Cá nóc- từ loài mang tiếng độc chết người đến hành trình vươn tầm Nhật Bản

Trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Công ty Mitsui Suisan Japan đã được tiếp kiến Thủ tướng để tìm giải pháp phát triển ngành cá nóc nói riêng và sản xuất thủy sản Việt Nam nói chung.

cá nóc
Cá nóc thuộc bộ cá nóc có đến hơn 120 loài khác nhau trên toàn thế giới, tại Việt Nam có khoảng 66 loài và trong đó có 40 loài có khả năng gây độc tố. Ảnh minh họa

Tại buổi tiếp kiến ngày 23-11 ở trụ sở Đại sứ quán Việt Nam, Thủ tướng nói "cá nóc là nguồn tài nguyên đang bị lãng phí tại Việt Nam" và ông rất vui mừng và mong muốn Công ty Mitsui xúc tiến để sử dụng hiệu quả nguồn lợi này.

Tiềm năng đang "ngủ"

Theo Viện Nghiên cứu hải sản, cá nóc ở Việt Nam có tới 49 loài khác nhau chứ không phải chỉ có loài "cá phình bụng" như mọi người vẫn nghĩ. 

Trong đó, 5 loài có trong danh mục thực phẩm tại Nhật. Có 7 loài phù hợp nhu cầu thu mua của Hàn Quốc và đã từng xuất khẩu trong đề án thí điểm năm 2013, nhưng sau đó do sự cố về kiểm soát an toàn và phân loài nên đã bị đình lại.

Năm 2020, Đà Nẵng đã xin phép tiếp tục khai thác cá nóc nhưng chưa thể khởi động, trong đó lớn nhất là bài toán quy trình quản lý an toàn thực phẩm và đầu ra. 

Theo TS Vũ Thùy Linh, nữ tiến sĩ Việt đầu tiên có bằng đầu bếp cá nóc Nhật và cũng là người đại diện của Công ty Mitsui, cá nóc chiếm khoảng 10% sản lượng nghề lưới kéo ở Việt Nam, tức cứ 10 tấn cá chúng ta bỏ đi 1 tấn/ngày, tương đương 37.000 tấn/năm.

Vì toàn bộ nguồn tài nguyên này đang bị cấm nên nếu bắt được cá nóc thì người dân phải thả lại biển hoặc bỏ làm phân bón bán với giá rất rẻ thậm chí bằng 0. 

Có thông tin cho biết Trung Quốc đang thu mua cá nóc Việt Nam và bán lại cho Nhật Bản. Chưa rõ thực hư nhưng tại Nhật Bản, cá nóc là món ăn cao cấp, ví như loài cá nóc hổ tự nhiên có giá lên tới 5 triệu đồng/kg.

hội thảo Việt Nam- Nhật Bản
Thủ tướng Phạm Minh Chính (phải) thảo luận với ông Ito Yoshinari - tổng giám đốc Công ty Mitsui - Ảnh: Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản

Hướng đi cho cá nóc Việt

Tổng giám đốc Ito Yoshinari của Công ty Mitsui đã có nhiều đề xuất và được Thủ tướng nhất trí cao. Ông Ito cho rằng để đảm bảo tính an toàn, trước hết cần có khảo sát tất cả các loài cá nóc hiện có, sau đó lập danh sách những loài được phép dùng làm thực phẩm.

Ở Nhật, trong hơn 40 loài cá nóc chỉ có 22 loài ăn được. Hiện nguồn cá nóc tự nhiên tại Nhật đang giảm và đó là cơ hội để Việt Nam khai thác tiềm năng xuất khẩu chính ngạch cá nóc Việt Nam.

Trao đổi với lãnh đạo Công ty Mitsui, Thủ tướng nêu quan điểm: nếu phát triển ngành công nghiệp cá nóc ở Việt Nam, ông yêu cầu không chỉ xuất khẩu nguyên con mà muốn Mitsui sẽ chuyển giao công nghệ để sản xuất thành phẩm cá nóc tại Việt Nam, từ đó nâng cao giá trị gia tăng cho ngành thủy sản Việt.

Ông Ito Yoshinari nhất trí và chia sẻ thêm rằng ông có hơn 40 năm kinh nghiệm sản xuất cá nóc. "Công ty chúng tôi chuyên về cá nóc đã hơn 31 năm, cung cấp cho các nhà hàng cao cấp bậc nhất tại Nhật. Chúng tôi đủ tự tin vào công nghệ kỹ thuật của mình và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam", ông nói.

Về đào tạo nhân lực, cả Thủ tướng và ngài Ito Yoshinari đều nhất trí để chế biến cá nóc an toàn thì cần triển khai sớm một hệ thống đào tạo đầu bếp chế biến cá nóc chuẩn Nhật Bản. Tại Nhật, nhờ có hệ thống cấp bằng đầu bếp cá nóc Nhật mà số vụ ngộ độc cá nóc đã được quản lý triệt để.

