“Ma trận” cá nuôi - cá đồng

Cá đồng, cá nuôi bán ở chợ rất khó phân biệt

Tình trạng cá nuôi "đội lốt" cá đồng hiện nay xuất hiện ở các chợ lớn lẫn chợ nhỏ.

Tìm đến khu chợ bán thủy sản tươi sống ở thị xã Hồng Ngự (Đồng Tháp) có hàng chục gian hàng bán cá các loại, trong đó cũng không ít gian hàng bán cá nuôi “đội lốt” cá đồng.

Hiện nay, do mùa nước nổi không “đẹp” như mọi năm nên lượng cá đồng như cá lóc, cá rô, trê, mè vinh… không có nhiều, đặc biệt là loại cá cỡ lớn. 

Do đó các tiểu thương, bạn hàng phải huy động nguồn cá nuôi làm mặt hàng chủ lực mới đủ nguồn cung cho khách hàng và các chợ đầu mối.

Theo các tiểu thương, trên 80% mặt hàng cá lóc, cá rô, cá điêu đồng, ếch… là nuôi được bày bán tại chợ. Còn cá đồng chủ yếu là cá linh non, tép, cá bông lau, cá bống… nhưng không nhiều. 

Bà Phan Thị Thanh (phường An Lạc, thị xã Hồng Ngự), hơn 6 năm trong nghề buôn bán cá đồng - cho biết: Hiện giá cá đồng rất đắt, do đó nhiều người bán cá quảng cáo cá nuôi là cá đồng để thu lợi nhuận cao. Giá cá lóc đồng là120.000 - 130.000 đồng/kg; cá rô đồng giá từ 70.000 - 80.000 đồng/kg nhưng thực tế cá nuôi giá chỉ bằng một nửa.

Người bán cứ vô tư chào mời còn người mua thì ít ai phân biệt được cá nuôi và cá đồng nên cứ mua, khi về nhà chế biến phát hiện thì đã muộn màng. 

Chị Phạm Thị Xuân (thị xã Hồng Ngự) cho biết: “Thấy cá lóc trong chợ ngon nên mua với giá 120.000 đồng/kg nên nghĩ là cá đồng thật. Khi về nhà kho và nấu canh thì mới phát hiện cá bở và rất tanh, lượng mỡ nhiều, thịt không thơm ngon…”.

Vào tận chợ Cả Sách (xã Thường Thới Hậu A, Hồng Ngự, Đồng Tháp) tìm mua cá đồng thì các tiểu thương ở đây cho biết: Muốn mua cá đồng phải đi sớm mới mua được còn hiện giờ chỉ còn lại cá nuôi. 

Chị Phạm Xuân Hoa - 42 tuổi. ngụ xã Thường Thới Hậu A chia sẻ kinh nghiệm: Muốn mua cá đồng thì nên đi chợ sớm, chọn cá loại nhỏ và vào các chợ quê ít bị gian lận hơn. Những chợ lớn cá đồng không đủ bán nên nhiều người bán cá nuôi nhưng lại quảng cáo cá đồng bán giá cao tìm lợi nhuận nhưng không nghĩ đến người mua và chữ tín…

Việc bán cá nuôi “đội lốt” cá đồng hiện nay ở chợ lớn nhỏ nào tại ĐBSCL đều có thể bắt gặp; kể cả những hộ dân bán cá trên các tuyến đường quốc lộ cũng mang cá nuôi “đội lốt” cá đồng để bán cho khách. 

Hiện nay đang, khi mùa nước nổi chưa cao nhưng các tuyến đường như Cần Thơ - Hậu Giang, quốc lô 91 hướng Cần Thơ đi An Giang hay tỉnh lộ 922 Ôn Môn đi Cờ Đỏ… xuất hiện hàng trăm điểm người dân mang cá lóc, lươn, cá trê và các loại rau bài ra bán hai bên đường. 

Trong số đó có không ít người đánh lừa tâm lý người tiêu dùng vì bán vài con cá, vài con ốc hay mớ rau, người mua tưởng là của nhà mang ra bán nên yên tâm đó là đồ đồng “xịn” nhưng về ăn mới biết đó không phải đồng mà là đồ nuôi.

Theo một người từng bán cá nuôi “đội lốt” cá đồng, nay đã bỏ nghề, cho biết: Mấy năm trước bán cá lóc và lươn nuôi nhưng nói cá đồng thì lời nhiều lắm, vì mua cá nuôi của người dân tại ao với giá khoảng 30.000 đồng/kg, khi bán giá cá đồng thì lên đến 130.000 đồng/kg. Thấy làm ăn kiểu này không bền nên tôi chuyển sang nghề chạy xe ôm...

Thời gian gần đây trên quốc lộ Cần Thơ - Hậu Giang còn xuất hiện tình trạng lừa người mua cá đồng trắng trợn hơn. Mỗi khi khách ghé vào hỏi mua cá của người dân bán ven đường họ đều nói là cá đồng vừa mới bắt dưới ruộng, thậm chí họ còn chỉ tay xuống ruộng hay kênh mươn nói là người thân họ đang đẩy côn hay giăng lưới để bắt cá làm cho khách tin tưởng hoàn toàn. Nhưng thật ra đó là chiêu trò do họ dàng dựng để dễ bán cá nuôi thành cá đồng với giá cao cho khách.

Theo một lãnh đạo Chi cục thủy sản TP Cần Thơ, nhận định: Hiện nay, do tình trạng cung vượt cầu nên cá nuôi “biến” thành cá đồng vẫn tồn tại trong các chợ dù lớn hay nhỏ. 

Người mua nếu có kinh nghiệm thì sẽ mua được cá đồng thật sự còn người bán thì cứ bán vô tư và lợi nhuận cao từ việc tráo đổi. Vì hiện nay vẫn chưa có biện pháp xử lý nghiêm tình trạng gian lận thương mại này.

Theo kinh nghiệm của người cao niên, để nhận biết cá lóc, cá rô... thiên nhiên thì người mua cần quan sát kỹ. Nếu cá lóc hoặc cá rô đồng thì có kích cỡ nhỏ, độ lớn các con cá không đồng đều, mình thon, thịt chắc, màu hơi đen, khi chọn lựa, cá nhảy rất mạnh…