Ký sinh trùng amip – Nguyên nhân mới gây đen mang trên tôm thẻ

Một nghiên cứu mới đây của Jee EunHan và cộng sự vừa đăng trên tạp chí Aquaculture đã phát hiện ra ký sinh trùng amip mới gây bệnh đen mang trên tôm thẻ chân trắng. Đây là báo cáo đầu tiên về ký sinh trùng đơn bào amip trong tôm thẻ chân trắng.

Ký sinh trùng amip – Nguyên nhân mới gây bệnh trên mang tôm thẻ
Tôm bệnh có dấu hiệu vỏ đầu ngực bị ăn mòn. Ảnh: aquaculturealliance

Động vật nguyên sinh Paramoeba sp. (tương tự với Neoparamoeba sp.) chúng có mặt khắp nơi và thường sống tự do ở các vùng biển, đây là một mầm bệnh ký sinh trùng đơn bào amip nguy hiểm và gây bệnh phổ biến nhất trên cá nuôi. Loài P. perurans xâm chiếm mang và dẫn đến bệnh mang amip (AGD) ở cá hồi nuôi. Cho đến nay, AGD đã được ghi nhận trong 15 loài cá vây của 11 chi khác nhau. Trong cá, nhiễm trùng P. perurans dẫn phản ứng tăng sinh tế bào trong mang, bao gồm tăng sản biểu mô, phì đại, phù nề ... làm cá không thể thở một cách hiệu quả.

Nhiều loài Paramoeba cũng đã được báo cáo ở một số loài giáp xác và động vật da gai, như tôm hùm, cua và nhím biển. Khi nhiễm trùng nặng sẽ dẫn đến cái chết của vật chủ. Bệnh cũng được báo cáo ở động vật thân mềm hai mảnh vỏ như trai, chúng được coi như là vật mang tiềm năng cho ký sinh trùng này.

Dấu hiệu nhiễm bệnh trên tôm

bệnh tôm, bệnh ký sinh trùng, bệnh tôm thẻ, bệnh trên tôm, ký sinh trùng trên tôm

Tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương trưởng thành với trọng lượng 30 gram từ một trại sản xuất tôm ở Bắc Mỹ có biểu hiện giảm ăn, chậm chạp và suy hô hấp. Tỷ lệ tử vong tích lũy là 62,75% sau 120 ngày thả giống và tôm bị đen mang đi kèm với sự hư hại lamellae và vỏ đầu ngực bị ăn mòn. 

Từ những dữ liệu này, các nhà khoa học nghi ngờ tôm bị nhiễm nấm do các loài Fusarium, trước đây được báo cáo, là tác nhân gây bệnh mang đen ở động vật giáp xác, ở các loài tôm có giá trị thương mại và tôm hùm. Tuy nhiên, ký sinh trùng đơn bào amip đã được phát hiện bằng cách quan sát trực tiếp một mẫu vật tươi dưới kính hiển vi (Hình 1). 

 bệnh tôm, bệnh ký sinh trùng, bệnh tôm thẻ, bệnh trên tôm, ký sinh trùng trên tôm

Hình 1: Hình ảnh quan sát được từ mang tôm bị bệnh. (A) Biến thể hình thái của amip và (B) amip sống tự do. Tỷ lệ = 20 µm.

Kiểm tra mô bệnh học (H & E)

bệnh tôm, bệnh ký sinh trùng, bệnh tôm thẻ, bệnh trên tôm, ký sinh trùng trên tôm

Hình 2: Tôm nhiễm ký sinh trùng amip (Paramoeba sp). được tìm thấy trong một số mô bằng cách kiểm tra mô bệnh học và phương pháp lai tại chỗ.  (A), (B) và (C) mang, (D) râu, (E) các khu vực dưới da, (F) biểu mô biểu bì và (G) bao ngoài bó sợi thần kinh. Bằng cách lai tại chỗ cho thấy sự hiện diện của ký sinh trùng trong tuyến anten (H).

Điều đáng chú ý nhất trong việc kiểm tra bằng kính hiển vi của các mẫu tôm bệnh là sự hiện diện của ký sinh trùng amip. Sự xâm nhập của ký sinh trùng này đã được tìm thấy chủ yếu ở mang, với mức độ nghiêm trọng (Hình. 2A, C). Theo nông dân, tôm nhiễm bệnh có dấu hiệu chán ăn, suy hô hấp và cuối cùng là chết và những điều này có thể liên quan đến thiệt hại gây ra trên mang (cơ quan hô hấp của tôm). 

Những ký sinh trùng amip này cũng được quan sát thấy ở các cơ quan khác, bao gồm tuyến anten, cơ quan bạch huyết, biểu mô biểu bì, lớp dưới của da và mô liên kết xung quanh dây thần kinh bụng của tôm.

Các nhà khoa học cũng đã tiến hành một phân tích gen để nghiên cứu mối quan hệ giữa các loài giống Paramoeba. Kết quả cho thấy ký sinh trùng gây bệnh trên tôm có liên quan đến bộ Dactylopodida, có thể là một loài giống Paramoeba. Trong tôm được kiểm tra, ký sinh trùng có đặc điểm mô học của loài ký sinh trùng Paramoeba sp., Nhưng không phát hiện thấy các dải PCR cho các mồi được tạo ra từ P. perurans ,  P. pemaquidensis hoặc P. Branchiphila. Do đó, các nhà khoa học cho rằng đây có thể là một loài Paramoeba mới gây bệnh trên tôm.

