Hướng đến an toàn trong chuỗi cung ứng cá rô phi của châu Mỹ Latinh

Các tiêu chuẩn xuất khẩu thủy sản đang ngày càng chặt chẽ trên toàn thế giới, đặc biệt là những tiêu chuẩn về nâng cao chất lượng an toàn thực phẩm. Khả năng phân tích chính xác của các quốc gia về "chất bẩn" hoặc "dư lượng" theo yêu cầu của các nước nhập khẩu thường không sẵn có hoặc không được thực thi theo như yêu cầu.

cá rô phi

 Các chất bẩn và dư lượng bao gồm: thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu và kim loại nặng. Hơn nữa, khả năng áp dụng các khái niệm của HACCP (Hệ thống phân tích mối nguy và các điểm kiểm soát tới hạn) trong hệ thống sản xuất để xử lý truy xuất nguồn gốc cần thiết, có thể vẫn chưa đầy đủ trong một số trường hợp. Do không có đủ năng lực để giải quyết vấn đề này, một số quốc gia vẫn đang phải đối mặt với những khó khăn trong việc áp dụng tiêu chuẩn phối hợp cho các sản phẩm thủy sản phục vụ xuất khẩu hay tiêu dùng trong nước.

          Hội Nông dân và Hiệp hội người tiêu dùng, cũng như người mua có tổ chức, chẳng hạn như các chuỗi siêu thị và các nhóm liên quan chủ chốt khác, sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng ngày càng lớn tới chính sách và các quy định đồng thời thúc đẩy việc áp dụng các tiêu chuẩn của ngành nuôi trồng thủy sản.

           Hoạt động sản xuất tại các trang trại

           Quá trình sản xuất bắt đầu từ việc chuẩn bị ao nuôi. Tùy theo mùa (mùa khô hoặc mùa mưa ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới), đáy ao được cày xới và phơi khô. Rắc vôi để giúp oxy hóa chất hữu cơ và cũng để loại bỏ các sinh vật không mong muốn như mầm bệnh và sinh vật cạnh tranh thức ăn.

          Sau đó, tiến hành đưa nước vào ao, lọc nước thông qua từng màng lọc gắn ở cửa ao để sinh vật cạnh tranh và trung gian gây bệnh được loại bỏ và tránh xa khỏi ao. Cá con sẽ được thả vào ao mới được lấy nước vào theo mật độ thả nuôi mong muốn.

          Sau đó, tiến hành đưa nước vào ao, lọc nước thông qua từng màng lọc gắn ở cửa ao để sinh vật cạnh tranh và trung gian gây bệnh được loại bỏ và tránh xa khỏi ao. Cá con sẽ được thả vào ao mới được lấy nước vào theo mật độ thả nuôi mong muốn.

          Trong các loại hình nuôi bán thâm canh cá rô phi thành công nhất tại Mỹ Latinh, sau khi lấy nước vào ao 7 - 10 ngày, những con cá khỏe mạnh và sạch bệnh đã được chọn lọc trước đó sẽ được thả vào ao nuôi, theo tiêu chuẩn về an toàn sinh học và quy trình thả nuôi đã được lập sẵn.

          Trong giai đoạn ương nuôi, cá rô phi con (0,85-1,5 gram) được thả nuôi và tỷ lệ sống trung bình sau nuôi 45 ngày là khoảng 70%. Vào giai đoạn trước tăng trưởng, cá được đưa vào ao nuôi với trọng lượng xấp xỉ 28g, và tỷ lệ sống trung bình sau nuôi 100 ngày là 85 – 90%.

        Trong giai đoạn nuôi thương phẩm, cá rô phi có trọng lượng 250g được thả nuôi với mật độ 3-5 con/m2 và tỷ lệ sống trung bình sau khoảng 150 ngày nuôi là 85%. Nhiều người nuôi thường sử dụng quạt gió trong các giai đoạn sản xuất để cải thiện chất lượng nước.

