Núi lửa phun trào “nghìn năm có một” ở Tonga có thể kéo theo nhiều thảm họa

Tonga có thể đối mặt với nhiều thảm họa môi trường do ảnh hưởng của các vụ phun trào núi lửa.

núi lửa phun trào
Ngọn núi lửa phun trào hôm 15/1. Ảnh Getty

Sau khi nghiên cứu các hình ảnh vệ tinh và những vụ phun trào núi lửa trong quá khứ, các nhà khoa học cho rằng, vụ phun trào núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha’apai dưới đáy biển ở Tonga có thể gây thiệt hại lâu dài cho các rạn san hô, làm xói mòn bờ biển và ảnh hưởng đến sinh kế của người dân nơi đây.

Nhiều nghiên cứu gần đây về lịch sử địa chất của núi lửa ở Tonga cho thấy vụ phun trào lần này thuộc dạng khá hiếm, với tần suất nghìn năm có một. Nhiều người cho rằng thảm cảnh tồi tệ nhất đã chấm dứt, nhưng không có gì là chắc chắn. Trong tương lai, Tonga có thể đối mặt với nhiều thảm họa môi trường khác do ảnh hưởng của các vụ phun trào núi lửa.

Mưa axit

Kể từ vụ phun trào đầu tiên, núi lửa này đã giải phóng một lượng lớn sulfur dioxide (SO2) nitrogen oxide. Hai chất khí này có thể tạo ra mưa axit khi chúng tương tác với nước và oxy trong khí quyển. Giáo sư Shane Cronin, nhà nghiên cứu về núi lửa tại Đại học Auckland, cho rằng, với điều kiện khí hậu nhiệt đới, nhiều khả năng Tonga sẽ có mưa axit trong thời gian tới.

Mưa axit gây thiệt hại trên diện rộng đối với hoa màu, có thể làm hỏng các nông sản chủ lực của Tonga như khoai môn, ngô, chuối và rau. “Mức độ tổn hại đối với an ninh lương thực sẽ phụ thuộc vào thời gian phun trào của núi lửa”, chuyên gia Cronin nhấn mạnh.

núi lửa
Kể từ vụ phun trào đầu tiên, núi lửa này đã giải phóng một lượng lớn sulfur dioxide (SO2) nitrogen oxide. 

Các hình ảnh vệ tinh cho thấy, cột khói lớn từ vụ phun trào lan rộng về phía Tây, điều đó có nghĩa là Tonga có thể tránh được một phần ảnh hưởng của mưa axit, nhưng Fiji có thể chứng kiến hiện tượng này. Trong một thông báo đưa ra ngày 17/1, văn phòng phụ trách các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc cho biết, Fiji đang theo dõi chất lượng không khí, đồng thời khuyến cáo mọi người che các bể nước gia đình và ở trong nhà nếu trời mưa.

Vùng đặc quyền kinh tế trên biển của Tonga có diện tích gần 700.000km2, lớn hơn 1.000 lần so với diện tích đất liền của nó. Và hầu hết người dân nước này đều sinh sống chủ yếu nhờ vào các nguồn thủy hải sản ở đại dương. Marco Brenna, nhà địa chất học tại Đại học Otago ở New Zealand cho biết, mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa khảo sát trên thực địa, song nhiều bức ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy dường như có một lớp tro bao phủ toàn bộ hòn đảo. 3 ngày sau thảm họa núi lửa, Tonga vẫn gần như “biệt vô âm tín”.

Trong đại dương, tro bụi của núi lửa có thể gây hại cho sinh vật biển. Vài tuần trước vụ phun trào ngày 15/1, Cơ quan Địa chất Tonga cảnh báo rằng, nước biển ở khu vực xung quanh núi lửa có thể bị ô nhiễm, vì thế, ngư dân nên phòng ngừa nguy cơ “cá ở những khu vực này sẽ bị nhiễm độc”.

Vụ phun trào đã khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Nước ô nhiễm và tro bụi đang làm giảm nguồn thức ăn của cá, gây ảnh hưởng đến khu vực sinh sản của chúng. Các nhà khoa học cho biết, một số loài cá sẽ bị diệt vong, còn những loài sống sót sẽ buộc phải di cư. Bên cạnh đó, những thay đổi trong cấu trúc dưới đáy biển có thể tạo ra trở ngại với việc lưu thông của tàu thuyền. Hơn nữa, “để khôi phục các ngư trường cần phải mất một thời gian dài”, chuyên gia Brenna lưu ý.

