Triển vọng ngăn ngừa xâm nhập mặn

Một phát hiện mới có thể giúp chống lại sự xâm nhập mặn ở các cửa sông, bao gồm cả ở Đồng bằng sông Cửu Long, nơi ngày càng thường xuyên khiến hàng nghìn hộ dân khai thác nuôi trồng thủy sản gặp nhiều rủi ro, thất thoát trong sản lượng nuôi.

Xâm nhập mặn
Xâm nhập mặn ở các địa điểm bao gồm cả đồng bằng sông Cửu Long đang khiến sinh kế của nhiều người nuôi cá gặp rủi ro. Ảnh: thefishsite.com

Tình hình xâm nhập mặn ở ĐBSCL  

Trong những năm gần đây, hiện tượng xâm nhập mặn có diễn biến vô cùng phức tạp. Đặc biệt, tại các tỉnh Miền Tây khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Do vị trí địa lý nơi đây giáp với biển Đông và có độ cao thấp so với mực nước biển.

Tại đây, có các con sông bắt đầu từ thượng lưu sông Mê Kông, dẫn nước trực tiếp ra biển theo 9 nhánh. Vào mùa khô, nước sông bắt đầu cạn dần do không có mưa. Mức độ nhiễm mặn trong thời kỳ mùa khô tại nơi đây càng có xu hướng gia tăng qua từng năm.

Hiện tượng thiên tai này tác động tiêu cực đến đời sống sinh hoạt và nền kinh tế của con người. Đồng thời, khiến các công tác quản lý, trồng trọt, an sinh xã hội của địa phương vướng phải vô vàn khó khăn. 

Xâm nhập mặn là một vấn đề đáng lo ngại. Khi nước mặn xâm nhập sâu hơn vào các cửa sông với mực nước biển dâng cao và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt hơn, nguồn nước ngọt quý giá từ thượng nguồn của các cửa sông sẽ bị mất đi, gây hạn chế nước trong sinh hoạt, cây trồng bị khô héo và mất đa dạng sinh học. 

Tình trạng thiếu nước đang diễn ra ở nhiều quốc gia do hạn hán kỷ lục là hồi chuông cảnh tỉnh mọi người cần có những hành động khẩn cấp để bảo vệ nguồn nước ngọt. 

Xâm nhập mặn là gì? 

Xâm nhập mặn hay còn gọi là đất bị nhiễm mặn. Với hàm lượng nồng độ muối vượt mức cho phép do nước biển xâm nhập trực tiếp vào đất liền.

Ao nuôi cá traThủy sản cũng bị thiệt hại do xâm nhập mặn, chứ không chỉ riêng cây trồng. Ảnh: thesaigontimes.vn

Nước biển mang theo lượng muối hòa tan và bị kết cấu của đất giữ lại, tích tụ và gây mặn. Dựa vào hàm lượng NaCl trong muối biến, người ta có thể phân loại mức độ xâm nhập mặn theo các mức độ khác nhau. 

Thông thường, khi nước biển xâm nhập vào đất liền. Lượng nước ngọt từ những con sông từ thượng lưu chảy về hạ lưu. Giúp trung hòa nước mặn đồng thời đẩy ngược ra biển. Tuy nhiên trong những tháng mùa khô, thời tiết không có mưa và nước sông bị bốc hơi do nắng nóng. Khiến lượng nước ngọt không đủ sức đẩy, làm hiện tượng xâm nhập diễn ra. 

Nguyên nhân gây ra hiện tượng xâm nhập mặn là do biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến chu trình thủy văn. Lượng mưa có thể tăng hoặc giảm và phân bố không đồng đều trên toàn cầu. Hiện tượng này sẽ làm thay đổi lượng nước ngầm được bổ sung, đồng thời thay đổi tốc độ xâm nhập mặn vào tầng ngậm nước ven biển.  

Nghiên cứu giúp chống lại xâm nhập mặn 

Đồng bằng là nơi tập trung phần lớn ngành nuôi trồng thủy sản của Việt Nam, đặc biệt là các trại sản xuất cá tra và tôm và đã ghi nhận tình trạng xâm nhập mặn tệ nhất từ ​​trước đến nay trong mùa khô 2019/2020, dẫn đến tình trạng thiếu nước ngọt kéo dài 6 tháng. 

Một phương pháp giảm thiểu xâm nhập mặn là xây dựng các rào cản vật lý, chẳng hạn như đập và cống. Tuy nhiên, cách này có thể giúp ngăn chặn dòng nước mặn nhưng phải hao tổn chi phí rất lớn và có thể có những mặt trái khác - chẳng hạn như giảm chiều dài cửa sông và ảnh hưởng xấu đến sự di cư của cá. 

Ảnh hưởng xấu từ xâm nhập mặnXâm nhập mặn ảnh hưởng nghiêm trọng trong nuôi trồng thủy sản. Ảnh: Tép Bạc

Các nhà khoa học tiến hành sử dụng một mô hình máy tính đã được đơn giản hóa để tìm hiểu chiều dài của một cửa sông có ảnh hưởng như thế nào đến sự xâm nhập mặn và nhận thấy thủy triều đóng một vai trò rất quan trọng trong việc đưa luồng nước bị nhiễm mặn vào các cửa sông đó. 

