Cập nhật tiêu chuẩn mới để “mở đường” xuất khẩu thủy sản

Chính vì vậy, nuôi trồng vẫn là nguồn cung ứng thủy sản chính ở thời điểm hiện tại và trong tương lai. Tuy nhiên, để sản phẩm thủy sản của Việt Nam vào được các thị trường khó tính, đòi hỏi doanh nghiệp, người nuôi phải đáp ứng và liên tục cập nhật các tiêu chuẩn mới (GlobalGAP, BAP, ASC…) theo yêu cầu của từng thị trường.

Mới đây, tại TP Cần Thơ, Công ty SGS Việt Nam TNHH (thành viên Tập đoàn SGS-tổ chức hàng đầu thế giới trong lĩnh vực giám định, thử nghiệm, thẩm tra và chứng nhận của Thụy Sĩ) tổ chức Hội thảo kỹ thuật “Các tiêu chuẩn trong ngành thủy sản-Những yêu cầu và thách thức mới”. Hội thảo nhằm chia sẻ thông tin về xu hướng tiêu dùng, các yêu cầu mới từ thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản trên thế giới. Qua đó tìm hướng hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản khu vực ĐBSCL vượt qua rào cản kỹ thuật từ các nước nhập khẩu.

Theo ông  Cormac O’Sullivan, Quản lý Nuôi trồng thủy sản và hải sản của Tập đoàn SGS. Tiêu thụ thủy sản toàn cầu bình quân đầu người đã tăng gấp đôi so với năm 1960. Nếu năm 1960 chỉ khoảng 9,9kg/ người/năm thì năm 2015 đã  tăng lên 20kg/người/năm. Trước đây, nguồn thủy sản từ khai thác, đánh bắt tự nhiên chiếm đến 80% còn vùng nuôi chỉ 20%. Đến năm 2014, sản lượng cá nuôi chiếm đến 50% tổng sản lượng cá tiêu dùng. Điều đó cho thấy nguồn thủy sản tự nhiên ngày càng cạn kiệt, không đáp ứng được yêu cầu và nguồn cung thủy sản từ nuôi trồng ngày càng nhiều hơn. Cùng với việc gia tăng diện tích, sản lượng, nuôi trồng thủy sản nước ta đã và đang đối mặt với nhiều vấn đề như hiện trạng ô nhiễm môi trường, khai thác quá mức, trách nhiệm xã hội, an toàn thực phẩm. Điều này đã và đang gây ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh, giá trị xuất khẩu của sản phẩm thủy sản.…Vì vậy, doanh nghiệp thủy sản cần có những chứng nhận như truy xuất nguồn gốc, đảm bảo yếu tố đa dạng sinh học và tính bền vững của môi trường sống khi đưa sản phẩm thủy sản "xuất ngoại".

Từ nhiều năm nay, hàng loạt các tổ chức như Global GAP (Thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu), GAA (Liên minh Nuôi trồng thủy sản toàn cầu), tổ chức ban hành tiêu chuẩn BAP (Thực hành nuôi trồng thủy sản tốt nhất), ASC (Hội đồng Quản lý nuôi trồng thủy sản)… đã ban hành các tiêu chuẩn với mục đích kiểm soát và thúc đẩy các hoạt động nuôi trồng thủy sản an toàn và bền vững. Theo các chuyên gia, các chứng nhận BAP, Global GAP, ASC… đã và đang là giấy thông hành giúp các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản vượt qua rào cản kỹ thuật, thương mại từ nhiều thị trường, đặc biệt là thị trường EU.

Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện không thể nào tránh khỏi những bất cập và yêu cầu phải có sự cải tiến để đáp ứng các yêu cầu khắt khe cũng như rào cản kỹ thuật dựng lên dày đặc từ các nước nhập khẩu. Chính vì vậy, Hội thảo tập trung giới thiệu đến doanh nghiệp, hộ nuôi và cơ quan quản lý Nhà nước các tiêu chuẩn mới trong ngành thủy sản. Đơn cử như: Cập nhật từ BAP-Các chương trình mới và cơ hội cho các doanh nghiệp thủy sản; các yêu cầu mới liên quan đến tiêu chuẩn ASC mà doanh nghiệp cần quan tâm; Global GAP phiên bản 5 – Giải pháp kiểm soát cho nguồn thủy sản...

Bà Nguyễn Thị Thanh Bình, Điều phối viên tại Việt Nam của BAP, cho biết: BAP là tiêu chuẩn thực hành nuôi trồng thủy sản tốt nhất là chương trình chứng nhận của bên thứ ba toàn diện bậc nhất thế giới. Nó giúp doanh nghiệp giải quyết tất cả các vấn đề cần thiết liên quan đến môi trường, xã hội, truy xuất nguồn gốc để tiến hành các hoạt động nuôi trồng thủy sản một cách có trách nhiệm và bền vững. Chứng nhận này đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Năm 2015, tổ chức BAP đã cấp 1.058 giấy chứng nhận BAP nhưng năm 2016 tăng lên 1.558 giấy, năm 2017 là 2.017 giấy và dự kiến năm 2018 tăng lên 2.700 giấy. Theo ông Trương Hoàng Lạc, Chuyên gia đánh giá trưởng Công ty SGS Việt Nam TNHH, đối với Global  GAP phiên bản 5 hướng đến chăm sóc người tiêu dùng-nguồn cung ứng có trách nhiệm ở tất cả các giai đoạn của sản xuất. Tiêu chuẩn này yêu cầu các trang trại phải thực hiện các tiêu chí liên quan đến: an toàn thực phẩm, môi trường, truy xuất nguồn gốc, phúc lợi lao động và an sinh cho thủy sản.

Có thể thấy, các tiêu chuẩn nói trên được xây dựng theo hướng đưa ngành thủy sản phát triển bền vững từ khâu nuôi trồng, khai thác cho đến chế biến, xuất khẩu. Chính vì vậy, nếu người nuôi, doanh nghiệp tuân thủ nghiêm túc sẽ đảm bảo hài hòa giữa yếu tố phát triển kinh doanh, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Đây cũng là giải pháp để sản phẩm thủy sản nước ta thâm nhập thị trường thế giới, đặc biệt là EU thuận lợi hơn rất nhiều. “Việc lựa chọn tiêu chuẩn nào là phù hợp nhất phụ thuộc vào hệ thống sản xuất và hoạt động của mỗi đơn vị, doanh nghiệp. Các tiêu chuẩn khác nhau có những yêu cầu kỹ thuật khác nhau. Chính vì vậy, việc lựa chọn tiêu chuẩn cũng tùy thuộc vào thị trường và đối tượng mà doanh nghiệp hướng đến. Về phía nhà bán lẻ có những chính sách thu mua thủy sản và tùy thuộc vào nơi mà thị trường đó hướng tới, từ đó xác định tiêu chuẩn nào phù hợp nhất”-ông Cormac O’Sullivan, nhấn mạnh.