Biện pháp phòng vệ chống lại vi-rút đốm trắng: Bảo vệ qua trung gian RNAi ở tôm

Vi-rút gây hội chứng đốm trắng (WSSV) đe dọa đáng kể đến ngành nuôi tôm trên toàn thế giới.

Tôm bệnh đốm trắng
Tôm bệnh đốm trắng

Việc phát triển các chiến lược chống vi-rút hiệu quả là rất quan trọng để giảm thiểu tác động kinh tế của các đợt bùng phát WSSV. Can thiệp RNA (RNAi), một quá trình tế bào tự nhiên, đã nổi lên như một phương pháp tiếp cận đầy hứa hẹn để kiểm soát các bệnh nhiễm vi-rút. 

Những tiến bộ gần đây trong công nghệ can thiệp RNA (RNAi) đã mở ra những khả năng mới để chống lại các bệnh do vi-rút ở tôm. Công nghệ tiên tiến này sử dụng bộ máy tế bào để làm im lặng các gen vi-rút cụ thể, ngăn chặn sự sao chép và lây lan của vi-rút (Alam et al., 2023). 

Các nghiên cứu trước đây như Joo và Hong (2023) đã chứng minh rằng RNA mạch kép dài (dsRNA) nhắm vào các gen WSSV thiết yếu có thể gây ra phản ứng RNAi đặc hiệu trình tự ở tôm, dẫn đến ức chế vi-rút. Cơ chế kháng vi-rút này cung cấp một giải pháp tiềm năng để chống lại nhiễm trùng WSSV.

Các nhà khoa học Soon Joo Hong và Ki Hong Kim từ Khoa Y học Thủy sinh tại Đại học Quốc gia Pukyong (Hàn Quốc) đã đánh giá hiệu quả bảo vệ và thời gian bảo vệ do một lần sử dụng nhiều liều dsRNA dài khác nhau nhắm vào ribonucleotide reductase 2 (rr2) của WSSV ở tôm thẻ chân trắng. 

Để thiết lập RNAi như một biện pháp chống vi-rút thực tế, điều cần thiết là phải xác định liều lượng dsRNA tối ưu và thời gian bảo vệ được cung cấp. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Diseases of Aquatic Organisms, nhằm đánh giá hiệu quả bảo vệ và tuổi thọ của một lần dùng các liều lượng dsRNA khác nhau nhắm vào ribonucleotide reductase 2 (rr2) của WSSV ở tôm thẻ chân trắng.

Những tiến bộ gần đây trong công nghệ can thiệp RNA (RNAi) đã mở ra những khả năng mới để chống lại các bệnh do vi-rút ở tôm. Ảnh: Darryl Jory

Phát hiện chính

- Hiệu quả ở liều thấp: Hiệu quả bảo vệ của dsRNA nhắm mục tiêu WSSV rr2 không bị ảnh hưởng ngay cả khi liều giảm xuống còn 100 ng g-1 trọng lượng cơ thể. Điều này cho thấy liều tương đối thấp có thể gây ra phản ứng RNAi hiệu quả ở tôm.

- Bảo vệ lâu dài: Tôm được bảo vệ tốt trước các thí nghiệm cảm nhiễm của WSSV lên đến 4 tuần sau khi sử dụng dsRNA nhắm mục tiêu rr2. Mặc dù hiệu quả bảo vệ giảm dần sau 6 tuần, nhưng những kết quả này chỉ ra rằng dsRNA có thể bảo vệ trong ít nhất 1 tháng.

Ý nghĩa đối với nuôi tôm

- Quản lý: Quản lý hàng tháng dsRNA nhắm mục tiêu WSSV có thể đóng vai trò là chiến lược bảo vệ lâu dài chống lại WSSV.

- Phương pháp tiếp cận tiết kiệm chi phí: Khả năng sử dụng liều tương đối thấp của dsRNA khiến các phương pháp kháng vi-rút qua trung gian RNAi có khả năng tiết kiệm chi phí.

- Nuôi trồng thủy sản bền vững: Các chiến lược dựa trên RNAi cung cấp một phương pháp tiếp cận bền vững và thân thiện với môi trường để quản lý các bệnh do vi-rút trong nuôi tôm.

Hướng đi trong tương lai

Mặc dù nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết có giá trị về tiềm năng của RNAi trong việc kiểm soát WSSV, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm để:

- Khám phá các gen mục tiêu khác: Việc xác định thêm các gen WSSV phù hợp để nhắm mục tiêu qua trung gian dsRNA có thể nâng cao hiệu quả của phương pháp này.

- Đánh giá các tác động dài hạn: Cần có các nghiên cứu dài hạn để đánh giá tác động tiềm tàng của việc sử dụng dsRNA nhiều lần đối với sức khỏe tôm và môi trường.

