Phụ phẩm thủy sản tiềm năng chưa được khai thác hết

Rác biến thành tiền bằng tri thức và công nghệ đây chính là xu hướng mà con người đang hướng đến.

Đầu tôm
Nghiên cứu phát triển vỏ giáp xác thành điện năng, hay vẫy cá thành gỗ sinh học để làm nhà

Tách chiết các hợp chất sinh học chitin, chitosan từ vỏ tôm, hay collagen và gelatin từ da cá tra cho công nghiệp mỹ phẩm, dược phẩm; bột protein, dầu cá, dịch protein thủy phân làm thức ăn cho chăn nuôi. Các kỹ thuật này đòi hỏi phải tìm tòi nghiên cứu và áp dụng khoa học công nghệ cũng như đầu tư kinh phí bước đầu.

Giá trị của nguồn phụ phẩm từ thủy sản được những người làm trong ngành ví là “mỏ vàng”, một số doanh nghiệp trong nước đã tận dụng được “mỏ vàng” này, nhưng vẫn còn rất nhiều tiềm năng chưa được khai thác hết. 

Từ hàng chục năm qua Việt Nam trở thành một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về xuất khẩu thủy sản, với kim ngạch xuất khẩu hằng năm trung bình khoảng 9 tỷ USD. Thế nhưng, việc thủy sản chế biến cũng tạo ra nguồn phế, phụ phẩm rất lớn, có thể gây hủy hại môi trường. Tuy nhiên nếu giải quyết được bài toán công nghệ và khai thác tốt tiềm năng của những phụ phẩm thủy sản tỷ đô sẽ được khơi dậy.  

Đầu tômĐầu tôm có thể chiết xuất được nhiều nguyên liệu cơ bản như nguyên liệu thực phẩm

Hiện nay, 1kg tôm được chế biến có thể mang lại 20 USD cho danh nghiệp nhưng 1 kg chitosan dùng trong y tế tái tạo da được chiết xuất từ đầu, vỏ tôm có thể mang đến danh nghiệp gần 500 USD. Đầu và vỏ tôm chứa tới 45% protein, 22% khoáng, 17% chitin, 8% lipid... Từ đầu và vỏ tôm có thể chiết xuất được nhiều nguyên liệu cơ bản như nguyên liệu thực phẩm (dầu tôm, chiết xuất tôm, nước mắm tôm...), polymer sinh học (chitin, chitosan...), và nhiều chất dinh dưỡng khác (peptide, khoáng, astaxanthin...).

Với hơn 320 nghìn tấn phụ phẩm tôm thải ra, mỗi năm các doanh nghiệp Việt Nam đang đầu tư công nghệ để khai thác tối đa nhằm đóng góp ít nhất 10% trong giá trị ngành tôm. Gía trị tạo ra từ phụ phẩm tôm tăng theo ứng dụng sản phẩm cuối, ở ngành chăn nuôi giá trị tăng gấp 3 đến 5 lần, ngành thực phẩm giá trị tăng gấp 5 đến 10 lầm, ở ngành thực phẩm chức năng tăng 15 đến 20 lần, ngành dược phẩm tăng từ 20 đến 30 lần.

Phụ phẩm cá tra cũng có tiềm năng mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Với khoản 1,2 triệu tấn cá tra nguyên liệu mỗi năm tương đương gần 200 nghìn tấn mỡ cá, nếu được chế biên toàn bộ thành dầu ăn có thể đem lại tổng doanh thu 300 triệu USD. Ngoài ra một số doanh nghiệp còn nghiên cứu sâu để tách chiết collagen từ da cá làm thực phẩm chức năng, giúp nâng giá trị sản phẩm phần còn lại lên đến 4-5 lần.

Xương cáXương cá có thể sản xuất bột xương cá cho chăn nuôi

Ngoài da cá, mỡ cá, thì đầu cá, thịt vụn nội tạng, xương cá cũng là nguồn phụ phẩm có giá trị. Việc tận dụng phụ phẩm cá tra giúp người nuôi/chế biến cá tra có thêm thu nhập. Giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường từ ngành công nghiệp chế biến. Ứng dụng sử dụng bột cá tra thay thế bột cá biển trong nuôi trồng thủy sản sẽ góp phần giảm bớt áp lực chi phí thức ăn cao cho người nuôi trồng. Tăng cường mô hình kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nuôi trồng và chế biến thực phẩm. 

Tuy nhiên như đề cập ở trên, bên cạnh những khó năng về công nghệ, vốn, thì năng lực điều hành và thương mại sản phẩm cũng là những nguyên nhân dẫn đến tiềm năng ngành vẫn chưa khai thác hết. Do đó cần có sự hỗ trợ của cơ quan chức năng, cũng như các bên có liên quan.

