Hãy cùng xem qua lời chia sẻ của chuyên gia phân tích về thủy sản Gorjan Nikolik của Rabobank (Công ty dịch vụ tài chính và ngân hàng của Hà Lan chuyên đầu tư vào các lĩnh vực nông nghiệp, thực phẩm và ngân hàng theo hướng bền vững) về viễn cảnh ngành tôm, cá hồi và bột cá trong những năm tiếp theo.
Ngành tôm
Với chu kì sản xuất trung bình là 120 ngày, ngành tôm được xem là ngành có sự thay đổi nhanh chóng nhất. Điều này có nghĩa là chúng ta luôn đáp ứng kịp thời các nhu cầu tiêu thụ phát sinh. Một điểm khá thuận lợi.
Hai vấn đề chính ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ tôm chính là sự đóng cửa của dịch vụ ăn uống trên toàn cầu và sự giảm nhu cầu đáng kể tại đất nước tiêu thụ tôm lớn nhất thế giới- Trung Quốc, rõ ràng cả 2 vấn đề trên đều liên quan đến đại dịch Covid-19. Như vậy, ngành tôm cần phải có sự cải thiện về phương thức kinh doanh dịch vụ ăn uống cũng như sự giảm đi yếu tố gây hoang mang liên quan đến sản phẩm.
Giá trị sản xuất tôm toàn cầu của một số quốc gia, ước tính năm 2020 – 2021. Nguồn: Rabobank
Một tin tốt lành là dịch bệnh tại Trung Quốc cũng đang dần được kiểm soát và mọi thứ sẽ khôi phục lại trong năm 2021. Đây là một tin tức tốt đặc biệt cho Ecuador. Trung Quốc là thị trưởng xuất khẩu chính của Ecuador. Năm 2020, xuất khẩu tôm của Ecuador sang Trung Quốc giảm theo nhu cầu tiêu thụ ở đây, thêm vào đó sự kiện phát hiện dấu vết của virus Covid-19 trên các gói hàng tôm nhập khẩu từ Ecuador đã giáng một đòn nặng nề cho việc xuất khẩu tôm của nước này. Tuy nhiên, mọi thứ sẽ có khởi sắc trở lại từ năm 2021.
Tương tự ngành tôm ở Ấn Độ cũng có hi vọng hơn khi thị trường nhập khẩu tôm của Ấn Độ là Mỹ cũng bắt đầu các hoạt động dịch vụ ăn uống trở lại. Bên cạnh đó một vấn đề lớn khác ở đất nước này chính là khâu chế biến. Theo khảo sát của Rabobank với Liên minh Nuôi trồng thủy sản toàn cầu GAA (công bố vào tháng 10) cho thấy sản xuất tôm ở Ấn Độ có thể giảm đến 27% trong năm 2020, dù thực tế chỉ là 10-15% nhưng đây vẫn là mức giảm khá lớn. Sự thay đổi nhất định trong quá trình chế biến tôm đã dần tạo cơ hội cho Ấn Độ giành lại thị phần xuất khẩu tôm ở Mỹ mà họ đã bị mất trong tay của Ecuador và Indonesia trong năm 2020.
Ngược lại, theo Nikolik dù Ấn Độ đã đạt được những thành công nhất định trong lúc dịch Covid-19 bùng phát nhờ vào khả năng ứng biến trong sản xuất và giảm các đối thủ cạnh tranh thì nay trong năm 2021 họ cần nỗ lực nhiều hơn nữa vì những đối thủ đáng ngại đã bắt đầu quay lại cuộc chơi giành thị phần với toàn sức như Ấn Độ, và cạnh tranh về giá với Ecuador,…
Ngành cá Hồi
Chile, đất nước sản xuất cá Hồi lớn thứ 2 thế giới và đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch Covid.
Một trong những vấn đề chính năm 2020 chính là sụt giá, điều này dẫn đến sự giảm lượng cá hồi giống và theo dự đoán lượng cá giống giảm 11-24%, cụ thể có lẽ từ 13-14%. Hệ quả việc này chính là không đủ hàng xuất khẩu trong năm 2021, ước tính giảm 10% sản lượng xuất khẩu. Đặc biệt là ở Mỹ, thị trường xuất khẩu cá hồi chính của Chile.
Theo dự đoán sản xuất tại Na Uy có thể tăng khoảng 4%, nhưng vì việc giảm lượng giống ở Chile đã làm ngưng trệ việc sản xuất của toàn cầu, đồng nghĩa phát triển toàn cầu chỉ rơi vào khoảng 0-2%.
Giá trị sản xuất cá hồi toàn cầu của một số quốc gia, ước tính năm 2020 – 2021. Nguồn: Rabobank
Thêm vào đó, một vấn đề khác mà Chile gặp phải là không có sự đa dạng trong đường phân phối để tiến vào thị trường Châu Âu. Đúng hơn là họ không thể bán. Một số lí do chính là: Kém liên lạc, khoảng cách xa, Châu Âu không thích cá hồi đông lạnh, vấn đề về sử dụng protein gia cầm trong công thức thức ăn cá hồi, họ không đạt được chứng chỉ BAP.
Chile không có nhiều khả năng tiếp cận thị trường Châu Âu nhưng Na Uy, quần đảo Faroes và Scotland thì lại có tìm năng vào Mỹ, theo Nikolik những nhà sản xuất Châu Âu lại tập trung nhiều hơn ở Bắc Mỹ, bởi vì ở đây đang thiếu nguồn cung.
Ngoài ra không chỉ việc thiếu nguồn cung mới góp phần nâng giá thị trường. Sự xuất hiện của vắc xin Covid-19 sắp tới đây sẽ giúp gỡ bỏ nhiều rào cản ở dịch vụ ăn uống, điều này sẽ giúp cải thiện về giá đáng kể.
Đây cũng là một tín hiệu đáng mừng cho các nhà sản xuất cá hồi bằng các hệ thống nuôi trồng trên cạn, họ đã đầu tư và mong muốn có được kết quả tốt đẹp hơn như Atlantic sapphire.
Bột cá và dầu cá
Nikolik lưu ý rằng khó để dự đoán được hạn ngạch nào được đặt ra trong việc đánh bắt cá cơm ở Peru, vì chúng phụ thuộc vào khí hậu, nhưng có thể thấy rằng hạn ngạch chỉ bằng hoặc thấp hơn năm 2020, đặc biệt là năm có El Nino (hiện tượng vùng biển ở một khu vực ấm lên bất thường và trong thời gian này cá sẽ trở nên ít đi).
Đối với nhu cầu bột cá, Nikolik tin rằng khi lĩnh vực dịch vụ ăn uống phục hồi sẽ làm tăng nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm nuôi trồng thủy sản, từ đó thúc đẩy nhu cầu về nguyên liệu làm thức ăn. Thêm vào đó thực trạng dịch tả theo Châu Phi hoành hành đã làm chuyển hướng xu hướng ăn uống từ thịt heo sang thủy sản.
Prospects for the shrimp, salmon and fishmeal sectors by Rob Fletcher.
