EMS không ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Đây là khẳng định của Tiến sỹ Donald Lightner, nhà nghiên cứu bệnh học của Trường Đại học Arizona (Mỹ) và nhóm nghiên nghiên cứu của ông sau khi tìm ra được nguyên nhân gây Hội chứng tôm chết sớm (EMS) hay Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS).

tôm thẻ, tôm chết, EMS
Ảnh: Người nuôi nên mua tôm post-larvae từ các cơ sở cung cấp có uy tín và được kiểm dịch

Nỗi ám ảnh mang tên EMS

EMS/AHPNS xuất hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc năm 2009. Ban đầu hầu hết nông dân đều phớt lờ. Nhưng năm 2011, sự bùng phát bệnh trở nên nghiêm trọng, đặc biệt tại các trang trại có lịch sử nuôi hơn 5 năm và khu vực gần biển sử dụng nguồn nước rất mặn. Nuôi tôm ở Hải Nam, Quảng Đông, Phúc Kiến và Quảng Tây bị thiệt hại hơn 80% trong nửa đầu năm 2011.

Ở Malaysia, bệnh EMS được báo cáo đầu tiên vào giữa năm 2010 ở các bang bờ đông Pahang và Johor. Dịch bệnh EMS bùng phát dẫn đến sự sụt giảm sản lượng tôm thẻ từ 70.000 tấn năm 2010 xuống chỉ còn 40.000 tấn năm 2011.

Tại Việt Nam, bệnh được theo dõi từ năm 2010, nhưng sự tàn phá lan rộng nhất do bệnh EMS được báo cáo kể từ tháng 3/2011 ở khu vực ĐBSCL. EMS tác động đến các khu vực sản xuất tôm chủ lực của khu vực này như: Tiền Giang, Bến Tre, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau với tổng diện tích thiệt hại khoảng 98.000 ha.

Còn tại Thại Lan, ngành nuôi tôm nước này cũng bắt đầu phải chịu đựng ảnh hưởng của EMS từ năm 2012. Đến nay, hầu hết các trang trại trong vùng nuôi tôm rộng lớn ở miền đông Thái Lan đều bị thiệt hại do ảnh hưởng của EMS. Trong cuối năm 2012 và đầu năm 2013, đỉnh điểm có đến 80 - 90% diện tích ao nuôi ở khu vực này phải ngừng sản xuất.

Lộ diện nguyên nhân

Khi chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh EMS, công tác phòng chống và điều trị gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, đầu tháng 5/2013, Liên minh Thủy sản toàn cầu (GAA) thông báo rằng, Tiến sĩ Donald Lighter, nhà nghiên cứu bệnh học của Trường Đại học Arizona (Mỹ) đã tìm ra nguyên nhân của EMS, mở ra hy vọng tìm biện pháp dài hạn để khắc phục dịch bệnh tiêu tốn của ngành tôm nuôi thế giới hàng tỷ USD mỗi năm này.

Nhóm nghiên cứu do Tiến Sỹ Donald Lighter dẫn đầu cho biết, thủ phạm gây ra EMS là do một chủng của loại vi khuẩn thường được tìm thấy trong vùng nước lợ ven biển trên toàn cầu, vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus.

Các nỗ lực nghiên cứu xác định bệnh lý và đối phó lại với EMS đã được hỗ trợ bởi một liên minh các đối tác bao gồm: Trường Đại học Arizona (UA); Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO); Tổ chức Thú y Thế giới (OIE); Ngân hàng Thế giới (WB); Mạng lưới các trung tâm nuôi trồng thủy sản vùng châu Á - Thái Bình Dương (NACA); Liên minh Nuôi trồng thủy sản toàn cầu (GAA); Bộ NN&PTNT Việt Nam; CP Foods; Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú; Grobest Inc và Công ty thức ăn chăn nuôi Uni-President.

