Tín hiệu mới về gen kháng bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên tôm thẻ

Nhóm nghiên cứu người Thái đã phát hiện hai gen nLvALF1 và PEN2-1 có liên quan đến khả năng kháng V. parahaemolyticus (AHPND) ở tôm thẻ chân trắng, phát hiện này sẽ hướng tới tạo nguồn tôm bố mẹ có khả năng kháng bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trong trong tương lai.

tôm thẻ chân trắng
Tôm thẻ chân trắng. Ảnh: puertolobos

Các peptit kháng khuẩn (AMP) là một loại phân tử tự nhiên đa dạng được tạo ra bởi tất cả các sinh vật đa bào; chúng hoạt động như tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại vi khuẩn, nấm men, nấm, vi rút. Các peptit đa chức năng này là thành phần chính của hệ thống miễn dịch tôm bao gồm penaeidin, crushtins và anti-lipopolysaccharide (ALFs). ALF, penaeidin là AMP có phổ rộng về hoạt tính kháng khuẩn, ngoài ra các dạng ALF khác nhau đã được xác định ở nhiều loài tôm và các loài giáp xác khác. Đột biến gen có thể dẫn đến thay đổi cấu trúc và biểu hiện của protein; do đó, đột biến gen mã hóa penaeidin và ALF của tôm thẻ chân trắng có thể làm tăng tính nhạy cảm hoặc khả năng chống lại các bệnh truyền nhiễm. 

Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả đã xác định các đa hình nucleotide đơn (SNP) trong các gen antilipopolysaccharide (nLvALF1) và penaeidin 2-1 (PEN2-1) của tôm thẻ chân trắng và họ phân tích các mối liên hệ giữa các SNP này và khả năng kháng V. parahaemolyticus (AHPND) ở tôm thẻ chân trắng. ALF và PEN của tôm là các gen liên quan đến miễn dịch trong họ AMP; do đó, SNP trong gen nLvALF1 và PEN2-1 rất hữu ích cho các nghiên cứu liên kết di truyền.

Đây là một chiến lược mới có tiềm năng nhân giống tôm thẻ chân trắng kháng V. parahaemolyticus để đối phó với AHPND bên cạnh các phương pháp phòng ngừa và điều trị hiện có như là sử dụng các chất chiết xuất từ thực vật làm phụ gia thức ăn chăn nuôi để ức chế sự hình thành màng tế bào vi khuẩn, hay Bacillus subtilis làm mất độc lực của gen độc tố PirA/B, cũng như chế độ ăn uống bổ sung probiotic Rhodobacter sphaeroides. Tuy nhiên, đây chỉ mới là một quần thể được sử dụng nghiên cứu; do đó, cần nghiên cứu thêm để xác minh những kết quả này ở cỡ mẫu lớn hơn và ở các quần thể khác nhau. Đồng thời cần nghiên cứu mối liên hệ giữa SNP trong gen nLvALF1 và PEN2-1 và khả năng chống lại các mầm bệnh khác gây bệnh cho những con tôm này. Nếu kết quả thu được tương tự với kết quả được báo cáo trong nghiên cứu này, thì SNPs này có thể được sử dụng làm dấu hiệu phổ biến để lai tạo dòng tôm thẻ chân trắng kháng bệnh. 

Nhóm thực hiện với tôm thẻ chân trắng ở giai đoạn postlarvae (PL20), những con tôm này được cảm nhiễm với một dòng vi khuẩn V. parahaemolyticus phân lập từ tôm thẻ chân trắng bệnh AHPND, với liều gây chết 50% trong 14 ngày. DNA đã được chiết xuất từ tôm chết trong vòng 6 ngày và tôm kháng (sống sau cảm nhiễm). Sau đó chúng được sử dụng để khuếch đại PCR đối với 2 cặp gen mã hóa nLvALF1 (397 bp) và PEN2-1 (637 bp). Các sản phẩm PCR được giải trình tự và phân tích tần số alen trong các mẫu nhạy cảm (tôm chết) và kháng bệnh. Cụ thể là các alen và kiểu gen ở các locus SNP khác nhau của các nhóm nhạy cảm và kháng bệnh được xác định từ sắc ký đồ trình tự và sau đó được sử dụng trong phân tích liên kết.

