Tại sao ao nước lâu ngày bỗng có cá? Chúng từ đâu ra?

Khi kênh ao khô nứt được đổ đầy nước vào thì không bao lâu nữa người ta lại thấy cá nhỏ ở trong đó, dù không ai thả cá vào, vậy cá nhỏ trong ao từ đâu ra? Người xưa nói “hạt cỏ ngàn năm, hạt cá vạn năm” có đúng không?

Cá trong ao
Bỗng một ngày xuất hiện những con cá nhỏ không biết từ đâu? Ảnh: rustyangler.com

Có thực sự có trứng cá tồn tại hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm trong đất, cá nhỏ có thể nở được miễn là có một môi trường thích hợp?

Suy cho cùng, ai cũng biết rằng về cơ bản tất cả các loài cá đều không thể tồn tại nếu không có nước. Nhưng nếu bạn đã từng sống ở nông thôn, bạn sẽ biết rằng câu nói "ở đâu có nước, ở đó có cá" không phải là không có căn cứ.

Ở các vùng nông thôn, thường có một số ao hoặc mương khô quy mô nhỏ hơn được đào lên rồi bỏ hoang, sau một vài trận mưa lớn, các ao này đã được bổ sung nước và hồi sinh. Có thể khi bạn đi ngang qua, bạn sẽ thấy rằng có rất nhiều cá nhỏ và chạch trong ao. Rõ ràng không ai thả cá xuống ao, vậy cá ở đâu ra?

Đó là một câu hỏi phức tạp là những con cá nhỏ sống trong ao này đến từ đâu?

Mưa

Trước hết, phổ biến nhất và là một trong những điều có tỷ lệ thành công cao nhất là "di chuyển". Vào mùa mưa, ao cạn sẽ tích nước, nước trong ao không khô tự nhiên tràn vào một số loài cá có thói quen di chuyển ngược dòng, lúc này chắc chắn là thời cơ tốt nhất. Sau khi mưa lớn, trên mặt đất có rất nhiều nước đọng, kết nối các ao ban đầu bị cô lập, một số loài cá không yêu cầu oxy hòa tan cao trong nước có thể vượt qua chướng ngại vật trên cạn và chạy từ ao này đến cái khác. Điều này tạo ra tình trạng cá xuất hiện trong các ao mới lấp đầy.

Mưa ở ao

Cá không yêu cầu oxy hòa tan cao trong nước có thể vượt qua chướng ngại vật trên cạn và chạy từ ao này đến cái khác. Ảnh: wikimedioc.com

Lây truyền từ động vật

Hiện tượng thứ hai cần một sự may rủi nhất định, đó là do động vật lây lan. Những người thường xuyên ra đồng, các ao sẽ mang những con vật khác, có thể khi rửa một số trứng cá dính cũng có thể đi sang ao khác theo cách này.

Nhiều loài thủy cầm có thể dính vào trứng cá khi chúng đang uống và nghỉ ngơi bên ao, sông, sau khi bay đi, trứng sẽ được lấy đi và trứng có thể được chuyển đến trong thời gian nghỉ ngơi tiếp theo. Mặc dù những quả trứng rời khỏi mặt nước chỉ có thể tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng luôn có những quả trứng may mắn có thể lắng xuống ao khác thành công.

Trứng cá

Những quả trứng may mắn có thể lắng xuống ao khác thành công. Ảnh: wiki2.org

Một cách lây truyền động vật khác là cá chép chi độc quyền. Phương thức đẻ trứng kiểu này của cá có thể gọi là “đẻ và đẻ”, vào mùa sinh sản, cá chép sẽ kéo dài ống dẫn trứng, sau đó tìm cơ hội chích trứng vào vỏ trai. Trai không yên và thường di chuyển, và chúng không hoàn toàn dựa vào nước để di cư. Nhờ sự “quá giang” của trai, nhiều loài cá trứng có thể di chuyển thành công từ ao này sang ao khác để sinh sống.

Phân chim

Nếu phương pháp di cư thứ hai đòi hỏi một sự may mắn nhất định, thì những quả trứng nở thành công ở một ao khác bằng phương pháp thứ ba chắc chắn là những “đứa trẻ được chọn” thực sự. Cách thứ ba là thông qua phân chim. Đúng vậy, những quả trứng cá này chính là “nhân vật chính” tồn tại rất lâu trong hệ tiêu hóa của loài chim. Đối với phương pháp này, nhiều người tỏ ra nghi ngờ, liệu trứng cá khi đi qua đường tiêu hóa có thực sự sống được hay không?

Ao

Liệu trứng cá khi đi qua đường tiêu hóa có thực sự sống được hay không? Ảnh: needpix.com

Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Sinos Valley đã từng thực hiện một thí nghiệm như vậy: 650 quả trứng killifish được cho ba con thiên nga hoang dã ăn, và năm quả trứng killifish sống được lấy ra từ phân của chúng. Mặc dù xác suất rất thấp, nhưng có rất nhiều loại chim trong tự nhiên, và vẫn có tính khả thi nhất định.

Cảnh tượng "Mưa cá"

So với ba phương thức di cư "phương tiện" ở trên, phương thức thứ tư có thể được mô tả như một cảnh tượng, đó là "di chuyển bằng đường bay", như tên cho thấy, là bầu trời nơi cá rơi xuống. Điều này là do tốc độ quay cực nhanh của lốc xoáy biển phía trên hồ hoặc đại dương, sẽ đưa hồ hoặc nước biển và các sinh vật khác nhau trong đó lên mây. Dưới tác động của gió mạnh, những sinh vật thủy sinh này sẽ chuyến đi đường dài cuối cùng rơi xuống tạo thành “cơn mưa cá” trong mắt chúng ta. Trong quá trình “mưa cá”, một số cá có thể bị rơi xuống các ao gần đó.