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn "xem xét lựa chọn doanh nghiệp, chuỗi sản xuất tôm, cá tra, cá ngừ, rong tảo biển để hỗ trợ chuyên môn, kỹ thuật trong nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới, sản phẩm giá trị gia tăng cao có nguồn gốc từ nguyên liệu và phụ phẩm thủy sản” (Tại Điểm c Khoản 1 Điều 2. Bộ Khoa học và Công nghệ “....đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng các mặt hàng giá trị gia tăng (dầu cá, collagen, chitin, chitosan, bột cá...) từ phụ phẩm trong chế biến thủy sản” (Tại Điểm a Khoản 2 Điều 2). Ngoài ra, tăng cường học hỏi các mô hình từ các nước khác, tạo điều kiện cho các danh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này một cách mạnh mẽ. Nâng cao giá trị nguồn phụ phẩm thủy sản và hạn chế sự ảnh hưởng của chúng đến môi trường.  

Đăng ngày 15/05/2023
Hồng Huyền @hong-huyen
Nguyên liệu

Đầu ra cho ốc hương thương phẩm hiện nay

Ốc hương thương phẩm là mặt hàng thủy hải sản có giá trị kinh tế cao, được ưa chuộng ở cả nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, đầu ra của ốc hương không ổn định luôn là vấn đề khiến người nuôi lo lắng.

Thu hoạch ốc
• 11:36 15/09/2023

Những lưu ý khi sử dụng thức ăn đạm cao trong nuôi tôm thẻ chân trắng

Nhiều quan điểm khác nhau, liên quan sử dụng hàm lượng đạm trong thức ăn nuôi tôm thẻ chân trắng. Dù có khác nhau về quan điểm, thì đích đến của vấn đề vẫn là mục tiêu tối ưu hoá sử dụng thức ăn, sao cho đáp ứng tối đa nhu cầu Protein (đạm) của tôm.

Tôm thẻ
• 11:32 14/09/2023

Sử dụng hay lạm dụng kháng sinh trong thủy sản

Mặc dù trong nuôi trồng thủy sản, bắt buộc người nông dân phải sử dụng một số loại kháng sinh để phòng bệnh cho tôm, cá. Tuy nhiên, người nuôi phải sử dụng đúng liều lượng. Bởi nếu vượt mức cho phép, có thể gây ra một số vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và chất lượng thủy sản không đạt tiêu chuẩn.

Kháng sinh
• 10:30 09/09/2023

Việt Nam nhập khẩu hàng trăm ngàn tấn thức ăn thủy sản do thiếu nguồn cung

Việt Nam đã tiến hành nghiên cứu về lĩnh vực thức ăn dành cho nuôi biển nhưng chỉ tập trung chủ yếu vào cá biển chứ chưa có thức ăn dành cho những vật nuôi khác. Do thiếu thức ăn phục vụ nuôi biển, nên hàng năm nước ta phải nhập khẩu từ 180.000 - 200.000 tấn thực phẩm dành cho ngành thuỷ sản từ các thị trường như Đài Loan, Thái Lan...

Nuôi trồng thủy sản
• 12:55 08/09/2023

Cấu trúc ống tiêu hóa ảnh hưởng đến đặc tính ăn của cá thát lát còm

Trong quá trình sản xuất giống các loài thủy sản, xác định tính ăn của cá bột là có ý nghĩa quyết định sự thành công của quá trình sản xuất. Có rất nhiều nghiên cứu về tính ăn của cá bột cũng như sự phát triển của ống tiêu hóa để chọn lựa loại thức ăn thích hợp ương cá.

Cá thát lát còm
• 12:16 23/09/2023

Loại cá nào nên và không nên có trong chế độ ăn

Nguồn dinh dưỡng từ cá có các chất quan trọng như protein, vitamin D và nguồn axit béo omega - 3 dồi dào, cực kỳ quan trọng đối với cơ thể và não.

Ăn cá
• 12:16 23/09/2023

Một số mầm bệnh phổ biến trên lươn đồng

Lươn đồng là đối tượng nuôi có nhiều tiềm năng do thịt lươn có nhiều dinh dưỡng, thời gian nuôi ngắn, chi phí đầu tư thấp, dễ nuôi, giá cả ổn định đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp cải thiện đời sống cho người dân.

Lươn
• 12:16 23/09/2023

Giải pháp dựa vào thiên nhiên để quản lý nước thải nuôi tôm

Theo một dự án nghiên cứu mới, các giải pháp dựa trên thiên nhiên có thể được sử dụng hiệu quả trong chiến lược xử lý nước thải cho ngành nuôi tôm.

Ao tôm
• 12:16 23/09/2023

Dư lượng kháng sinh tồn tại lớn trong tôm

Sử dụng kháng sinh bừa bãi trong nuôi tôm là tình trạng sử dụng kháng sinh không đúng cách, không đúng chỉ định của bác sĩ thú y, hoặc sử dụng kháng sinh quá liều. Tình trạng này đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, gây ra nhiều hậu quả cho sức khỏe con người, môi trường và ngành nuôi tôm.

Kháng sinh
• 12:16 23/09/2023