Tại xã Hòa Lộc, làm muối là một trong những nghề truyền thống. Với diện tích sản xuất là 50,43 ha, sản lượng muối trung bình mỗi năm là 123 tấn/ha, nghề đã giải quyết việc làm cho hơn 1.000 lao động. Được biết, để làm ra được hạt muối, mỗi vụ diêm dân cũng phải đầu tư khá nhiều công sức, tiền bạc. Nếu chỉ tu sửa đồng ruộng, khoảng 3 đến 4 triệu đồng; còn làm mới, phải mất khoảng 12 đến 15 triệu đồng. Thế nhưng, một ngày lao động cật lực cũng chỉ thu được từ 120 đến 150 nghìn đồng/người. Với phương pháp làm muối truyền thống, nếu thời tiết nắng, diêm dân có thể sản xuất 100 kg muối/ngày, khi thời tiết không ủng hộ, năng suất sẽ giảm. Ông Đào Nguyên Hồng, Giám đốc HTX muối Tam Hòa, xã Hòa Lộc, cho biết: “Sản lượng muối thấp, nguyên nhân chính là do chưa được đầu tư công nghệ, sản xuất phụ thuộc nhiều vào tự nhiên nên năng suất chưa cao, không có khả năng cạnh tranh với muối nhập khẩu. Bên cạnh đó, mỗi năm vụ muối kéo dài chỉ khoảng 5 tháng, nên thời gian thiếu việc làm của diêm dân rất lớn. Đồng thời, việc tìm đầu ra cho sản phẩm muối cũng khá khó khăn...”. Trước tình hình đó, UBND xã đã khuyến khích người dân chuyển đổi đất sản xuất muối sang nuôi trồng thủy sản (NTTS), nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế.
Là một trong những hộ dân đầu tiên chuyển đổi, gia đình anh Lê Văn Hải, thôn 1 Tam Hòa đã mạnh dạn vay vốn chuyển đổi gần 2 ha sản xuất muối sang nuôi tôm thẻ chân trắng theo hướng VietGap. Anh cho biết: “Trước thực trạng việc sản xuất muối không còn đạt hiệu quả kinh tế như những năm trước, gia đình đã đầu tư gần 2 tỷ đồng để phát triển kinh tế. Thời gian đầu tuy gặp nhiều khó khăn do chưa có nhiều kinh nghiệm, nhưng lợi nhuận thu về cao gấp nhiều lần so với sản xuất muối”. Vụ mùa vừa qua, với 1,2 ha nuôi trồng, sản lượng tôm thu được là 5 tấn, doanh thu hơn 700 triệu đồng.
Ông Nguyễn Văn Huân, phó chủ tịch UBND xã, cho biết: “Hiện nay, trên địa bàn xã có 14 hộ đã chuyển đổi, với diện tích 12 ha, hầu hết là nuôi tôm thẻ chân trắng, trong đó có 3 ha nuôi theo hướng VietGap. Tuy nhiên, việc chuyển đổi cũng không dễ dàng bởi lâu nay các hộ chủ yếu sản xuất muối, nay chuyển sang NTTS đòi hỏi phải có kiến thức, kỹ thuật nuôi trồng và nhất là nguồn vốn đầu tư. Bên cạnh đó, nguồn nước phục vụ cho NTTS chưa bảo đảm chất lượng. Hiện nay, trên địa bàn xã, diện tích sản xuất muối kém hiệu quả kinh tế đang được chuyển đổi theo hai hướng: NTTS và xây dựng cụm công nghiệp.
Được biết, huyện Hậu Lộc có hơn 138 ha đất sản xuất muối ở hai xã Hải Lộc và Hòa Lộc. Thời gian qua, huyện Hậu Lộc đã chỉ đạo chuyển đổi gần 20 ha đất muối kém hiệu quả kinh tế sang nuôi tôm công nghiệp, cá bống giống... Từ thực tế đó, thời gian tới, toàn huyện phấn đấu chuyển đổi 56 ha đất muối sang NTTS và các mục đích khác. Đại diện lãnh đạo UBND huyện Hậu Lộc, cho biết: Đối với những diện tích đã chuyển đổi sang NTTS cần tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để nâng cao hiệu quả sản xuất. Cần xem xét, nghiên cứu các mô hình phù hợp với điều kiện canh tác và thị trường tiêu thụ, ưu tiên mở rộng mô hình nuôi công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, coi trọng việc liên kết với các doanh nghiệp để đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, giảm bớt những rủi ro, nâng cao chất lượng và giá trị sản xuất...Từ đó, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, bảo đảm đời sống diêm dân sau khi dừng sản xuất muối. Đồng thời, đối với những diện tích muối còn lại, cần thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và đa dạng các sản phẩm muối.