Các rạn san hô bị phá hủy

Tro núi lửa có thể phá hủy các rạn san hô - vốn là một trong những trụ cột chính trong ngành du lịch của Tonga, từng mang lại cho nước này 5 triệu USD thu nhập mỗi năm trước khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra.

Ngay cả trước khi có vụ phun trào, các rạn san hô tại Tonga đã bị đe dọa bởi dịch bệnh và biến đổi khí hậu, trong đó có hiện tượng tẩy trắng san hô, lốc xoáy và các loài xâm lấn. Tom Schils, một nhà sinh vật biển tại Đại học Guam cho biết, các rạn san hô ở đảo Hunga Tonga có thể đã bị chôn vùi và thiêu rụi do dung nham núi lửa.

Những vụ phun trào này cũng khiến nước biển bị nhiễm sắt, có thể dẫn tới sự sinh sôi nảy nở của các loài tảo độc và bọt biển, làm suy giảm các rạn san hô. Chuyên gia Brian Zgliczynski, thuộc Viện Hải dương học Scripps cho biết, quá trình khôi phục các rạn san hô có thể mất thời gian dài. “Những loài có khả năng chống chịu tốt hơn trong môi trường nước kém chất lượng sẽ đến trước, còn san hô và cá sẽ phải mất nhiều thời gian để quay trở lại”.

núi lửa
Núi lửa Tonga nổ mạnh gấp 500 lần quả bom nguyên tử tại Hiroshima. Ảnh Maxar

Xói mòn bờ biển

Việc suy giảm các rạn san hô sẽ ảnh hưởng tới khả năng đối phó với triều cường và nước biển dâng của các nước ven biển. Đây là một mối lo ngại lớn của Tonga - nơi đang chứng kiến mực nước biển tăng khoảng 6mm mỗi năm - gấp đôi mức trung bình toàn cầu do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

Trong một báo cáo vào năm 2015, Tonga cho biết “vùng đệm chống bão tự nhiên” của nước này, trong đó có các rạn san hô, cỏ biển và rừng ngập mặn ven biển đã tạo ra giá trị kinh tế khoảng 11 triệu USD mỗi năm.

Sau vụ phun trào mới nhất, máy đo mực nước biển của Tonga đã ghi nhận có một cơn sóng thần cao 1,19m. Sóng thần được cho là nguyên nhân gây xói mòn bờ biển nhanh chóng. “Các công trình phòng thủ ven biển, đất khai hoang có thể chịu tác động mạnh của sóng thần, khiến quốc đảo dễ bị tổn thương hơn”, ông Cronin cho biết.

VOV
Đăng ngày 20/01/2022
HỒNG ANH
Thế giới

Yucca - Thảo dược từ thiên nhiên cho nuôi trồng thủy sản bền vững

Nuôi trồng thủy sản đã và đang là giải pháp tất yếu để cung cấp thực phẩm cho con người. Với các mô hình nuôi hiện đại, người nuôi có khuynh hướng tăng mật độ để nâng cao năng suất, cũng như tối ưu nguồn nước. Điều này làm gia tăng áp lực lên môi trường nước ao nuôi, vượt quá sức tải tự nhiên của nguồn nước.

yucca
• 10:42 03/03/2022

Gan thận mủ - Kẻ địch mạnh nhất của cá tra

Gan thận mủ là một căn bệnh nguy hiểm, lây lan nhanh trên cá tra. Vào những tháng mưa cuối năm chính là thời gian cao điểm để vi khuẩn gây bệnh phát triển. Bài viết này sẽ chia sẻ một số thông tin cần thiết để bà con hiểu và có cách phòng trị bệnh kịp thời.

bệnh gan thận mủ
• 11:05 13/12/2021

Cá tra Banladesh vẫn vướng chuẩn ASC, tại sao?

Người nuôi cá tra Bangladesh vẫn không thể đáp ứng yêu cầu về chứng nhận trong nuôi trồng thủy sản, điều gì đã dẫn đến thách thức này?

nuôi cá tra ở Bangladesh
• 11:53 21/10/2021

Vĩnh Long: Sản lượng nuôi trồng và khai thác thủy sản giảm trên 15%

Toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có gần 2.100ha đang nuôi thả thủy sản, giảm 4,1% so với cùng kỳ. Trong đó, diện tích đang thả nuôi cá tra thâm canh giảm 5,7%. Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, xuất khẩu cá tra gặp khó, giá bán cá ở mức khá thấp, khiến cho diện tích nuôi trồng thủy sản giảm

nuôi cá điêu hồng
• 10:49 13/10/2021

Vương quốc Anh đầu tư 3,5 triệu bảng hỗ trợ phát triển thủy sản bền vững tại Việt Nam

Trong nỗ lực thúc đẩy phát triển thủy sản bền vững, Vương quốc Anh vừa công bố gói đầu tư trị giá 3,5 triệu bảng Anh nhằm hỗ trợ Việt Nam cải thiện ngành thủy sản, tăng cường quản lý tài nguyên biển và phát triển chuỗi giá trị hải sản theo hướng bền vững.

