Phương pháp phát hiện nhanh bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND)

Đây là một một phương pháp phát hiện nhanh bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) ở tôm, được phát triển bởi nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM và Viện Pasteur.

Tôm thẻ
Tôm ở phía dưới bị nhiễm AHPND và con ở trên bình thường. Ảnh: globalseafood.org

Năm 2013, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) ở tôm nuôi được xác định là do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus, vi khuẩn này mang plasmid mã hóa gen gây. Plasmid có kích thước khoảng 70 kbp, plasmid có chứa các gen mã hóa tương đồng với gen độc tố thuộc loài Photorhabdus, gen mã hóa độc tố (Photorhabdus insect-related - Pir) này có tên là PirA và PirB.  

Gen độc tố này có thể được truyền từ loài vi khuẩn Vibrio này sang loài vi khuẩn Vibrio khác. Hiện nay, đã có nhiều loài Vibrio được phát hiện mang gen độc tố như V. harveyi, V. campbellii, V. punensisV. owensii

Trước đây thông qua các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy chủng V. parahaemolyticus gây bệnh AHPND không thể truyền qua tôm nhiễm bệnh đã được đông lạnh.  

Tuy nhiên, một nhóm nghiên cứu khác cho rằng gen độc tố pirA/B của V. parahaemolyticus gây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính được phát hiện trong tôm đông lạnh nhập khẩu từ các nước đến Hàn Quốc.  

Bên cạnh đó, nhóm tác giả này đã tiến hành thử nghiệm chứng minh khả năng lây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) liên quan đến vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus của tôm đông lạnh được trữ ở -80°C. 

Bệnh có thể xuất hiện ở các giai đoạn phát triển của tôm và đây được coi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với ngành nuôi tôm. Hiện nay, bệnh này có nhiều phương pháp để chẩn đoán, bao gồm dựa vào dấu hiệu lâm sàng, phương pháp mô học, phương pháp PCR phát hiện nhanh AHPND với nhiều quy trình khác nhau, LAMP.  

Ở mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, tuy nhiên cần có những phương pháp phát hiện sớm và chính xác là mục tiêu cần được đáp ứng.

LFIASử dụng kỹ thuật miễn dịch theo dòng LFIA – lateral flow immunoassay

Nghiên cứu hiện tại là nghiên cứu đầu tiên sử dụng kỹ thuật miễn dịch theo dòng (LFIA – lateral flow immunoassay) sử dụng kháng thể đa dòng được tạo ra để phát hiện nhanh đồng thời cả protein PirAvp và PirBvp.  

Que thử LFIA dựa trên nguyên tắc của sandwich ELISA. Kháng thể đa dòng được liên hợp với hạt keo vàng hoạt động như yếu tố nhận biết sinh học và được phủ lên màng cộng hợp.  

Kháng thể đa dòng được kết hợp với keo vàng đóng vai trò là yếu tố nhận dạng sinh học và được phủ lên miếng đệm liên hợp. Kháng thể kháng Pirvp, kháng thể kháng PirBvp của thỏ và kháng thể IgG của dê được phun riêng biệt lên màng nitrocellulose để tạo thành hai vạch thử nghiệm và một vạch đối chứng tương ứng.  

Sự xuất hiện của các dải màu đỏ ở vạch đối chứng và vạch thử nghiệm cho thấy kết quả dương tính. Một dải màu duy nhất ở khu vực kiểm soát cho thấy kết quả âm tính. Giới hạn phát hiện của LFIA được tìm thấy là 125 ng, với kỹ thuật này có thể phát hiện bằng mắt thường trong vòng 15 phút. Không có phản ứng chéo được quan sát thấy với VPnon-AHPND (vi khuẩn không gây bệnh AHPND).  

Hơn nữa, độ nhạy và độ đặc hiệu của LFIA lần lượt là 94,0% và 98,0%. Dải thử nghiệm được phát triển có thể là một công cụ để chẩn đoán AHPND sớm và tại ao nuôi để phát hiện nhanh chóng AHPND mà không cần chuyên môn cao phục vụ cho công tác theo dõi và kiểm soát bệnh cho các vùng nuôi tôm hiện nay. 