Không nguy hại cho người

Nhóm nghiên cứu do Tiến sỹ Donald Lightner dẫn đầu cũng khẳng định, EMS/AHPNS không ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Một số chủng hiếm hoi của V. parahaemolyticus là nguyên nhân gây bệnh đường tiêu hóa ở người thông qua việc tiêu thụ tôm và hàu sống hoặc chưa được nấu chín, nhưng chỉ có dòng mang hai gen chuyên biệt mới gây bệnh cho người. Tuy nhiên, chỉ có 1 – 2% của chủng V. parahaemolyticus hoang dã trên toàn thế giới có hai gen chuyên biệt này.

Lightner khẳng định: “Chủng V. parahaemolyticus mà chúng tôi tách biệt dường như không có các gen có đặc tính độc hại để lây nhiễm cho con người”.

“Không có bất kỳ báo cáo của bệnh nhân nào có liên quan đến EMS. Và những phát hiện mới này sẽ có xu hướng xác nhận rằng, tôm nhiễm EMS không gây hại đến sức khỏe người dân”, Iddya Karunasagar - chuyên gia về an toàn hải sản tại FAO nhận định.

Tôm đông lạnh an toàn

EMS ảnh hưởng đến 2 loài tôm nuôi phổ biến trên thế giới là tôm sú Penaeus monodon và tôm thẻ chân trắng P. vannamei. Các dấu hiệu lâm sàng của bệnh bao gồm: hôn mê, tăng trưởng chậm, dạ dày trống rỗng, ruột giữa và gan tụy xanh xao, co lại, có những vết hơi trắng và đen. Bệnh xuất hiện trong vòng 20 - 30 ngày sau khi thả giống, tỷ lệ chết có thể lên đến 100% ở các ao bị nhiễm bệnh nặng.

Cho đến nay, đã có 4 quốc gia chính thức báo cáo EMS là Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam. Tuy nhiên, bất cứ nơi nào nuôi tôm sú và tôm thẻ chân trắng đều có nguy cơ tiềm tàng EMS. Điều này bao gồm hầu hết các nước ở châu Á và phần lớn ở châu Mỹ La tinh, nơi nuôi tôm rất quan trọng, cũng như các nước châu Phi khác như: Madagascar, Ai Cập, Mozambique và Tanzania.

Hiện, có một số nước đã thực hiện chính sách hạn chế nhập khẩu tôm đông lạnh hoặc các sản phẩm tôm khác từ các nước bị ảnh hưởng nặng nề bởi EMS. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của Donald Lightner khẳng định, các sản phẩm tôm đông lạnh tương đối an toàn và chưa có cơ sở khoa học khẳng định chúng là nguồn lan truyền bệnh EMS bởi nhóm của ông cũng đã có nhiều nghiên cứu về mức độ lan truyền bệnh EMS bằng cách sử dụng mô tôm đông lạnh nhưng không thành công.

Vẫn cần chủ động đối phó

Phát hiện ra vi khuẩn gây EMS là bước quan trọng đầu tiên trong việc tìm kiếm những biện pháp hiệu quả để đẩy lùi căn bệnh này. Tuy nhiên cho đến lúc các biện pháp “hóa giải” dài hạn được đưa ra, người nuôi tôm vẫn cần chủ động để đối phó với mối nguy này.

Theo khuyến cáo của FAO, người nuôi tôm nên tin tưởng tuân thủ theo thực hành tốt nhất an toàn sinh học và nuôi trồng thủy sản đã được thiết lập lâu nay nhằm ngăn ngừa các vấn đề liên quan đến EMS.