        Mặc dù mật độ thả nuôi có thể không nhiều, những người nuôi cá thành công đã áp dụng các biện pháp thực hành bảo tồn để tránh thiệt hại do các vấn đề an toàn sinh học. Kinh nghiệm của họ kết hợp với một số chương trình vệ sinh hiệu quả của cơ quan chính phủ (liên bang và tiểu bang) trong vài năm qua, đã cải thiện được sản xuất theo thống kê ở khu vực Mỹ Latinh. Các chương trình này tập trung vào việc giám sát các biện pháp thực hành quản lý tốt, được cán bộ chuyên môn xác nhận thông qua việc theo dõi định kỳ trực tiếp tại các cơ sở, và các phân tích mẫu phẩm của cơ sở.

       Một số đề xuất cho người nuôi cá rô phi – được bao hàm trong các quy tắc quản lý an toàn được mô tả trong các chương trình do các cơ quan quản lý thiết lập, bao gồm:

         1 - Sử dụng con giống có chứng nhận khỏe mạnh hoặc có thông tin về chất lượng tổng thể của chúng;

         2 - Duy trì đủ sinh khối trong các đơn vị sản xuất;

         3 - Tách nuôi cá theo kích cỡ;

         4 - Lưu trữ hồ sơ phù hợp về các thông số chất lượng nước (sinh học, hóa học và vật lý);

         5 - Bảo trì đầy đủ cho các thiết bị (máy phát điện, thiết bị sục khí, các thiết bị khác);

         6 – Tập huấn kỹ thuật cho nhân viên phụ trách sản xuất;

         7 – Tuân thủ các quy tắc phòng ngừa hiện hành ở mọi thời điểm;

         8 - Sẵn sàng thực hiện các quy tắc trong trường hợp khẩn cấp.

        Sau các cuộc giám sát, người nuôi sẽ nhận được một báo cáo mô tả về việc có hay không có vi khuẩn, ký sinh trùng hay bất kỳ tác nhân gây bệnh nào khác có thể ảnh hưởng đến mục tiêu sản xuất của họ. Ngoài ra, báo cáo còn bao gồm các kết quả về phân tích chất lượng nước để xác nhận rằng các đơn vị sản xuất không có bất kỳ hợp chất hoặc các sinh vật không mong muốn (thuốc trừ sâu, kim loại nặng, hoặc phân chứa mầm bệnh hoặc hoặc trực khuẩn ruột) đảm bảo rằng hoạt động sản xuất là an toàn cho người tiêu thụ và nó có thể được thương mại hóa ở thị trường trong nước hoặc nước ngoài.

        Sản xuất thức ăn chăn nuôi và vấn đề an toàn

        Sản xuất thức ăn phải được coi là một phần không thể thiếu của chuỗi sản xuất thực phẩm và do đó tùy thuộc vào chất lượng và đảm bảo về độ an toàn. Ngành thức ăn chăn nuôi chịu trách nhiệm về chất lượng và độ an toàn của thức ăn chăn nuôi mà nó sản xuất ra. Các nhà chức trách cần đưa ra chỉ dẫn cho các nhà sản xuất thông qua các quy trình và tiêu chuẩn.

       Để tăng cường an toàn thực phẩm trong thức ăn nuôi thủy sản dành cho cá rô phi, nguyên liệu thô phải được mua từ các nhà cung cấp có tiếng và có rủi ro thấp. Trước khi được chế biến, nguyên liệu thô phải được kiểm tra kỹ lưỡng về thông số kỹ thuật và về độ tinh khiết đã được các phòng thí nghiệm xác nhận. Quy trình sản xuất thức ăn chăn nuôi cần tuân thủ đầy đủ biện pháp thực hành tốt và các chỉ dẫn tiêu chuẩn của HACCP.

       Các nhà máy chế biến cá rô phi

      Ngày nay, ngay tại một số nhà máy chế biến cá rô phi hiện đại trong khu vực cũng có một vài chi tiết trong hoạt động vẫn chưa tuân thủ các biện pháp tiêu chuẩn đảm bảo an toàn cho công nhân tại nơi làm việc và đảm bảo độ an toàn cho sản phẩm cuối cùng. Một ví dụ điển hình là sàn nhà được xây dựng với các rãnh, hố được thiết kế để thu chất thải lỏng và rắn. Công nhân có thể vô tình bước vào hố và bị thương. Chúng cũng gây trở ngại cho việc vận chuyển sản phẩm an toàn từ một khâu của quy trình tới khâu kế tiếp. Một lựa chọn tốt hơn là sàn nhà vững chắc, dốc, cho phép nước và chất rắn tập trung vào một bên của chu trình sản xuất chính của cơ sở chế biến.