Quy trình test bệnhQue thử phát hiện nhanh độc tố gây bệnh hoại tử gan tụy cấp trên tôm. Ảnh: fbb.hcmus.edu.vn

Như vậy, đây là kết quả bước đầu và làm tiền đề để có thể phát triển thành sản phẩm thương mại, hiện nay trong nước và cả trên thế giới đều chưa có loại que thử phát hiện AHPND nào được thương mại hóa.  

Điều này rất có ý nghĩa trong việc chẩn đoán bệnh hoại tử gan tụy cấp tính đối với mẫu tôm trong trại giống hay ngoài ao nuôi cũng như các mẫu tôm đông lạnh một cách chính xác và nhanh chóng.  

Đăng ngày 08/02/2023
Hồng Huyền @hong-huyen
Khoa học

Vaccine cho tôm: Tảo lục Chlorella vulgaris

Bệnh đốm trắng (white spot disease - WSD) là một trong những loại bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất trên tôm nuôi và đồng thời cũng là nguyên nhân chính gây thiệt hại kinh tế cho nghề nuôi tôm toàn cầu.

Tảo lục
• 09:00 14/03/2024

Các yếu tố virus nội sinh gây hội chứng đốm trắng (EVE)

Nơi khu trú của virus đề cập đến các phản ứng miễn dịch cụ thể, thích nghi của tôm đối với nhiễm virus xảy ra trong từng tế bào và có thể dẫn đến nhiễm vô hại kéo dài đến suốt đời của vật chủ.

Virus
• 14:33 07/03/2024

Sinh sản nhân tạo một số loài cá hiếm gặp

Đề tài do Trường Thủy sản làm Chủ nhiệm với sự hỗ trợ kinh phí từ Sở Khoa học Công nghệ TP. Cần Thơ. Kết quả nghiên cứu cho thấy cá chạch lửa thành thục tốt trong điều kiện nuôi vỗ trong vòng 4-6 tháng.

Cá chạch lửa
• 10:01 07/03/2024

Phát hiện nhanh và chính xác Tilv trên mẫu cá rô phi

Năm 2009, sản lượng cá rô phi đánh bắt tự nhiên tại hồ Kinneret giảm mạnh, có mức độ trung bình giảm từ 257 tấn mỗi năm đến 8 tấn mỗi năm và không rõ nguyên nhân.

Cá rô phi
• 10:10 06/03/2024

Mới có 17,4% cơ sở nuôi tôm được cấp mã số nhận diện

Cục Thủy sản cho biết, kết quả cấp Giấy xác nhận đăng ký nuôi (mã số nhận diện) đối với tôm nước lợ đến nay mới đạt 17,4%, dẫn đến khó khăn trong truy xuất nguồn gốc đáp ứng yêu cầu của thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, Mỹ, EU.

Ao tôm
• 09:09 19/03/2024

Sử dụng mật rỉ đường trong nuôi tôm

Mật rỉ đường từ lâu đã được sử dụng trong thâm canh tôm bởi dễ tìm, giá thành rẻ,..mà còn có nhiều công dụng tốt cho ao nuôi như kiểm soát, cân bằng độ pH trong ao hay giúp nuôi cấy vi sinh, tạo màu nước…Tuy nhiên, bà con cần thấu hiểu về liều lượng, nồng độ sử dụng thích hợp cho ao, nâng cao tỷ lệ thành công của vụ nuôi.

Mật rỉ đường
• 09:09 19/03/2024

Rong đáy xuất hiện làm biến động ao nuôi

Rong đáy phát triển trong ao nuôi tôm là vấn đề phổ biến gây ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe tôm. Việc xử lý rong đáy cần được thực hiện cẩn trọng và đúng cách để đảm bảo an toàn cho tôm và hiệu quả cho ao nuôi.

Ao nuôi
• 09:09 19/03/2024

Nguyên nhân xuất hiện từng loại khí độc trong ao tôm

Trong ngành nuôi trồng tôm, việc quản lý chất lượng nước trong ao tôm là một yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe và phát triển của tôm. Một trong những vấn đề thường gặp và gây ra nhiều lo ngại cho người nuôi là sự xuất hiện của các loại khí độc trong ao tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:09 19/03/2024

Sóc Trăng nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh lớn nhất nước

Trên cả nước, tỉnh Sóc Trăng nuôi tôm về tổng diện tích chỉ đứng thứ 4 nhưng diện tích thâm canh và bán thâm canh lớn nhất nước nên có sản lượng đứng thứ ba.

Ao tôm
• 09:09 19/03/2024