Bệnh vẩy cá trên cá chẽm

Cá chẽm (Lates calcarifer) là loài nuôi trồng thủy sản quan trọng về mặt thương mại, có giá trị kinh tế đáng kể trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Loài này được nông dân ưa chuộng do tốc độ tăng trưởng nhanh và thích nghi tốt với nhiều điều kiện nuôi khác nhau.

Cá chẽm
Cá chẽm

Ở Thái Lan, đây là loài cá biển được nuôi rộng rãi nhất với sản lượng trung bình hàng năm là 26.312 tấn (chiếm 86% tổng sản lượng cá biển) và tạo ra giá trị ước tính là 90 triệu đô la Mỹ hàng năm. Ngoài ra, chúng là loài quan trọng đối với cá nuôi lồng biển ở Malaysia và một số quốc gia Đông Nam Á. Tuy nhiên, dịch bệnh là một trong những trở ngại lớn đối với ngành nuôi cá chẽm. Việc thâm canh nuôi cá chẽm khiến loài cá này dễ mắc các bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn, vi-rút, ký sinh trùng và nấm gây ra. 

Nuôi cá thâm canh đã làm tăng khả năng mắc bệnh nhiễm trùng do vi-rút của cá chẽm, do điều kiện căng thẳng, mật độ cao làm suy yếu hệ thống miễn dịch của chúng và tạo điều kiện cho mầm bệnh lây lan. Trong số các bệnh do vi-rút này, các loại vi-rút megalocytivirus, chẳng hạn như vi-rút gây hoại tử thận và truyền nhiễm (ISKNV), vi-rút iridovirus thân đỏ cá bơn (TRBIV), vi-rút iridovirus cá tráp biển đỏ (RSIV) và vi-rút gây bệnh rụng vảy (SDDV), được nêu bật là những tác nhân chính gây ra thiệt hại kinh tế và thách thức về năng suất trong ngành nuôi cá chẽm. SDDV là một loại virus DNA sợi đôi được phân loại là thành viên mới của chi Megalocytivirus, họ Iridoviridae. SDDV đã được báo cáo rộng rãi ở các nước Đông Nam Á là tác nhân gây ra hội chứng rụng vảy (SDS) ở cá mú, dẫn đến tỷ lệ tử vong cao trong cả trường hợp nhiễm trùng tự nhiên và thực nghiệm.  

Hội chứng rụng vảy (SDS) với nguyên nhân nghi ngờ là do vi-rút lần đầu tiên được báo cáo ở cá vược châu Á nuôi ở Singapore vào năm 2012. Sau đó bệnh được ghi nhận ở Indonesia và Thái Lan. Trước đây, người ta đã báo cáo rằng cá chẽm nuôi ở Penang, Malaysia đã bị SDS vào năm 1992. 

Cá bị nhiễm SDDV thường biểu hiện các dấu hiệu lâm sàng và đặc điểm bệnh lý, bao gồm cơ thể sẫm màu, vây bị xói mòn, lồi mắt, mất vảy và xuất huyết kèm theo các biểu hiện lờ đờ, phần lưng sẫm màu của cơ thể, mất vảy nghiêm trọng, đỏ ở phần bụng và có xu hướng bơi trên mặt nước. Các dấu hiệu lâm sàng rõ ràng nhất là vảy dễ bong ra khi cọ xát nhẹ và xuất huyết da ở phần bụng của cơ thể. Bên trong, gan và tỳ tạng có vẻ to ra với xuất huyết. Thỉnh thoảng, một số ít rận biển (Caligus sp.) và ký sinh trùng ngoài (Dactylogyrus sp.) được tìm thấy trên mang của cá khỏe mạnh và bị ảnh hưởng. Có vẻ như tất cả những con cá bị ảnh hưởng đều có các dấu hiệu lâm sàng điển hình của tình trạng rụng vảy, nhưng với mức độ nghiêm trọng khác nhau. 


Nuôi cá thâm canh đã làm tăng khả năng mắc bệnh nhiễm trùng do vi-rút của cá chẽm. Ảnh: niengiamnongnghiep

Có tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng ở hầu hết các mạch máu của gan, một số có huyết khối trong khi một số ít cho thấy tình trạng vòng bít quanh mạch máu. Nhiều tế bào gan cho thấy tình trạng không bào rõ ràng của tế bào chất. Có bằng chứng về sự hiện diện của các tế bào phì đại ưa kiềm và thể vùi trong tế bào chất ở gan, cho thấy nguyên nhân có thể là do vi-rút. Thận cho thấy tình trạng thoái hóa các ống thận và sự xâm nhập của các tế bào viêm lympho bào, trong khi nhiều cầu thận có vẻ bị teo hoặc teo lại, khiến khoang Bowman có vẻ tương đối rộng. Tỳ tạng cho thấy tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng và xuất huyết ở tủy đỏ và tăng trung tâm đại thực bào hắc tố (MMC) trên toàn bộ phần lách (không hiển thị). Não cho thấy tình trạng tắc nghẽn nhẹ, xuất huyết và sự xâm nhập của các tế bào viêm giống tế bào lympho ở cả màng não và nhu mô não. 

