Bệnh kí sinh trùng trên cá biển

Cryptocaryon irritans là một sinh vật đơn bào có lông mao; trùng ký sinh trên da, vây và mang của cá, chúng gây ra hiện tượng đốm trắng và dẫn đến tỷ lệ chết cao.

Bệnh kí sinh trùng trên cá biển
Bệnh kí sinh trùng trên cá biển. Ảnh: The Japan Times

Chúng lây nhiễm trên hơn 45 loài cá được nuôi trong các ao nước biển, đồng thời gây bệnh trên cá cảnh. Cryptocaryon irritans xâm nhập vào biểu mô của da cá, vây, mang và thậm chí cả mắt và nó tác động đến dịch cơ thể, phá hủy mô và toàn bộ tế bào của vật chủ. Cá bơi lơ lửng ngay dưới mặt nước, hôn mê và không phản ứng, hay cào cơ thể vào đáy hay thành bể hoặc lồng lưới, thở gấp và bỏ ăn. Các dấu hiệu lâm sàng của nhiễm trùng thường bao gồm các nốt sần màu trắng trên mang và thân, tăng sản sinh chất nhầy, đổi màu da, đục giác mạc, vây rách và mang nhợt nhạt. Sự lây nhiễm của C. irritans dẫn đến cá chết nghiêm trọng do ngạt thở, mất cân bằng thẩm thấu hoặc nhiễm vi khuẩn thứ cấp. 

 Cá nhiễm kí sinh trùng

Cá biển bị nhiễm Cryptocaryon irritans

C. irritans gây bệnh có tính đặc hiệu trên vật chủ và có thể lây nhiễm cho hầu hết tất cả các loài cá biển và nó gây ra ’bệnh đốm trắng’ trên cá biển ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Mặc dù có thể lây nhiễm sang cá hoang dã, nhưng C. irritans chủ yếu gây chết cá nuôi trong hồ và trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản thương mại. Nhiều phương pháp khác nhau, chẳng hạn như phương pháp điều trị vật lý, hóa học và miễn dịch, đã được phát triển để kiểm soát C. irritans gây bệnh.

C. irritans có một vòng đời trải qua trực tiếp bốn giai đoạn. Mỗi giai đoạn sống hiển thị các đặc điểm hình thái và cấu trúc riêng biệt, chẳng hạn như kích thước của ký sinh trùng và thời gian của vòng đời rất khác nhau. Giai đoạn ký sinh hấp thu chất dinh dưỡng, có hình dạng từ fusiform đến pyriform, nơi một hoặc nhiều sinh vật dinh dưỡng định cư. Trong giai đoạn này, ký sinh trùng chủ yếu ăn dịch cơ thể, mảnh vụn mô và toàn bộ tế bào. Khi thời gian cư trú tăng lên, đường kính của các loài ăn thịt cũng tăng lên. Sau đó, dấu hiệu lâm sàng điển hình của các nốt trắng có kích thước như đầu kim trên cơ thể và mang của vật chủ có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

C. irritans sống liên tục trong biểu mô của cá

C. irritans sống liên tục trong biểu mô của da, mang, vây và mắt của vật chủ

C. irritans trưởng thành rời khỏi vật chủ và rơi xuống đáy của bể nuôi. Sau một vài giờ di chuyển chúng chuyển động chậm lại và chúng bám vào chất nền, vỏ bọc và cuối cùng biến đổi thành dạng, giai đoạn này thường xảy ra vào lúc trời tối. Tuy nhiên, khi vật chủ chết, chúng buộc phải thoát ra khỏi cá sớm bất kể lúc nào. Chúng được bao bọc bởi một thành nang dày khoảng 4 μm, ngăn không cho thuốc xâm nhập vào tế bào, phân tích các thành phần protein của thành nang và nhận thấy rằng các protein liên quan đến vận chuyển, dị hóa và sự phát triển và chết của tế bào được biểu hiện rất rõ, bao gồm vận chuyển qua trung gian da và các protein liên quan đến bài tiết tế bào và ngoại bào.