Ao tôm
• 09:42 28/03/2025

Tiêu chuẩn ASC và BAP: Điều kiện và lợi ích khi tham gia

Ngành thủy sản Việt Nam đang vươn mình ra thế giới, và hai chứng nhận ASC cùng BAP chính là “tấm vé vàng” giúp nâng cao chất lượng, uy tín cho tôm, cá Việt trên thị trường quốc tế.

Tiêu chuẩn ASC và BAP
• 09:57 14/03/2025

Cá tra Việt Nam liệu có đáng bị xem là thực phẩm “kém chất lượng” ở châu Âu?

Cá tra từ lâu đã là “ngôi sao sáng” trong ngành thủy sản Việt Nam, góp phần đưa tên tuổi nước ta vươn xa trên bản đồ xuất khẩu thế giới.

Cá tra
• 10:05 10/03/2025

Hoa Kỳ: Phí bảo hiểm tăng thúc đẩy sự thay đổi của giá tôm

Thời gian gần đây, giá tôm xuất khẩu của Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ các chính sách mới của Hoa Kỳ. Việc áp dụng nhiều khoản phí nhập khẩu đã đẩy chi phí tăng cao, tác động trực tiếp đến giá cả và nhu cầu tiêu thụ tôm Việt Nam tại thị trường này. Bà con nuôi tôm cần nắm rõ những thay đổi này để có hướng thích ứng phù hợp, tránh rủi ro trong xuất khẩu.

Chế biến tôm
• 09:49 26/02/2025

Lườn cá hồi: Tốt hay hại cho sức khỏe người tiêu dùng

Lườn cá hồi, phần thịt bụng béo ngậy, mềm mại, luôn được bà con Việt Nam yêu thích trong các bữa ăn gia đình hay nhà hàng sang trọng. Với hương vị đậm đà, lườn cá hồi không chỉ ngon mà còn giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, nhiều người băn khoăn liệu phần này có thực sự tốt cho sức khỏe hay tiềm ẩn rủi ro?

Lườn cá hồi
• 13:08 27/04/2025

Cộng đồng mạng thích thú trước món cua Dương Quá độc lạ

Gần đây, cộng đồng mạng (CĐM) không khỏi xôn xao khi một món ăn độc đáo, "cua cùi," trở thành chủ đề nóng được chia sẻ rầm rộ. Với tên gọi nghe có vẻ lạ lẫm, món cua này đã khiến không ít người ngạc nhiên bởi không chỉ là món ăn độc đáo mà còn chứa đựng một câu chuyện thú vị và đầy bất ngờ.

Cua
• 13:08 27/04/2025

Siết chặt quản lý khai thác thủy sản năm 2025

Việt Nam là một trong những quốc gia ven biển có ngành thủy sản phát triển mạnh mẽ tại khu vực Đông Nam Á.

Tàu cá
• 13:08 27/04/2025

Ảnh hưởng của bọt khí siêu nhỏ lên tôm thẻ chân trắng

Nuôi tôm tại Việt Nam đối mặt với thách thức lớn từ bệnh hoại tử gan tụy cấp (AHPND) do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus. Nghiên cứu này đánh giá tiềm năng ứng dụng công nghệ bong bóng nano oxy và ozone trong kiểm soát bệnh, thông qua thí nghiệm so sánh hiệu quả giữa bong bóng thường và bong bóng nano trên tôm thẻ chân trắng. Mục tiêu nhằm tìm giải pháp thay thế kháng sinh, cân bằng giữa hiệu quả diệt khuẩn và an toàn cho tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 13:08 27/04/2025

Tình hình nuôi trồng và quy hoạch thủy sản Việt Nam năm 2025

Ngành thủy sản Việt Nam từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn tạo ra hàng triệu việc làm và đóng góp đáng kể vào kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trước những thách thức của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, và yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường quốc tế, ngành thủy sản nói chung và lĩnh vực nuôi trồng thủy sản nói riêng đang đứng trước yêu cầu phải chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững.

Nuôi trồng thủy sản
• 13:08 27/04/2025
Some text some message..