Mưa cá

Trong quá trình “mưa cá”, một số cá có thể bị rơi xuống các ao gần đó. Ảnh: chaibisket.com

Mặc dù hiện tượng thiên nhiên kỳ dị này khó có thể bắt gặp ở nước ta, nhưng ở Úc và các nước khác thì nó không có gì mới, thậm chí báo chí cũng lười đưa tin bởi chuyện đó chỉ là chuyện cơm bữa. Một số quốc gia thậm chí còn tổ chức lễ hội "mưa cá" đặc biệt để ăn mừng. "Mưa cua", "mưa ốc", "mưa sứa", vân vân đã xảy ra khắp nơi trên thế giới.

Bên cạnh những phương pháp này, nhiều người từng sống ở nông thôn nên nghe lý giải cho câu nói “ở đâu có nước, ở đó có cá”, người ta gọi là “hạt cỏ ngàn năm, hạt cá vạn năm”, có nghĩa là hạt cỏ và cá có sức sống của hạt giống rất mạnh mẽ, thậm chí sau hàng nghìn năm, chỉ cần gặp môi trường thích nghi là chúng có thể mọc lại.

Bỏ hạt cỏ sang một bên, câu nói về trứng cá dường như phù hợp với hiện tượng “ở đâu có nước, ở đó có cá”, và nó cũng giải thích nguyên nhân vì sao cá xuất hiện trong ao. Hầu hết các loại trứng cá về cơ bản không thể tồn tại ngoài nước và sẽ không hoạt động trong một khoảng thời gian rất ngắn. Chỉ một số rất nhỏ trứng cá, chẳng hạn như cá killifish, có thể tồn tại trong môi trường khô ráo trong một khoảng thời gian nhất định, nhưng nhiều nhất chỉ vài tháng. "Trứng cá 10.000 năm tuổi" chỉ là một lời thổi phồng, và nó cũng là một tin đồn được lan truyền từ những đồn đoán về sự thiếu hiểu biết của khoa học cách đây rất lâu.

Cá trong ao, hồ

Như cách ông bà ta đã từng nói, "Có nước là có cá". Ảnh: wallup.net

Dựa vào những cách sinh tồn độc đáo này, chúng đã cho chúng ta thấy rằng có nước là có cá. "Phép màu" của cá thật tuyệt vời, và việc duy trì sự cân bằng giữa con người và thiên nhiên phải là trách nhiệm của tất cả chúng ta.

Bảo Vệ Công Lý
Đăng ngày 19/10/2022
Minh Thành
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Mô hình CTU-RAS quy mô nông hộ - Giải pháp cho ngành tôm

Nuôi siêu thâm canh tôm thẻ chân trắng đã từng bước khẳng định vị thế trong ngành hàng tôm của Việt Nam, không ngừng gia tăng về diện tích nuôi và sản lượng nuôi.

Tôm
• 08:00 04/11/2025

Tên khoa học của tôm thẻ chân trắng là Penaeus vannamei hay Litopenaeus vannamei?

Nhiều người không khỏi bối rối khi bắt gặp hai tên khoa học của tôm thẻ chân trắng là: Penaeus vannamei và Litopenaeus vannamei. Vậy, đâu mới là danh pháp chính xác theo hệ thống phân loại khoa học hiện đại, và tại sao sự nhầm lẫn này lại tồn tại?

tên khoa học của tôm thẻ chân trắng
• 15:21 17/07/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Yucca hoạt động như thế nào trong kiểm soát khí độc ao nuôi?

Trong quản lý ao nuôi, khí độc NH₃ luôn là một "kẻ thù vô hình" có thể gây thiệt hại nặng nề. Chiết xuất từ cây Yucca thường được quảng cáo như một giải pháp cấp cứu hiệu quả. Tuy nhiên, nó có thực sự xử lý được khí độc tận gốc, hay chỉ là một giải pháp tình thế?

Cây Yucca
• 04:38 18/12/2025

Listeria: Mối nguy sinh học không thể xem nhẹ trong xuất khẩu thủy sản

Trong chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu, Listeria monocytogenes nổi lên như một trong những mầm bệnh nguy hiểm và khó kiểm soát nhất. Với khả năng tồn tại trong môi trường lạnh và gây ra bệnh Listeriosis nghiêm trọng, nó đã trở thành một rào cản kỹ thuật mà mọi doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đều phải đối mặt.

Cá hồi
• 04:38 18/12/2025

Loại cá được ví như 'nhân sâm dưới nước', xuất hiện trong nhiều bài thuốc đông y

Với thịt săn chắc, vị ngọt tự nhiên và giá trị dinh dưỡng cao, cá chạch từ lâu đã vượt qua hình ảnh một loài cá dân dã để được ví như "nhân sâm dưới nước". Không chỉ là một món ăn ngon, nó còn là một vị thuốc quý trong cả y học cổ truyền và hiện đại.

Cá chạch
• 04:38 18/12/2025

Nguồn protein mới: Lối thoát cho “bão giá” thức ăn nuôi tôm

Trong cơ cấu giá thành nuôi tôm, thức ăn luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất, có thể lên đến 60%.

Ruồi lính đen
• 04:38 18/12/2025

Kịch bản xâm nhập mặn mùa khô 2026 và quy trình rửa mặn chủ động

Khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) đang bước vào giai đoạn chuẩn bị cho mùa khô 2026. Mặc dù dự báo xâm nhập mặn ở mức trung bình, nguy cơ tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là nuôi trồng thủy sản, vẫn hiện hữu. Bà con cần lập kế hoạch sớm, tránh thiệt hại trắng ao và duy trì sinh kế bền vững.

Treo ao
• 04:38 18/12/2025
Some text some message..