- Phát triển các phương pháp cung cấp: Việc phát triển các phương pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí để cung cấp dsRNA cho tôm có thể tạo điều kiện cho việc ứng dụng rộng rãi trong NTTS.

Tóm lại, RNAi là một công cụ rất hứa hẹn để chống lại WSSV ở tôm. Những phát hiện của nghiên cứu này chứng minh tiềm năng của dsRNA trong việc cung cấp khả năng bảo vệ hiệu quả và lâu dài chống lại bệnh do vi-rút này.

Đăng ngày 10/10/2024
L.X.C @lxc
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Cá thông minh đến mức nào?

Trong một thời gian dài, khả năng nhận thức của cá thường bị đánh giá thấp, phần lớn do các nghiên cứu chủ yếu được tiến hành trong môi trường phòng thí nghiệm – nơi không phản ánh đầy đủ điều kiện sống tự nhiên. Những hạn chế của việc nuôi nhốt, bao gồm cả stress và thiếu kích thích môi trường, có thể làm sai lệch hành vi và hiệu suất nhận thức của cá, từ đó dẫn đến những hiểu biết phiến diện về năng lực trí tuệ của chúng.

Cá
• 10:53 28/05/2025

Ứng dụng Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis trong nuôi trồng thủy sản

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đẩy mạnh phát triển theo hướng bền vững, việc ứng dụng các vi sinh vật có lợi trong nuôi trồng đang ngày càng phổ biến. Hai trong số những loài vi khuẩn được ứng dụng rộng rãi là Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis – những chủng có khả năng sinh enzyme mạnh, hỗ trợ tiêu hóa, tăng miễn dịch và cải thiện môi trường nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:01 27/05/2025

Hành trình chàng trai trẻ mang cá tầm lên rừng

Trong một góc rừng sâu xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà, tỉnh Quảng Ninh, giữa nơi địa hình hiểm trở và ít người sinh sống, một mô hình nuôi cá nước lạnh đang âm thầm hình thành và phát triển. Chủ nhân của mô hình này là Vũ Đình Hảo, một thanh niên sinh năm 1992, quê ở thị xã Quảng Yên. Anh đã lựa chọn một hướng đi ít người dám theo đuổi: nuôi cá tầm bằng công nghệ bể nổi giữa vùng núi rừng.

Cá tầm
• 18:26 11/07/2025

Đồng Tháp số hóa ngành cá tra, 100% cơ sở được cấp mã nhận diện

Đồng Tháp vừa phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp và kế hoạch phát triển ngành hàng cá tra theo hướng hiện đại, bền vững. Mục tiêu là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý, nâng cao chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Cá tra
• 18:26 11/07/2025

Nuôi biển: Tiềm năng, cơ hội và 4 rào cản

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) vừa có báo cáo cho biết bức tranh toàn cảnh và chi tiết về hiện trạng cá biển toàn cầu: Có 35,5% quần thể cá biển đang bị khai thác quá mức. Đại dương không còn là “kho cá vô tận” và nhiều quốc gia đã phát triển nuôi biển công nghiệp, xa bờ. Việt Nam có điều kiện tự nhiên giàu tiềm năng phát triển nuôi biển, thuận lợi để xây dựng một ngành kinh tế mới khai thác cơ hội toàn cầu, tuy nhiên phải vượt qua 4 rào cản lớn hiện nay.

Nuôi trồng thủy sản
• 18:26 11/07/2025

Cách phân biệt và sử dụng đúng một số loại vôi trong nuôi trồng thủy sản

Vôi là một trong những vật tư quan trọng có vai trò điều chỉnh pH, cải tạo ao, xử lý đáy, diệt khuẩn và bổ sung khoáng chất. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có nhiều loại vôi khác nhau, mỗi loại có đặc điểm và công dụng riêng. Nếu không hiểu rõ và sử dụng đúng loại vôi phù hợp với mục đích và thời điểm, người nuôi có thể gặp phải những hậu quả như pH tăng đột ngột, tôm cá sốc môi trường, hoặc hiệu quả cải tạo không như mong muốn.

Bón vôi
• 18:26 11/07/2025

Cá "nhuộm phẩm" ở Đà Nẵng: Sự thật có phải hóa chất độc hại

Sáng 6/7, tại khu vực gần chợ Cẩm Lệ (quận Cẩm Lệ, TP. Đà Nẵng), một người dân phản ánh về việc cá biển có màu sắc bất thường, nghi ngờ bị nhuộm phẩm màu. Sau khi rửa hai con cá kè bằng nước ngọt, nước chuyển sang màu đỏ đậm. Khi luộc, thịt cá cũng có màu đỏ khác lạ, khiến người này nghi ngờ cá bị “nhuộm phẩm”.

Cá
• 18:26 11/07/2025
Some text some message..