức ăn xanh: Xu hướng tất yếu cho ngành thủy sản tiết kiệm và bền vững

Trong bối cảnh nguồn cá nguyên liệu ngày càng khan hiếm và giá bột cá leo thang, ngành thủy sản đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải tìm ra những giải pháp thay thế hiệu quả, bền vững. Một trong những hướng đi nổi bật nhất hiện nay là phát triển các nguồn đạm "xanh" từ thực vật, vi tảo, côn trùng… nhằm giảm phụ thuộc vào bột cá truyền thống mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng cho vật nuôi.

Xu hướng bền vững trong ngành thức ăn thủy sản bắt đầu từ việc thay thế bột cá truyền thống.
• 02:16 16/07/2025
Some text some message..