)
Hai năm qua thua lỗ kéo dài, thất vọng ê chề, nợ và lãi vay ngân hàng không trả nổi... ông Nguyễn Thanh Bình, xã viên HTX cá tra Thới An ( HTX Thới An), tám năm theo nghề nuôi cá tra, có kết cục từ bốn ao cá (gần 1 ha- mỗi năm sản xuất hàng trăm tấn cá) chỉ còn một ao 3.000 m2 nuôi gia công cho công ty thủy sản Bình Minh (Vĩnh Long).
“Công ty hứa cung cấp cho người nuôi 1,6 kg thức ăn + 5.000 đồng, cuối vụ họ thu hồi 1 kg cá tra nguyên liệu, nhưng suốt 5 tháng rồi, công ty “lặn mất tăm” không cung cấp thức ăn, tiền cũng không, điện thoại gọi phía công ty không ai bắt máy”, ông Bình nói. Ông đang nợ ngân hàng 2,5 tỷ đồng, đóng lãi trên 100 triệu đồng/tháng.
Tình thế bắt buộc ông cho cá ăn cầm chừng nên nuôi 5-6 tháng mà trọng lượng mỗi con chừng 200 gram. Ước tính sản lượng cá nuôi toàn vùng ĐBSCL khoảng 545.718 tấn, không ít ao nuôi trong tình trạng tương tự.
Nằm dọc sông Hậu, HTX Thới An từng có hệ thống ao nuôi “đẹp mắt” nhưng nay chỉ còn vài ao nuôi liên kết với công ty Sao Mai (An Giang).
Ông Sáu Tiễn (Võ Văn Tiễn), người đang nuôi gia công cho công ty Sao Mai với hợp đồng 1.700 tấn/năm cho biết tình thế đã và đang chia rẻ người nuôi. Hộ cá thể, nhỏ lẻ nuôi một vài ao, không có hợp đồng gia công bán trôi nổi cho các nhà máy lấy tiền liền giá 18.500 đồng/kg, nếu bán ghi nợ sau 1 tháng trả- giá 19.000-19.500 đồng/kg. Ai nuôi giỏi, ít ao hụt, đáng tin cậy thì giá bán từ 22.000 đồng/kg.
Có phải tất cả người bán đều được trả tiền sòng phẳng?
Ngày 29. 7, một nhóm nông dân tụ hội rất sớm, sốt ruột chờ đợi để được gặp Thống Đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và lãnh đạo TP Cần Thơ đi thăm HTX Thới An, phường Thới An, quận Ô Môn, Cần Thơ.
Hình ảnh lạc quan ngày nào không còn nữa ở các HTX nuôi cá tra
Ông Trần Hiếu Trung, một người nuôi trắng tay nói : năm 2009 tôi vay ngân hàng 3,5 tỷ đồng, hai năm thua lỗ bị ngân hàng xiết nợ, phải bán 2 ao cá (8.000 m2) để trừ nợ! Cố gắng lắm mới giữ được 1 ao (3.000 m2) nuôi gia công cho Cty Sao Mai, nhưng đến ngày xuất bán thì phía công ty bất ngờ giảm giá hỗ trợ còn 4.500 đồng/kg thay vì 5.000 đồng/kg. Nuôi gia công kiếm lời 500-1.000 đồng/kg mà còn rơi vào tình trạng này thì tới chừng nào mới trà được số nợ 1,2 tỷ đồng với ngân hàng!
Ông Lý Văn Lung bán 298 tấn cá cho Công ty Việt An (An Giang), giấy ghi nợ sẽ trả trong vòng 30 ngày sau khi bán cá, quá thời hạn trên sẽ tính lãi. “Nhưng đã hơn 4 tháng, đi đòi nợ - chầu chực riết giống như đi xin”, ông Lung nói.
Tương tự, anh Đào Văn Những bán 200 tấn cá cho công ty Thuận An. Sau hơn hai tháng mới nhận được 20% số nợ phải đòi. Cũng như nhiều nông dân khác, hàng tháng anh phải còng lưng trả lãi vay ngân hàng trong khi vốn liếng của mình bị doanh nghiệp chiếm dụng.
Đến lượt ông Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm HTX Thới An rầu cho tổ chức HTX : ban đầu HTX có 20 xã viên, diện tích nuôi cá tra trên 50 ha. Tới nay, xã viên bán ao cá, bán ruộng, vườn mà vẫn còn nợ không phải ít. Diện tích ao nuôi cá của HTX Thới An còn 10 ha, phần này là của số xã viên đóng lãi ngân hàng đúng hẹn.
Chi phí thức ăn thủy sản, thuốc thú y tăng cao, chiếm tỷ trọng rất lớn trong giá thành cá tra
“Trước đây giá thành nuôi cá thấp, còn hiện nay chi phí thức ăn, thuốc thú y thủy sản chi phí đầu vào đều tăng cao trong khi giá bán đụng trần”, ông Hải hình dung chi phí “ bong bóng” có thể bị thổi lớn lên và mong có cơ chế kiểm soát thị trường đầu vào cho người nuôi, đồng thời mong muốn được xem xét khoanh nợ, giảm hoặc miễn lãi suất…
Tuy nhiên, theo Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình, để tháo gỡ khó khăn cho nông dân nuôi cá tra ngân hàng sẽ phải cân đối số liệu cụ thể và có thể sẽ có giải pháp khoanh nợ, giảm lãi hoặc miễn lãi.
Về lâu dài, khi Chính phủ ban hành quy định mới và người nuôi cá tra theo quy hoạch, đáp ứng sản lượng và áp dụng kỹ thuật nuôi đảm bảo chất lượng sản phẩm có uy tín trên thị trường, nông dân sản xuất có hợp đồng bao tiêu… ngân hàng sẽ cho vay không cần thê chấp, thực hiện mục tiêu giúp nông dân sản xuất có hiệu quả và nâng cao thu nhập.”
Đến lúc đó, may ra HTX Thới An mới thoát khỏi tình trạng teo tóp.