       Một số cơ sở chế biến có lắp đặt máy điều hòa nhiệt độ nhưng không có trần nhà, gây phân tán nhiệt độ. Do đó, bộ điều chỉnh nhiệt không bao giờ tắt, gây tốn hao năng lượng không cần thiết và có khả năng làm thay đổi nhiệt độ. Nhiệt độ phòng giữ ổn định tại các cơ sở chế biến là một vấn đề quan trọng trong các chương trình HACCP, để đảm bảo cho sản phẩm cũng như cho công nhân.

      Hầu hết các nhà máy chế biến cá hiện đại đã áp dụng những biện pháp vận chuyển sản phẩm hiệu quả trong chu trình từ một trạm này tới trạm khác, tránh nhiễm phải các hạt kim loại và dầu mỡ dùng để bôi trơn đường ray và dây chuyền. Băng chuyền tải và trục lăn có thể là một thay thế khả thi. Xử lý nước đá cũng là một vấn đề nữa gây chú ý.

Trong một số trường hợp, các trại nuôi và người chế biến sử dụng cùng một nguồn nước đá. Biện pháp này không phải là rất an toàn theo quan điểm về an toàn sinh học, vì khả năng lây nhiễm chéo là rất cao. Giải pháp là sử dụng máy làm đá riêng biệt cho từng giai đoạn, hoặc có các cơ sở lưu trữ riêng biệt để trữ đá sản xuất ra từ một máy làm đá.
     

Triển vọng

      Để cải thiện sản xuất của trại nuôi cá rô phi và đảm bảo việc cung cấp lâu dài của sản phẩm cuối cùng, người nuôi, người chế biến, và các nhà nhập khẩu phải đưa ra một số điều kiện để tránh xung đột an toàn sinh học khi sản phẩm được bán ra thị trường trong nước hoặc nước ngoài.

     Người nông dân phải tuân theo các yêu cầu sau đây để làm giảm nguy cơ bùng phát dịch bệnh: chuẩn bị ao nuôi tốt, lựa chọn con giống có chất lượng tốt, quản lý chất lượng nước, quản lý thức ăn chăn nuôi, theo dõi sức khỏe (an toàn sinh học), quan trắc đáy ao, quản lý dịch bệnh, thực hành thu hoạch và sau thu hoạch, duy trì việc ghi số liệu (truy xuất nguồn gốc) và nhận thức về môi trường.

    Mặt khác, nhà chế biến phải xác minh từng giai đoạn và tham gia vào quá trình giá trị gia tăng sau khi nhận được các nguyên liệu thô để được chuyển đổi (bao gồm: tiếp nhận, chế biến, đóng gói và vận chuyển). Thiếu sự phối hợp giữa các bên sẽ tạo ra các vấn đề an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng, có thể sẽ dẫn đến hiện tượng truyền lây bệnh hoặc ngộ độc thực phẩm.

     Việc sản xuất thực phẩm an toàn là việc áp dụng các phương pháp cho phép xác định và đánh giá các mối nguy hiểm tiềm ẩn do nhiễm bẩn cho các các sản phẩm sản xuất ra và được tiêu thụ. Do đó, đòi hỏi mọi liên kết của chuỗi (từ đơn vị sản xuất tới bàn ăn của người tiêu dùng) kiểm soát và khởi động các cơ chế quản lý rủi ro tiềm ẩn.

    Tại các công ty sản xuất thành công trong khu vực này, các biện pháp thực hành trên đã được thông qua để phục vụ cho thị trường xuất khẩu, và các nước tiếp nhận sản phẩm thành phẩm (chủ yếu là phi lê cá rô phi tươi). Qua lần kiểm tra thực tế, khách hàng (đại lý mua) sẽ xác minh rằng tiêu chuẩn GMP và HACCP được đưa ra ít nhất một hoặc nhiều lần mỗi năm.