Sau khi rời khỏi các nang, các lớp di chuyển nhanh chóng để tìm và tiếp xúc với vật chủ của chúng, tấn công tích cực vào biểu mô bên trong 1 phút và sau đó biến đổi thành sinh vật ăn thịt. Một báo cáo cho rằng rằng huyết thanh và chất nhầy của cá sẽ thu hút mạnh loài loài ký sinh ăn thịt này, chúng có chứa các yếu tố tham gia vào quá trình C. irritans tìm kiếm và tiếp xúc với cá. Protease đóng một vai trò quan trọng trong việc C. irritans lây nhiễm và phát triển, khả năng lây nhiễm giảm dần trong 4 giờ, việc mất khả năng lây nhiễm trước có liên quan đến khả năng bơi và số lượng lông mao của cơ thể giảm, sự suy giảm năng lượng là lý do chính dẫn đến mất khả năng lây nhiễm. Chu kỳ sống của C. irritans là 1 tuần tuổi ở 27°C khi ký sinh trên cá Poecilia sp., Trachinotus ovatus. Tuy nhiên, vòng đời bị ảnh hưởng đáng kể bởi các loài ký chủ, dòng cách ly và các yếu tố môi trường, bao gồm nhiệt độ, độ mặn, nồng độ oxy hòa tan và quang chu kỳ.

Chu kỳ sống của C. irritans

Chu kỳ sống của C. irritans là 1 tuần tuổi ở 27°C khi ký sinh trên cá Poecilia sp., Trachinotus ovatus

Hàng năm, sự xâm nhiễm của C. irritans gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người nuôi trồng thủy sản. Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc tìm hiểu về C. irritans và ảnh hưởng của nó đối với cá, nhưng vẫn còn rất nhiều câu hỏi cần giải đáp.

Đầu tiên, chúng ta phải xác định xem các loài khác nhau có tồn tại trong chi Cryptocaryon hay không và liệu có các kiểu huyết thanh khác nhau của C. irritans hay không. Thông tin này cần thiết cho việc phát triển các vắc xin hiệu quả và ứng dụng của chúng trong thực tế.

Thứ hai, một phương pháp chẩn đoán đơn giản, nhanh chóng và khả thi là cần thiết để có thể trở thành một phương pháp cảnh báo sớm chính xác để phát hiện sự bùng phát của bệnh nhiễm trùng cryptocaryoniasis. Một phương pháp như vậy sẽ cho phép người nông dân thực hiện các biện pháp phòng ngừa càng sớm càng tốt, giảm thiệt hại kinh tế do dịch bệnh gây ra.

Thứ ba, sàng lọc các chế phẩm bổ sung vào thức ăn hiệu quả, chẳng hạn như các thành phần thực vật và phát triển vắc xin là hai cách tiếp cận đầy hứa hẹn để xác định các cách kiểm soát bệnh nhiễm trùng do cryptocaryoniasis

Đăng ngày 06/10/2022
Hồng Huyền @hong-huyen
Dịch bệnh

Ghẹ vuông chắc thịt không thua ghẹ biển!

Nếu có dịp về Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi, ngoài tôm, cua, cá, sò…. thì đừng quên thưởng thức đặc sản ghẹ vuông. Ghẹ vuông chắc thịt, ngon nên được nhiều người dân địa phương, du khách cũng như thị trường tiêu thụ ưa chuộng.

Ghẹ vuông
• 11:58 07/06/2021

Ảnh đẹp thủy sản: Món ăn mang đậm nét đồng quê Việt

Ảnh đẹp thủy sản hôm nay lại mang chúng ta đến gần hơn với những món ăn gắn liền của tuổi thơ qua các nhìn ảnh vô cùng đẹp đẽ, những món ăn mà đã gắn liền với biết bao thế hệ.

Cua đồng.
• 19:49 28/05/2021

Ảnh đẹp: Loài hoa của miền sông nước

Miền Tây không chỉ có sông nước mênh mông mà cảnh sắc lại hữu tình. Kết hợp từ những loài hoa tím hồng rực rỡ hòa quyện tạo nên màu sắc của đồng bằng. Đi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp dễ dàng các loài hoa ấy.

Hoa sen.
• 12:13 24/05/2021

Nhật ký về quê

Quê hương là chùm khế ngọt, dù bạn có đi xa bao lâu thì quê hương cũng luôn mở vòng tay chào đón bạn quay trở về, nếu có một ngày bản thân cảm thấy mệt mỏi ở chốn sài gòn nhộn nhịp thì hãy tạm gác mọi chuyện về quê một chuyến nhé!