Cho đến nay, ký sinh trùng đơn bào amip Paramoeba sp. đã được báo cáo ở một số loài giáp xác biển, bao gồm tôm hùm và cua Mỹ, nhưng không có trong tôm nuôi. Nghiên cứu này là báo cáo đầu tiên về nhiễm trùng do ký sinh trùng đơn bào amip Paramoeba sp, trong mang của tôm thẻ chân trắng nuôi trong một trại giống tôm ở Bắc Mỹ. Rất có thể nhiễm trùng amip là do các yếu tố căng thẳng, chẳng hạn như nhiệt độ nước tăng hoặc độ mặn cao, kết hợp với mật độ thả cao tạo ra lợi thế cho protozoan tự nhiên có trong môi trường biển gây bệnh. Ở tôm, nhiễm amip đã dẫn đến tử vong đáng kể và thiệt hại kinh tế liên quan. Nghiên cứu này cung cấp dữ liệu thông tin cho các nhà sản xuất tôm và giúp nông dân theo dõi nhiễm trùng amip trong các trang trại nuôi tôm.

Xem ấn phẩm gốc tại:
https://www.sciencedirect.com
Đăng ngày 02/07/2019
VĂN THÁI (Lược dịch)
Dịch bệnh

Bệnh thường gặp trên cá tra và biện pháp phòng chống

Cục Thủy sản vừa cho biết đặc điểm dịch tễ của một số bệnh thường gặp trên cá tra và biện pháp phòng trị có hiệu quả.

Cá tra
• 10:15 06/11/2024

Thời điểm giao mùa tôm dễ bị bệnh đốm trắng

Thời điểm giao mùa luôn là lúc dễ xảy ra các vấn đề sức khỏe cho tôm, đặc biệt là bệnh đốm trắng - một căn bệnh phổ biến và gây thiệt hại nghiêm trọng cho người nuôi. Bệnh đốm trắng thường xuất hiện vào những thời điểm khí hậu thay đổi thất thường, chẳng hạn như khi mùa mưa bắt đầu hoặc khi trời chuyển sang lạnh.

Tôm đốm trắng
• 09:55 06/11/2024

Những hạn chế trong phòng dịch bệnh cho cá tra

Cá tra ương dưỡng giống và nuôi thương phẩm còn hao hụt nhiều, có nguyên nhân ở công tác quản lý dịch bệnh chưa đáp ứng yêu cầu. Mới đây, Cục Thú y cho biết những hạn chế trong phòng dịch hiện nay: Thiếu kinh phí, nhân lực và vắc xin.

Nuôi cá tra
• 11:35 31/10/2024

Tăng cường giám sát và quản lý tác nhân Enterocytozoon hepatopenaei trên tôm nuôi nước lợ

EHP là bệnh vi bào tử trùng Enterocytozoon hepatopenaei (viết tắt là EHP) gây ra cho tôm, còn được gọi là bệnh vi bào tử trùng.

Tôm bệnh EHP
• 10:47 21/10/2024

Bản chất chu trình chuyển hóa vật chất trong ao nuôi tôm

Chu trình chuyển hóa vật chất trong ao nuôi tôm là một quá trình biến đổi bảo toàn các nguyên tố trong chuỗi chuyển hóa từ nguồn chất hữu cơ đầu vào dưới tác động nhiều yếu tố lý – hóa – sinh trong ao tôm.

Chu trình chuyển hóa
• 22:58 15/11/2024

Tối ưu chuỗi lạnh trong vận chuyển thủy sản: Bí quyết giữ tôm cá luôn tươi

Trong ngành thủy sản, bảo quản độ tươi sống của tôm cá là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng và giá trị thương phẩm khi đến tay người tiêu dùng. Với nhu cầu tiêu thụ thủy sản tươi sống tăng cao, đặc biệt là từ các thị trường xuất khẩu, việc duy trì chất lượng trong suốt quá trình vận chuyển đang trở thành một thách thức lớn.

Tôm thẻ
• 22:58 15/11/2024

Giải mã “cú đấm” của tôm bọ ngựa

Tôm búa (Stomatopoda), còn được biết đến với các tên gọi khác như hay tôm bọ ngựa, là một trong những sinh vật biển đáng gờm nhất trong đại dương.

Tôm bọ ngựa
• 22:58 15/11/2024

Độ pH và độ mặn không ổn định

Trong nuôi tôm, các yếu tố môi trường như độ pH và độ mặn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và năng suất của tôm.

Tôm thẻ
• 22:58 15/11/2024

Thị trường xuất khẩu tôm và các tiêu chuẩn quốc tế

Ngành nuôi tôm hiện nay đóng góp lớn vào nền kinh tế ở nhiều quốc gia, đặc biệt là các quốc gia Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan, và Indonesia. Với nhu cầu tiêu thụ tôm ngày càng tăng ở các thị trường lớn như Mỹ, Châu Âu, và Nhật Bản, xuất khẩu tôm trở thành một ngành quan trọng giúp tăng trưởng kinh tế và tạo ra hàng triệu việc làm. Tuy nhiên, để có thể gia nhập và duy trì chỗ đứng tại các thị trường xuất khẩu quốc tế, tôm phải đáp ứng những tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.

Tôm xuất khẩu
• 22:58 15/11/2024
Some text some message..