Kết quả là nhóm tác giả đã xác định SNP trong gen nLvALF1 và PEN2-1 của tôm thẻ chân trắng, sau khi phân tích mối liên quan của chúng với tính kháng vi khuẩn V. parahaemolyticus. Có chín SNP trong đoạn gen nLvALF1 (397 bp) và bảy SNP trong đoạn gen PEN2-1 (637 bp) đã được phát hiện. Bốn SNP (230T/G, 271T/A, 275G/A và 284G/A) trong nLvALF1 và sáu SNP (g.582A/G, g.657G/T, g.664T/G, g.708C/T, g.798G/A, và g.1013C/T) trong PEN2-1 có liên quan đến tính kháng với nhiễm V. parahaemolyticus và do đó có thể là dấu hiệu di truyền tiềm năng để nhân giống tôm thẻ chân trắng kháng V. parahaemolyticus gây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. 

trình tự gen
SNP được xác định trong đoạn 637 bp của gen PEN2-1 của tôm thẻ chân trắng. Các vùng mã hóa được đánh dấu bằng màu xám, các vị trí liên kết mồi được gạch chân và các vị trí SNP ở chữ in đậm màu đỏ

Nguồn: Pawapol Kongchum, Suphavadee Chimtong, Naparat Prapaiwong. Association between single nucleotide polymorphisms of nLvALF1 and PEN2-1 genes and resistance to Vibrio parahaemolyticus in the Pacific white shrimp Litopenaeus vannamei. Aquaculture and Fisheries. 

Đăng ngày 19/04/2022
Hồng Huyền @hong-huyen
Dịch bệnh

Ghẹ vuông chắc thịt không thua ghẹ biển!

Nếu có dịp về Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi, ngoài tôm, cua, cá, sò…. thì đừng quên thưởng thức đặc sản ghẹ vuông. Ghẹ vuông chắc thịt, ngon nên được nhiều người dân địa phương, du khách cũng như thị trường tiêu thụ ưa chuộng.

Ghẹ vuông
• 11:58 07/06/2021

Ảnh đẹp thủy sản: Món ăn mang đậm nét đồng quê Việt

Ảnh đẹp thủy sản hôm nay lại mang chúng ta đến gần hơn với những món ăn gắn liền của tuổi thơ qua các nhìn ảnh vô cùng đẹp đẽ, những món ăn mà đã gắn liền với biết bao thế hệ.

Cua đồng.
• 19:49 28/05/2021

Ảnh đẹp: Loài hoa của miền sông nước

Miền Tây không chỉ có sông nước mênh mông mà cảnh sắc lại hữu tình. Kết hợp từ những loài hoa tím hồng rực rỡ hòa quyện tạo nên màu sắc của đồng bằng. Đi đâu chúng ta cũng có thể bắt gặp dễ dàng các loài hoa ấy.

Hoa sen.
• 12:13 24/05/2021

Nhật ký về quê

Quê hương là chùm khế ngọt, dù bạn có đi xa bao lâu thì quê hương cũng luôn mở vòng tay chào đón bạn quay trở về, nếu có một ngày bản thân cảm thấy mệt mỏi ở chốn sài gòn nhộn nhịp thì hãy tạm gác mọi chuyện về quê một chuyến nhé!

Tôm càng xanh.
• 13:44 20/05/2021

Lỏng ruột trên tôm và những điều cần lưu ý

Trong nuôi trồng thủy sản, hiện tượng tôm bị lỏng ruột là một rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng, đặc trưng bởi tình trạng thành ruột mềm, dễ đứt gãy, phân tôm không kết dính. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ nhiễm khuẩn (Vibrio spp.), độc tố thức ăn hoặc stress môi trường, dẫn đến suy giảm chức năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Bệnh không chỉ tác động đến tốc độ tăng trưởng mà còn làm tăng tỷ lệ hao hụt, ảnh hưởng năng suất vụ nuôi.