Tôm càng xanh.
• 13:44 20/05/2021

Nguyên nhân khiến tôm nuôi bị rớt

Trong quá trình nuôi tôm, nhiều bà con đã gặp tình trạng tôm rớt đáy liên tục, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Việc tôm chết rơi rạc hoặc ốm yếu trong thời gian ngắn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu rõ các nguyên nhân và cách khắc phục sẽ giúp bà con giảm thiểu rủi ro, đảm bảo năng suất và lợi nhuận trong nuôi trồng.

Tôm rớt đáy
• 09:31 20/03/2025

Hiện tượng cong thân, đục cơ trên tôm

Bệnh cong thân là bệnh lý phổ biến trong ngành nuôi tôm, thường bắt gặp nhiều nhất trên tôm thẻ chân trắng.

Tôm cong thân
• 10:16 11/03/2025

Tôm chết hàng loạt vì đâu? Sai sót phổ biến người nuôi hay mắc phải

Tình trạng tôm chết hàng loạt là một vấn đề nghiêm trọng gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này rất đa dạng, bao gồm các yếu tố về môi trường, dịch bệnh, và kỹ thuật nuôi trồng.

Tôm rớt đáy
• 10:07 20/02/2025

Ảnh hưởng của nấm đồng tiền đến năng suất nuôi tôm

Trong nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nghề nuôi tôm, bệnh nấm đồng tiền từ lâu đã trở thành thách thức lớn đối với người nuôi. Loại bệnh này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm mà còn làm suy giảm sản lượng và gây tổn thất kinh tế nặng nề, đặt ra nhiều khó khăn trong việc duy trì hiệu quả sản xuất.

Nấm đồng tiền
• 10:17 11/02/2025

Những bệnh thường gặp ở dòng cá Ranchu

Cá Ranchu là loài cá vốn được mệnh danh là "vua của cá vàng" - sở hữu vẻ đẹp độc đáo nhưng lại khá nhạy cảm, dễ mắc một số bệnh nếu môi trường nuôi không đảm bảo. Việc hiểu rõ những bệnh thường gặp và cách phòng tránh là điều vô cùng quan trọng đối với người chơi cá cảnh.

Cá ranchu
• 13:44 27/03/2025

Các vấn đề thường gặp trong xử lý nước ở ao đất

Ngày nay nuôi tôm ao đất vẫn là lựa chọn của bà con ở một số địa phương, tuy nhiên, việc quản lý chất lượng nước trong ao là yếu tố quyết định sự thành công của vụ nuôi. Ao đất, với đặc thù tự nhiên và khả năng ảnh hưởng từ môi trường xung quanh, thường gặp nhiều vấn đề phức tạp trong việc xử lý nước.

Ao nuôi đất
• 13:44 27/03/2025

Thời gian giãn cách các loại hóa chất xử lý trong môi trường ao nuôi

Trong quá trình nuôi trồng thủy sản, việc sử dụng các loại hóa chất xử lý môi trường ao nuôi là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho thủy sản và sức khỏe con người, việc tuân thủ thời gian giãn cách sau khi sử dụng các loại hóa chất là vô cùng quan trọng.

Ao tôm
• 13:44 27/03/2025

Vi khuẩn tía: Lợi hay hại cho ngành nuôi tôm?

Ngành nuôi tôm đã và đang trở thành một trong những ngành kinh tế chủ lực tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Việt Nam. Với sự phát triển nhanh chóng của ngành, việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, bao gồm cả việc sử dụng vi sinh vật có lợi, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng suất và đảm bảo tính bền vững. Trong quá trình nuôi tôm, nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của tôm đã được nghiên cứu, trong đó vi khuẩn tía là một đối tượng gây nhiều tranh cãi về lợi ích và tác hại.

Vi khuẩn tía
• 13:44 27/03/2025

Khai mạc VietShrimp 2025 “Xanh hóa vùng nuôi” với hơn 200 gian hàng

Sáng 26/3/2025, tại Trung tâm Xúc tiến Đầu tư - Thương mại và Hội chợ Triển lãm Cần Thơ đã khai mạc Hội chợ Triển lãm Quốc tế Công nghệ ngành tôm Việt Nam lần thứ 6 năm 2025 (VietShrimp 2025) với hơn 200 gian hàng của gần 150 doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước.

Vietshrimp
• 13:44 27/03/2025
Some text some message..