Cháy rừng có tác động đến hệ sinh thái cửa sông?

Các nhà nghiên cứu Úc đã tìm hiểu tác động của cháy rừng đối với các cửa sông ở bang lớn nhất của Úc, phát hiện ra rằng các đám cháy có thể làm tăng tải các chất ô nhiễm có nguồn gốc từ lửa và gây những ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường.

Toàn cảnh của cháy rừng
Cháy rừng ở Úc còn được gọi là “Mùa hè đen 2019 – 2020”. Ảnh: numerama.com

Hậu quả cháy rừng gây ra 

Các cửa sông (nơi sông gặp biển) là một trong số những môi trường sống có giá trị nhất trên Trái Đất. Ngoài là những nơi sản xuất và đa dạng về mặt sinh học, chúng là nơi tập trung các cảng biển và sở hữu một phần dân số thế giới đáng kể. Các đám cháy lớn, chẳng hạn như sự việc cháy rừng ở Úc còn được gọi là “Mùa hè đen 2019 – 2020” - là mối đe dọa mới đối với các hệ sinh thái cửa sông và ven biển. 

Phát hiện của các nhà nghiên cứu đã thúc đẩy một lời kêu gọi về sự ưu tiên bảo vệ thảm thực vật ven sông trong các kế hoạch quản lý và đề phòng cháy rừng. Các kế hoạch này được đưa ra nhằm mục đích bảo vệ môi trường và điều tiết các nguồn tài nguyên, chẳng hạn như đất, nước và các sinh vật thủy sinh từ toàn bộ lưu vực (từ phụ lưu đến cửa sông). 

Sau đám cháy “Mùa hè đen”, nhóm nghiên cứu đã đo lường sự gia tăng nhanh chóng nồng độ chất dinh dưỡng, kim loại và carbon gây cháy (carbon hình thành do cháy) ở các khu vực gần bờ và phát hiện rằng điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động, sự sinh tồn và sinh sản của các loài vật sống ở cửa sông.

Thiệt hại từ cháy rừngThiệt hại nặng nề từ cháy rừng đã thiêu rụi hơn 80.000ha. Ảnh: The Guardian

Ở một số lưu vực, hơn 90% thảm thực vật đã bị đốt cháy, đám cháy lan đến mép nước, dẫn đến một lượng lớn ô nhiễm dưới dạng trầm tích, kim loại và chất dinh dưỡng xâm nhập vào nguồn nước. Theo nghiên cứu, vật liệu từ đám cháy “Mùa hè Đen” có chứa dấu vết của kim loại bao gồm đồng và kẽm và các chất dinh dưỡng như nitơ, phốt pho chìm xuống trầm tích cửa sông.   

Nếu lưu lượng nước chảy thấp các trầm tích này có thể tạo điều kiện cho vi tảo sinh sản theo cấp số nhân, dẫn đến tình trạng nở hoa các sinh vật phù du làm cạn kiệt nguồn cung cấp oxy và giết chết cá, gây ra hiệu ứng domino (là một phản ứng chuỗi xảy ra khi một thay đổi nhỏ tại điểm gốc của hệ có thể gây ra những thay đổi tương tự tại các điểm lân cận) lên toàn bộ hệ sinh thái. 

Tiến trình nghiên cứu 

Với những dự báo về khí hậu hiện tại cho thấy những đám cháy lớn như “Mùa hè đen” sẽ xảy ra thường xuyên hơn ở Úc và trên toàn thế giới, các chính phủ phải đưa các hệ sinh thái quan trọng ở cửa sông vào những kế hoạch phòng chống và quản lý hỏa hoạn của họ. 

Rạn san hôCác nhà khoa học nghiên cứu bảo tồn rạn san hô Great Barrier. Ảnh: nhandan.epicdn.me

Các nhà khoa học cho rằng nên duy trì các vùng đệm thảm thực vật tự nhiên để ngăn chặn đám cháy đến rìa cửa sông, qua đó họ cũng có sự đánh giá về độc tố sinh thái đối với tác động của cháy rừng ở các khu vực cửa sông. Bên cạnh đó, cơn mưa sau các đám cháy rừng tạo thành các dòng chảy cũng góp phần gây ảnh hưởng. 

Để điều tra các tác động tiềm tàng của cháy rừng đối, các nhà nghiên cứu đã quyết định tập trung vào vùng đáy cát mềm của các cửa sông vì môi trường sống này là nguồn cung cấp các nguyên tố quan trọng và đóng một vai trò không thể thiếu trong các chu trình sinh địa hóa toàn cầu, đồng thời hỗ trợ và duy trì đa dạng sinh học. 

Họ tiến hành phân tích các lớp trầm tích để kiểm tra sự thay đổi nồng độ dinh dưỡng, hàm lượng phù sa trầm tích, kim loại và các dạng carbon khác nhau, bao gồm carbon gây cháy (hình thành do hỏa hoạn) để liên kết đến sự thay đổi nồng độ carbon khi có đám cháy xảy ra. 