Fistenet, 19/10/2016
Đăng ngày 20/10/2016
Minh Thu
Thế giới

Tại sao Ấn Độ - Quốc gia xuất khẩu tôm lớn thứ 2 lại chú trọng quản lý điện trong ao tôm?

Ấn Độ là quốc gia xuất khẩu tôm lớn thứ hai trên thế giới, chiếm tỷ trọng đáng kể trong chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu.

Ao nuôi tôm
• 12:00 28/12/2024

Xuất khẩu tôm: Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường thế giới

Ngành tôm xuất khẩu của Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế thủy sản, với kim ngạch đạt hàng tỷ USD mỗi năm.

Tôm xuất khẩu
• 09:40 26/12/2024

Những điểm mạnh từ sự phát triển ngành thủy sản Australia mà Việt Nam có thể học hỏi

Ngành thủy sản Australia không chỉ nổi tiếng với những sản phẩm chất lượng cao mà còn được xem là hình mẫu về phát triển bền vững.

Thủy sản
• 10:20 22/11/2024

Xu hướng tôm sinh thái: Tiềm năng mở rộng thị trường châu Âu và Mỹ

Trong bối cảnh người tiêu dùng tại Châu Âu và Mỹ ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường, tôm sinh thái nổi lên như một lựa chọn bền vững trong ngành thủy sản. Sản phẩm này không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về môi trường, mà còn mang đến lợi ích rõ rệt cho sức khỏe.

Tôm sú
• 10:52 07/11/2024

Tình hình sản xuất tôm của các tỉnh miền Tây vào cận dịp tết

Với sự phục hồi của giá tôm nguyên liệu trong những tháng cuối năm 2024, ngành nuôi tôm ở các tỉnh miền Tây như Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng đang chuẩn bị một mùa Tết đầy hy vọng.

Tôm thẻ
• 23:29 26/12/2024

Chẩn đoán đúng bệnh, điều trị đúng thuốc: Kháng sinh đồ cho tôm cá

Sự gia tăng các vấn đề dịch bệnh đã khiến nhiều hộ nuôi đối mặt với những tác động nặng nề. Bạn đã bao giờ tự hỏi liệu mình có đang sử dụng kháng sinh một cách hiệu quả hay không? Làm thế nào để đảm bảo rằng các loại thuốc mà bạn đang dùng thực sự phù hợp với tác nhân gây bệnh? Câu trả lời chính là kháng sinh đồ. Nhưng liệu bạn đã hiểu đúng cách đọc và áp dụng kháng sinh đồ để tối ưu hóa quy trình điều trị chưa?

Đĩa khuẩn
• 23:29 26/12/2024

Tiềm năng của cá cảnh trong thị trường xuất khẩu

Ngành nuôi trồng thủy sản không chỉ tập trung vào tôm, cá nuôi thương phẩm mà còn bao gồm cả ngành cá cảnh, một lĩnh vực đang ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với sự phát triển của công nghệ nuôi trồng và nhu cầu ngày càng tăng từ các thị trường lớn, cá cảnh đã trở thành một sản phẩm xuất khẩu đầy tiềm năng.

Cá cảnh
• 23:29 26/12/2024

Câu chuyện thành công trong nuôi tôm

Những ngày gần đây, bà con nông dân nuôi tôm ở các tỉnh miền Tây Nam Bộ đang thu được những thành công lớn từ mô hình nuôi tôm kết hợp với trồng lúa, đặc biệt là khi giá tôm đạt mức kỷ lục. Những câu chuyện thành công từ các mô hình nuôi tôm, đặc biệt là ở Kiên Giang và Cà Mau, đang được chia sẻ rộng rãi và tạo động lực lớn cho người dân trong khu vực và trên cả nước.

Tôm thẻ chân trắng
• 23:29 26/12/2024

Phân tích tác động kinh tế và môi trường của việc loại bỏ kháng sinh

Kháng sinh đã được sử dụng phổ biến để phòng và điều trị bệnh cho vật nuôi, từ đó nâng cao năng suất và giảm rủi ro dịch bệnh. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh đã dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng, bao gồm nguy cơ kháng kháng sinh, ô nhiễm môi trường, và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Tôm thẻ
• 23:29 26/12/2024
Some text some message..