Ngoài những ghi nhận thông qua chẩn đoán lâm sàng thì có thể xác định virus bằng kính hiển vi điện tử (TEM), sự hiện diện của nhiều hạt virus trong tế bào chất của các tế bào bị nhiễm bệnh. Các phân tích PCR và trình tự cho thấy tất cả các loài cá bị ảnh hưởng đều dương tính với virus gây bệnh rụng vảy (SDDV).


Đăng ngày 30/08/2024
Hồng Huyền @hong-huyen
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Phân biệt tôm yếu gan, teo gan và hoại tử: Nhìn cho đúng để cứu tôm kịp thời

Thời gian gần đây, các bệnh về gan tụy trên tôm bùng phát mạnh khiến nhiều hộ nuôi "đứng ngồi không yên". Điều đáng nói là ranh giới giữa tôm mới chớm yếu gan và bệnh hoại tử chết sớm rất mong manh.

Tôm
• 09:00 08/12/2025

Các biện pháp phòng, trị bệnh thủy sản nuôi trong mùa mưa bão

Mùa mưa bão gây nhiều biến động lớn đến môi trường nước trong ao, đầm và lồng bè nuôi thủy sản. Những thay đổi này làm gia tăng nguy cơ bùng phát các dịch bệnh, gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.

Ao tôm
• 09:00 25/11/2025

Chuyển giao kỹ thuật nuôi thương phẩm cá chình trong bể xi măng

Nhằm giúp người dân đa dạng hóa mô hình nuôi trồng thủy sản, nâng cao thu nhập và phát triển sinh kế bền vững.

Lớp tập huấn
• 09:44 03/11/2025

Viêm ruột trên tôm: Nguyên nhân và cách phòng trị

Viêm ruột là một trong những bệnh phổ biến trên tôm nuôi, làm suy giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, khiến tôm ăn kém, chậm lớn, còi cọc, và dễ mắc các bệnh cơ hội khác. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây tỷ lệ hao hụt cao và thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi.

tôm thẻ
• 14:51 24/10/2025

Chàng kỹ sư biến phế phẩm nông nghiệp thành men vi sinh cho tôm

Xuất phát từ trăn trở trước những khó khăn của người nuôi tôm, anh Lâm Hoài Khâm (huyện Vĩnh Thuận, Kiên Giang) đã khởi nghiệp thành công với mô hình sản xuất men vi sinh từ phế phẩm nông nghiệp. Giải pháp này không chỉ giúp giảm chi phí, bảo vệ môi trường mà còn mở ra hướng đi bền vững cho ngành tôm.

Men vi sinh
• 19:06 24/12/2025

1/3 trứng cá tầm thế giới đến từ một công ty Trung Quốc

Nhiều người vẫn tin rằng món trứng cá tầm xa xỉ trên các bàn tiệc sang trọng đến từ Nga hoặc Pháp. Nhưng sự thật là, bạn có thể đã tụt hậu cả một thập kỷ. Trung Quốc hiện nay đã vươn lên, thống trị ngành công nghiệp trứng cá tầm toàn cầu.

Trứng cá tầm
• 19:06 24/12/2025

Những hiện tượng lạ trong ao nuôi dễ bị nhầm là bệnh

Trong quá trình nuôi thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm thâm canh, người nuôi thường ghi nhận một số biểu hiện bất thường xuất hiện đột ngột trong ao. Phổ biến nhất là tôm giảm ăn, nổi đầu, tập trung ở mé ao vào sáng sớm hoặc tôm bơi yếu, phân tán không đều trong ao.

Tôm thẻ
• 19:06 24/12/2025

Đặc sản cua gạch Cà Mau ngâm nước mắm giá gần 1 triệu đồng/kg

Bằng một quy trình ngâm ủ công phu kéo dài ba tháng, người dân Cà Mau đã biến những con cua gạch thành một món đặc sản cao cấp, độc đáo. Với giá bán gần 1 triệu đồng/kg, cua gạch ngâm nước mắm không chỉ lạ miệng mà còn khẳng định giá trị của sản vật trứ danh đất Mũi.

Cua gạch
• 19:06 24/12/2025

Nông dân Cà Mau nuôi lươn vàng rụm trong bể xi măng, hễ nói bán là có người mua ngay

Tại Cà Mau, những bể nuôi xi măng chứa đầy lươn "vàng rụm", nằm chật kín đang trở thành một mô hình kinh tế đột phá. Điển hình là anh Huỳnh Chí Nguyện, người đã biến mô hình "nuôi lươn không bùn" thành máy hái ra tiền, mỗi năm xuất bán hàng chục tấn lươn thương phẩm.

Nuôi lươn
• 19:06 24/12/2025
Some text some message..