Mặc dù, hiện tượng này cũng xảy ra ở các cửa sông ngắn, nhưng các cửa sông này lại ít chịu tác động từ sự thay đổi của thủy triều và dòng chảy từ thượng nguồn sông do ảnh hưởng của các quá trình khác chẳng hạn như những biến đổi của dòng chảy qua cửa sông và độ mặn trung bình trong một chu kỳ thủy triều,... Do cường độ thủy triều phụ thuộc mạnh mẽ vào chiều dài cửa sông, nên việc giảm chiều dài chỉ làm giảm nhẹ việc xâm nhập mặn ở các cửa sông dài nhưng ở các cửa sông ngắn lại có sự tác động đáng kể. 

Nghiên cứu này cho thấy hiệu quả của các rào chắn trong việc bảo vệ nguồn nước ngọt phụ thuộc vào vị trí của chúng dọc theo cửa sông. Nó cũng cho thấy lý do tại sao các cửa sông có độ dài khác nhau sẽ có xu hướng xâm nhập mặn trái ngược nhau trong cùng điều kiện thay đổi tự nhiên và nhân tạo.

Đồng thời, nhấn mạnh tầm quan trọng về vấn đề xem xét tác động của độ dài cửa sông trong việc giảm thiểu hiệu quả xâm nhập mặn và đưa ra nhiều biện pháp phù hợp, để bảo vệ nguồn ước quý giá đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân và duy trì sự bền vững cho các hệ sinh thái cửa sông. 

Đăng ngày 02/02/2023
Nhất Linh @nhat-linh
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 14:46 10/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 13:30 10/07/2025

Nuôi trồng thủy sản theo phương pháp tiết kiệm chi phí: Hướng đi bền vững cho nông dân

Trong bối cảnh giá thức ăn, thuốc thú y và chi phí đầu vào không ngừng tăng cao, nhiều hộ nuôi trồng thủy sản đang đối mặt với bài toán khó: làm sao duy trì sản xuất mà vẫn đảm bảo lợi nhuận. Trước thực tế này, việc áp dụng các phương pháp nuôi trồng tiết kiệm chi phí đang trở thành giải pháp thiết thực, giúp nông dân giảm rủi ro, tăng hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững.

Nuôi thủy sản theo hướng tiết kiệm chi phí giúp giảm rủi ro, tăng hiệu quả và bền vững hơn.
• 10:20 09/07/2025

Một số mồi đầy dinh dưỡng cho cá lóc cảnh

Cá lóc cảnh là một trong những loài cá săn mồi được nhiều người yêu thích bởi vẻ ngoài, màu sắc ấn tượng và đặc tính hoang dã. Nuôi cá lóc cảnh không chỉ đơn thuần là thú chơi mà còn đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về thói quen sinh học, tập tính ăn uống và nhu cầu dinh dưỡng của loài cá này.

Cá lóc cảnh là loài thích ăn các thức ăn tươi
• 14:00 08/07/2025

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 22:05 10/07/2025

Nuôi biển: Tiềm năng, cơ hội và 4 rào cản

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) vừa có báo cáo cho biết bức tranh toàn cảnh và chi tiết về hiện trạng cá biển toàn cầu: Có 35,5% quần thể cá biển đang bị khai thác quá mức. Đại dương không còn là “kho cá vô tận” và nhiều quốc gia đã phát triển nuôi biển công nghiệp, xa bờ. Việt Nam có điều kiện tự nhiên giàu tiềm năng phát triển nuôi biển, thuận lợi để xây dựng một ngành kinh tế mới khai thác cơ hội toàn cầu, tuy nhiên phải vượt qua 4 rào cản lớn hiện nay.

Nuôi trồng thủy sản
• 22:05 10/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 22:05 10/07/2025

Cá "nhuộm phẩm" ở Đà Nẵng: Sự thật có phải hóa chất độc hại

Sáng 6/7, tại khu vực gần chợ Cẩm Lệ (quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng), một người dân phản ánh về việc cá biển có màu sắc bất thường, nghi ngờ bị nhuộm phẩm màu. Sau khi rửa hai con cá kè bằng nước ngọt, nước chuyển sang màu đỏ đậm. Khi luộc, thịt cá cũng có màu đỏ khác lạ, khiến người này nghi ngờ cá bị “nhuộm phẩm”.

Cá
• 22:05 10/07/2025

Tư vấn Sinh viên Chọn Ngành Nuôi Trồng Thủy sản

Ngành Nuôi trồng thủy sản đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại và bền vững, mở ra nhiều cơ hội việc làm hấp dẫn cho giới trẻ. Tuy nhiên, nhiều học sinh, sinh viên vẫn chưa hiểu rõ về ngành này. Bài viết sau sẽ cung cấp thông tin cần thiết, giúp bạn định hướng đúng đắn cho tương lai.

Nuôi trồng thủy sản
• 22:05 10/07/2025
Some text some message..