Dùng cỏ chửa (rau trai, cỏ chân vịt) làm thức ăn cho cá trắm cỏ

Nuôi cá là một nghề cung cấp phần lớn nhu cầu sử dụng cá trên toàn cầu. Trong nhiều yếu tố, chi phí thức ăn là một yếu tố quan trọng đối với tính bền vững của nghề nuôi cá. Thức ăn cho cá chiếm tới 50-70% tổng chi phí sản xuất, phụ thuộc nhiều vào hệ thống nuôi và cường độ cho ăn. Không những vậy, giá thức ăn công nghiệp và chi phí vận chuyển lại ngày càng tăng cao là những cảnh báo lớn trong nuôi trồng. Việc bổ sung các thành phần từ thực vật vào chế độ ăn cho cá đang được sử dụng như một phương pháp tối ưu, nhằm nâng cao năng xuất và giảm chi phí thức ăn cho từng vụ nuôi.

Cỏ chửa và cá trắm cỏ

Cỏ chửa (cỏ chân vịt) là một loài cỏ dại đặc biệt, mọc quanh năm ở các đầm lầy, kênh rạch. Đây là một loài cỏ nổi, thân thảo, có rễ bám chặt vào lớp đất đáy, thân xốp và có nhiều rễ chùm mảnh trên các đốt thân. Loại cỏ này mọc phổ biến nhiều nơi ở khu vực Châu Á. Chúng phát triển theo độ cao của mực nước trong ao. Đây là loại cỏ ưa thích của một số loài cá, đặc biệt là cá trắm cỏ. 

Các vùng nước nơi cỏ mọc có thể được sử dụng tốt để nuôi cá, đồng thời cỏ từ vô ích sẽ trở thành thức ăn hữu ích cho cá. Cá trắm cỏ là một loài dễ nuôi, có kích thước lớn, lại “tốt tính” vì không cạnh tranh về thức ăn với các loài khác. Cá trắm cỏ có thể tiêu thụ một lượng lớn thực vật thủy sinh trong ao nuôi mà không cần bổ sung thêm thức ăn công nghiệp. Ở Châu Á, loài này được nuôi làm thực phẩm, nhưng ở Châu Âu chúng lại được nuôi với mục đích kiểm soát cỏ dại dưới nước. Sản lượng cá trắm cỏ hằng năm trên toàn cầu là hơn 5 triệu tấn. Do giá thức ăn ngày một tăng cao, nên việc sử dụng cỏ làm thức ăn cho cá trắm cỏ ở các nước Châu Á trở thành một vấn đề cấp thiết. Vậy cho cá ăn cỏ sẽ có những lợi ích gì?

Cho cá trắm cỏ ăn cỏ chửa

Các chuyên gia đã trồng cỏ chửa để cỏ phát triển trước, rồi thả giống cá trắm cỏ vào ao. Sau một thời gian, tiến hành thu hoạch rồi theo dõi sức khỏe và các thông số môi trường nước. Kết quả sau khi kiểm tra cho thấy rằng tất cả các thông số chất lượng nước đều nằm trong giới hạn cho phép đối với cá. Tổng sản lượng cá thu hoạch được cao hơn, cân nặng cũng tăng và tỷ lệ sống sót g nhiều hơn so với cá nuôi ăn thức ăn công nghiệp.

Cá trắm cỏ nuôi trong ao có trồng cỏ chửa cho thấy tốc độ tăng trưởng vượt trội. Có thể giải thích tốc độ tăng trưởng của cá tăng cao là do chúng lập tức ăn được cỏ khi có nhu cầu. Do đó, việc trồng cỏ cho chúng phát triển trước khi thả cá là một điều rất quan trọng, thúc đẩy năng suất nuôi cá. Khi đã được làm khô, cỏ chửa bao gồm 13,11 ± 0,14% protein thô và 29,11 ± 0,19% carbohydrate. Một lượng lớn carbohydrate chứa trong cỏ có thể được sử dụng để kích thích sự tiết kiệm protein. Cá trắm cỏ thích ăn những loài thực vật thủy sinh mềm, tảo dạng sợi hay bèo và chúng sẽ ăn tất cả các bộ phận của loài thực vật mà chúng ưa thích. Các loại cỏ dại thủy sinh, lá, thân, hạt và chiết xuất từ hạt này chứa một lượng lớn protein, axit amin và axit béo khác nhau. Đây cũng là một nguồn cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động của cá trắm cỏ.

Cho ăn cỏ chửa giúp tăng năng suất nuôi cá trắm cỏ. Ảnh: Kloubec Fisheries.

Về mặt kinh tế, việc trồng cỏ chửa trước khi thả nuôi cá trắm cỏ đã giảm chi phí thức ăn xuống 3,44 lần, làm giảm tổng chi phí sản xuất 2,95 lần. Phương pháp này đạt lợi ích kinh tế  3,32 lần so với khi nuôi và cho cá ăn thức ăn công nghiệp. Việc sử dụng các loại thực vật giàu protein địa phương, rẻ tiền làm thức ăn cho thấy đã giảm đáng kể chi phí sản xuất cá và nâng cao lợi nhuận cho người nuôi.

Cỏ chửa mọc tự nhiên ở các vùng nước mà không cần trồng, chúng chứa sẵn một làm lượng protein và carbohydrate mong muốn. Cá trắm cỏ lại rất ưa thích loại cỏ này nên chúng có thể sử dụng làm thức ăn trực tiếp, giúp nâng cao năng suất và tốc độ tăng trưởng. Người nuôi cá trắm cỏ hoàn toàn có thể phát triển hệ thống này để đạt được lợi ích kinh tế lớn hơn. Các thành phần trong thức ăn tự nhiên này của cá cũng đã được chứng minh là không ảnh hưởng tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng và lượng thức ăn mà cá hấp thu được.