Các cửa sông được phân loại theo phần trăm thảm thực vật lưu vực bị cháy và khoảng cách từ nơi bị cháy đến khu vực đường thủy. Ở những cửa sông có tỷ lệ lưu vực bị cháy lớn và những nơi có đường tàu bè qua lại, nồng độ các dạng cacbon, chất dinh dưỡng, kim loại và hàm lượng phù sa có phần tăng lên đáng kể. Mặc dù không có thay đổi đáng kể nào được phát hiện ở các cửa sông chưa bị cháy hoặc những cửa sông giữ lại vùng đệm.

Đăng ngày 17/10/2022
Nhất Linh @nhat-linh
Khoa học

Ảnh hưởng của nhiệt độ lên tỉ lệ giới tính ấu trùng tôm sú

Ở tôm sú, con cái lớn nhanh và có kích thước lớn hơn con đực. Tác động của nhiệt độ có thể làm tăng đáng kể sự biểu hiện của các gen xác định giới tính, giúp cải thiện tỷ lệ giới tính như mong muốn trong đàn.

tôm sú
• 16:28 23/09/2021

Trung Quốc chuyển sang nuôi tôm sú vì giá cao

Người nuôi tôm ở Trung Quốc đang chuyển sang nuôi tôm sú nhiều hơn do giá tốt hơn, theo Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản lớn nhất của Trung Quốc.

tôm sú
• 18:44 17/08/2021

Nuôi tôm thâm canh bổ sung thức ăn tươi sống

Thử nghiệm nuôi tôm sú bằng tảo lục sợi (Chaetomorpha sp.) và ốc (Stenothyra sp.) cho thấy cải thiện tăng trưởng, nâng cao năng suất và tăng cường hấp thu, chuyển hóa thức ăn nhân tạo góp phần giảm chi phí sản xuất cho người nuôi.

ốc cho tôm ăn
• 17:12 28/07/2021

Hiệu quả từ nuôi tôm kết hợp thả cá rô phi xử lý nguồn nước

Hiện nay, nuôi tôm kết hợp cá rô phi xử lý nước ở ấp Vĩnh Điền (xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải) được xem là mô hình cho hiệu quả kinh tế cao.

Cá rô phi
• 10:23 19/07/2021

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 10:50 13/06/2025

Nguyên liệu lên men: Một xu hướng mới trong dinh dưỡng thủy sản

Thức ăn thương mại đóng vai trò then chốt trong sản xuất nuôi trồng thủy sản, do chiếm từ 50% đến 70% tổng chi phí sản xuất.

Thức ăn tôm
• 10:50 03/06/2025

Cá thông minh đến mức nào?

Trong một thời gian dài, khả năng nhận thức của cá thường bị đánh giá thấp, phần lớn do các nghiên cứu chủ yếu được tiến hành trong môi trường phòng thí nghiệm – nơi không phản ánh đầy đủ điều kiện sống tự nhiên. Những hạn chế của việc nuôi nhốt, bao gồm cả stress và thiếu kích thích môi trường, có thể làm sai lệch hành vi và hiệu suất nhận thức của cá, từ đó dẫn đến những hiểu biết phiến diện về năng lực trí tuệ của chúng.

Cá
• 10:53 28/05/2025

Ứng dụng Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis trong nuôi trồng thủy sản

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đẩy mạnh phát triển theo hướng bền vững, việc ứng dụng các vi sinh vật có lợi trong nuôi trồng đang ngày càng phổ biến. Hai trong số những loài vi khuẩn được ứng dụng rộng rãi là Bacillus subtilis và Bacillus licheniformis – những chủng có khả năng sinh enzyme mạnh, hỗ trợ tiêu hóa, tăng miễn dịch và cải thiện môi trường nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:01 27/05/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 14:17 13/06/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 14:17 13/06/2025

Tháo gỡ 'nút thắt' trong cấp phép nuôi biển tại Quảng Ninh

Quảng Ninh nổi bật với hơn 45.100 ha vùng biển quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản, mở ra tiềm năng lớn cho ngành nuôi biển. Tuy nhiên, thủ tục hành chính rườm rà, thiếu hướng dẫn cụ thể và nhận thức hạn chế của ngư dân đang kìm hãm sự phát triển. Bài viết phân tích những khó khăn, giải pháp thực tiễn tại Quảng Ninh và định hướng thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững, hướng tới xuất khẩu.

Nuôi biển
• 14:17 13/06/2025

Doanh nghiệp thủy sản bị ép giá: Người nuôi và người lao động chịu thiệt

Trong chuỗi cung ứng thủy sản, doanh nghiệp đóng vai trò cầu nối giữa người nuôi và thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam đang đối mặt với sự chên ép giá từ các chuỗi bán lẻ lớn quốc tế. Và hậu quả không chỉ dừng lại ở mức doanh thu doanh nghiệp bị suy giảm, mà gánh nặng còn trực tiếp chuyển về người nuôi.

Tôm thẻ
• 14:17 13/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 14:17 13/06/2025
Some text some message..