Theo đó, người nuôi tôm cần lưu ý: Nên mua tôm post-larvae từ các cơ sở cung cấp có uy tín và được kiểm dịch; Sử dụng thức ăn chất lượng cao và tránh các áp lực môi trường để giữ cho tôm khỏe mạnh; Duy trì các yếu tố môi trường nước trong ao nuôi thích hợp và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu trên tôm. Khi tôm nuôi có dấu hiệu bị nhiễm bệnh hoặc tôm chết bất thường phải báo cáo ngay cho cơ quan thích hợp... Ngoài ra, bất kỳ hoạt động nào của các sản phẩm tôm sống hoặc không đóng băng cũng phải phù hợp với thực hành tốt nhất đã được thiết lập lâu nay.

Theo The Fishsite, FAO
Đăng ngày 30/05/2013
Tuấn Kiệt
Dịch bệnh

Khắc phục bệnh ăn yếu và mềm vỏ ở tôm

Nuôi tôm siêu thâm canh, công nghệ cao, để tôm khoẻ mạnh, bà con cần quan tâm và chú trọng các yếu tố quan trọng.

Phòng ngừa bệnh ăn yếu và mềm vỏ ở tôm nuôi
• 10:45 05/07/2023

Chẩn đoán bệnh tôm thông qua máy học

Trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence - AI), học máy (machine learning – ML) hay học sâu (deep learning - DL) là những thuật ngữ thường được sử dụng ngày nay.

Mô phỏng
• 10:20 03/07/2023

Giải pháp phòng ngừa EHP trong trại sản xuất tôm giống

EHP - bệnh vi bào từ trùng đang là mối quan tâm lớn đối với người nuôi tôm. EHP không gây chết cấp tính với tỉ lệ cao trong ao nuôi, tuy nhiên chúng ký sinh trong gan tụy tôm, sử dụng dinh dưỡng, năng lượng dự trữ trong gan tụy khiến tôm nuôi không đủ dinh dưỡng cho tăng trưởng và lột xác.

Elanco product
• 17:30 22/03/2023

"Điểm mặt" thủ phạm gây bệnh trên tôm

Nhóm sinh viên của, Trường Đại học Nha Trang vừa hoàn thành đề tài về gen độc và đánh giá tính kháng kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh trên tôm nuôi tại Khánh Hòa. Qua đó, khuyến cáo việc sử dụng kháng sinh đối với nuôi tôm hiện nay.

Thí nghiệm
• 16:05 04/01/2023

Nấm đồng tiền: Mối đe dọa đến sức khỏe tôm nuôi

Nấm đồng tiền hay còn gọi là nấm chân chó luôn là vấn đề thách thức đối với người nuôi tôm bởi loại này gây tổn thất không hề nhỏ cho ao tôm, khiến tôm dễ mắc phải nhiều bệnh và làm ảnh hưởng đến năng suất vụ nuôi.

Nấm đồng tiền
• 10:18 26/02/2024

Một số loài ký sinh trùng phổ biến ở tôm

Trong quá trình nuôi tôm luôn gặp phải các trường hợp tôm nhiễm bệnh mà chết dần. Trong đó, ký sinh trùng là một trong những nguyên nhân gây ra, đặc biệt là các loài nội ký sinh trùng. Cùng tìm hiểu qua đặc điểm của những loài ký sinh trùng dưới đây nhé!

Tôm
• 09:56 22/02/2024

Không nên chủ quan với các bệnh đường ruột trên tôm

Với sự phát triển của ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là về tôm, việc thấu hiểu về đường ruột tôm mở ra cánh cửa cho những tiến bộ trong y học thủy sản và ứng dụng những công nghệ, kỹ thuật hiện đại trong việc cải thiện sản xuất và chất lượng tôm nuôi.

Tôm thẻ
• 09:43 19/02/2024

Phòng bệnh trắng đuôi trên tôm càng xanh

Tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii) là loài tôm nước ngọt được nuôi ở nhiều nước trên thế giới nhờ tốc độ tăng trưởng nhanh và có giá trị kinh tế cao.

Tôm càng xanh
• 10:42 21/01/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 14:19 28/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 14:19 28/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 14:19 28/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 14:19 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 14:19 28/03/2024