Hình minh họa tôm thẻ
• 12:17 19/05/2025

Dịch bệnh TPD bùng phát trên tôm

Trong thời gian gần đây, dịch bệnh trên tôm tại các vùng nuôi trọng điểm đang diễn biến phức tạp, lan rộng nhiều khu vực với tỷ lệ thiệt hại ngày càng gia tăng. Đáng chú ý nhất là sự bùng phát mạnh của bệnh TPD (bệnh gan tụy cấp tính trên tôm), gây thiệt hại nặng nề cho người nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 09:00 07/05/2025

Peptide kháng khuẩn ứng dụng trong phòng bệnh tôm

Trong nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991 nhiều loại kháng sinh được bà con sử dụng có khả năng chống lại nhiều loại vi khuẩn gây bệnh tôm, bằng việc hòa vào nước tạt trực tiếp xuống ao nuôi khi tôm bị bệnh hay trộn vào thức ăn cho ăn trực tiếp để phòng bệnh. Đến năm 2024 hầu hết các chủng vi khuẩn có khả năng kháng đa số các loại kháng sinh.

Kháng khuẩn tôm
• 10:29 05/05/2025

Hiệu quả của peptide kháng khuẩn (AMPs) trong phòng trị bệnh tôm

Trong ngành nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991, người nuôi từng sử dụng nhiều loại kháng sinh để phòng và trị bệnh.

Vi khuẩn
• 10:36 24/04/2025

Cách diệt tảo lam phòng chống bệnh gan ruột cho tôm

Tảo lam, hay còn gọi là vi khuẩn lam, là một trong những mối nguy tiềm tàng nhưng thường bị đánh giá thấp trong quá trình nuôi tôm. Với hơn nhiều năm trong nghề nuôi tôm công nghiệp, tôi nhận thấy rằng việc kiểm soát tảo lam không chỉ đơn thuần là giữ môi trường nước trong lành, mà còn liên quan trực tiếp đến sức khỏe gan và đường ruột của tôm – hai cơ quan trọng yếu nhất ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả vụ nuôi.

Tảo lam
• 18:22 24/06/2025

Cá chuột: Người dọn dẹp chuyên nghiệp cho bể cá nhà bạn

Cá chuột là một trong những loài cá cảnh nước ngọt phổ biến và được ưa chuộng nhất hiện nay, không chỉ vì vẻ ngoài hiền lành, dễ thương mà còn bởi thói quen dọn dẹp đáy hồ vô cùng “siêng năng”.

Cá chuột
• 18:22 24/06/2025

Mỹ áp 0% thuế chống phá giá cho 7 doanh nghiệp cá tra Việt Nam

Ngày 18/6/2025, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chính thức thông báo mức thuế chống bán phá giá (CBPG) từ kỳ rà soát hành chính thứ 20 (POR20) đối với phile cá tra đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam.

Cá tra
• 18:22 24/06/2025

Nắm trọn bí kíp sang tôm không hao hụt, tăng hiệu quả vụ nuôi

Sang, chuyển tôm ra ao nuôi hoặc giai đoạn nuôi khác là kỹ thuật quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ, hoạt động sinh lý, tỷ lệ sống, sự phát triển của tôm. Phương pháp này được áp dụng rộng rãi, bởi dễ quản lý, giúp người nuôi giảm chi phí giai đoạn đầu, tiết kiệm thời gian nuôi, hạn chế ô nhiễm và giảm thiểu dịch bệnh.

Sang tôm
• 18:22 24/06/2025

Mưa kéo dài: Nguy cơ âm thầm gây suy kiệt và hao hụt tôm

Mưa kéo dài, một trong những “kẻ thù thầm lặng” gây tổn thương nghiêm trọng đến sức khỏe của tôm, khiến chúng yếu dần, dễ nhiễm bệnh và chết lai rai nếu người nuôi không có biện pháp can thiệp kịp thời và đúng cách.

Xác tôm
• 18:22 24/06/2025
Some text some message..