Để tạo được thị trường cho cá nóc Việt Nam, trước hết phía Mitsui sẽ hỗ trợ đưa văn hóa ăn cá nóc vào Việt Nam với các sản phẩm an toàn của Nhật. Sau đó, khi thị trường đã trở nên sâu rộng thì sẽ tiến tới nuôi trồng đại trà các loài cá nóc có giá trị cao.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao cho đại sứ Việt Nam tại Nhật Vũ Hồng Nam và Thương vụ Nhật Bản mà đứng đầu là tham tán thương mại Tạ Đức Minh trực tiếp lên kế hoạch và cùng Công ty Mitsui Suisan Japan kết nối các bộ ngành cũng như đối tác liên quan. 

Công ty Mitsui hiện cũng đã hợp tác với các đơn vị như Công ty cổ phần Vifotec, Viện Dinh dưỡng quốc gia Việt Nam và Viện Nghiên cứu thủy sản Hải Phòng.

"Điểm bắt đầu nhất định là Việt Nam!"

Ngài Ito Yoshinari tặng Thủ tướng chiếc đĩa gốm sứ hình cá nóc - chiếc đĩa duy nhất được đặt làm tại Kutaniyaki, hãng gốm sứ nổi tiếng hơn 360 năm của Nhật.

Thông điệp của món quà là trong số khoảng 50 loài cá nóc Việt sẽ có loài còn ngon hơn cả Nhật Bản và nó sẽ trở thành thương hiệu "quốc ngư" - loài cá nóc "duy nhất" có ở Việt Nam, "made in Vietnam".

Còn thương hiệu gốm sứ Kutaniyaki tượng trưng cho cam kết "Mitsui sẽ đem những tinh hoa Nhật chuyển giao cho Việt Nam". Vị doanh nhân Nhật chia sẻ tâm nguyện sẽ là "giúp đưa văn hóa ăn cá nóc lên tầm quốc tế, và điểm bắt đầu nhất định là Việt Nam!"

Chế biến cá chẳng bỏ gì cả

hội thảo cảm quan cá nóc
Ông Ito Yoshinori trực tiếp trình bày kỹ thuật chế biến cá nóc an toàn trước các nhà nghiên cứu Việt Nam tại hội trường lớn Viện Dinh dưỡng quốc gia vào ngày 5-6-2018 - Ảnh: Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản

Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, thịt của cả 2 loài cá nóc xanh và cá nóc mút đuôi trắng rất giàu protein, axit amin, với hàm lượng axit amin thiết yếu cao hơn thịt gà và cá chép. Thịt cá nóc còn chứa hàm lượng cao omega-3, DHA, EPA, vitamin D, E và collagen.

Không chỉ thế, từng bộ phận của loài cá này có thể khai thác triệt để cho những mục đích khác nhau.

Da cá làm các món trộn ăn giòn hơn sứa, chiết xuất collagen; thịt cá làm thực phẩm khô, đông lạnh, ăn tươi; chiết xuất các axit amin quý; vây cá được sấy khô uống cùng rượu ấm sake; xương cá làm nước dùng, hạt nêm từ cá, bánh cá sembei giúp giảm lượng đường hấp thu, sấy khô làm bột canxi thêm vào các món ăn hằng ngày, thậm chí bánh ngọt; gan cá được chiết xuất vitamin E và các DHA, EPA…; nội tạng được chiết xuất Tetrodotoxin để làm dược liệu chữa ung thư, giảm đau, cắt cơn nghiện.

Báo Tuổi trẻ
Đăng ngày 29/11/2021
Tạ Đức Minh
Kinh tế

Hợp tác gia công xuất khẩu thủy sản thế mạnh xuất khẩu thủy sản của Việt Nam

Việt Nam có thế mạnh về chế biến thuỷ hải sản, do đó các doanh nghiệp thuỷ sản Nhật Bản mong muốn tăng cường hợp tác, đặt hàng gia công sản phẩm xuất khẩu đi các thị trường khác.

Tôm thẻ
• 12:50 21/03/2024

Hội nghị thượng đỉnh đổi mới thực phẩm xanh trở lại London

Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Thực phẩm Xanh (Blue Food Innovation Summit) quy tụ ngành nuôi trồng thủy sản để khám phá những cơ hội và thách thức trong việc mở rộng quy mô sản xuất thực phẩm xanh đồng thời bảo vệ và khôi phục hệ sinh thái đại dương.

Hải sản
• 10:32 13/03/2024

Bệnh Tilv và vấn đề Brazil không nhập khẩu cá rô phi Việt Nam

Theo thông báo của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường- NAFIQPM (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kể từ ngày 14/2 Brazil tạm dừng nhập khẩu cá rô phi Việt Nam cho đến khi có kết luận rà soát bệnh do virus TiLV gây bệnh trên cá rô phi, vì đất nước này lo ngại việc nhập khuẩn làm lây lan dịch bệnh.

Cá rô phi
• 11:05 01/03/2024

Bình Định thực hiện nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả

Trong năm 2023 Trung tâm Khuyến nông tập trung triển khai các mô hình nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa các đối tượng nuôi, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm, gắn với liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị đã góp phần hạn chế rủi ro bệnh dịch, cải thiện môi trường sinh thái vùng nuôi, tạo ra các sản phẩm an toàn sinh học, nâng cao giá trị kinh tế, đem lại thu nhập ổn định và bền vững cho người nuôi.

Các mô hình nuôi trồng thủy sản
• 09:59 29/02/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 23:08 28/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 23:08 28/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 23:08 28/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 23:08 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 23:08 28/03/2024