An Giang: Bảo tồn thủy sản búng Bình Thiên

Từ lâu, búng Bình Thiên (An Phú) được mệnh danh là “hồ nước trời” rộng lớn, có nhiều loài thủy sản sinh sống, nhưng đã cạn kiệt trong vài năm gần đây. Ngành chức năng và các nhà khoa học đã tính đến giải pháp bảo tồn và khai thác thủy sản bền vững tại hồ nước ngọt này.

Búng Bình Thiên
Nuôi thủy sản tại búng Bình Thiên

Hồ nước thiên tạo

Cơn mưa bất chợt của những ngày tháng 5 âm lịch ùa về, búng Bình Thiên trở nên “căng nước”. Xa xa, mặt nước hồ trong xanh phẳng lặng. Cạnh những chiếc thuyền chài, lưới của “ngư phủ” đang đánh cá tạo nên một bức tranh quê tuyệt đẹp. Búng Bình Thiên được sự bao bọc bởi con lộ nhựa nông thôn vắt ngang qua 3 xã: Quốc Thái, Khánh Bình và Nhơn Hội. Với diện tích mặt nước rộng khoảng 142 héc-ta, ngoài cung cấp lượng nước tưới nông nghiệp khổng lồ, búng Bình Thiên còn mang nhiệm vụ quan trọng là tải nước ngọt cho bà con sinh hoạt quanh vùng. Lão nông tri điền Nguyễn Văn Chóc (89 tuổi, ấp búng Lớn, xã Quốc Thái) nói rằng, nhờ có búng Bình Thiên mà bà con ở đây luôn có nước uống và sản xuất quanh năm. Ngoài ra, hồ nước còn cung cấp một lượng lớn thủy sản, giúp bà con cải thiện một phần bữa ăn trong gia đình. “Ngày trước, vào mùa lũ, cá, tôm ở búng Bình Thiên phong phú, người dân chỉ bắt cá bự để ăn, còn cá nhỏ thả lại để sinh sôi, duy trì cho con cháu. Hiện nay, nhiều loài cá to như: Cá hô, cá leo dường như không thấy nữa, do sự tác động của môi trường tự nhiên” - cụ Chóc nhớ lại cái thời đã xa.

Vào mùa lũ, diện tích mặt nước ở búng Bình Thiên rộng khoảng 300 héc-ta, tạo môi trường cho vô số loài thủy sản từ đầu nguồn sông Mekong trôi dạt về trú ngụ, sinh sôi. Những năm gần đây, búng Bình Thiên được lữ khách trong nước biết đến, bởi vẻ đẹp lung linh và huyền ảo của một hồ nước ngọt. Khi đặt chân đến đây, lữ khách có thể ghé thăm thánh đường Khay Riyah nằm soi bóng bên dòng búng Bình Thiên tuyệt đẹp. Phó cả thánh đường Khay Riyah, Mách Sa Lếs bày tỏ: “Đồng bào Chăm chủ yếu sống dọc theo búng Bình Thiên và ven sông Bình Di, với khoảng 670 hộ/2000 nhân khẩu. Nếu trước kia, cuộc sống của người dân còn nghèo thì giờ đây được sự hỗ trợ của Nhà nước mà nhà cửa khang trang, đời sống cơ bản ổn định…”.

Tìm cá trên búng Bình Thiên

Gần đây, ngành chuyên môn, nhà khoa học đã tiến hành khảo sát, nắm lại số lượng loài thủy sản còn sống thực tế tại búng Bình Thiên để việc bảo tồn và phát triển các loài sinh vật trong tự nhiên thật sự hiệu quả. Hôm theo họ ra khơi “mục sở thị”, mới thấy hết không khí sinh động của từng thành viên với việc sưu tầm mẫu cá. Chắc có lẽ nhắc đến búng Bình Thiên một phần vì sự huyền bí hấp dẫn, một phần do nguồn cá tôm ở đây dễ khảo sát nên đã thôi thúc họ thực hiện nhiệm vụ rất miệt mài và chuyên nghiệp. Chiếc ghe cào chạy lạch tạch vụt làn khói đen kịnh trên mặt hồ kéo tấm lưới để đánh bắt thủy sản. Các nhà chuyên môn trố mắt tìm, lựa và phân nhóm những loài thủy sản, rồi cùng nhau phân tích, đánh giá rất bài bản. Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Huy, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Thủy sản An Giang nói rằng, hàng tháng, Chi cục Thủy sản cùng Trường đại học Cần Thơ, Trường đại học An Giang đến búng Bình Thiên tiến hành thu mẫu cá, đất và nước đã thu hoạch được vô số loài thủy sản như: Cá trê, cá tra, cá cơm, cá dảnh, cá chạch, thác lác, cá cóc, cá nóc, cá mè rổ…

“Lần này, chúng tôi đã thu được mẫu cá linh vỏ, đây là loài cá mới xuất hiện tại búng Bình Thiên. Nếu có những loài thủy sản nào di cư đến nơi khác sinh sống thì chúng tôi sẽ tiến hành tái tạo nguồn lợi thủy sản để bảo tồn sao cho hiệu quả trong điều kiện biến đổi khí hậu như hiện nay. Mặt khác, sẽ cùng địa phương và ngành chức năng xây dựng búng Bình Thiên thành điểm du lịch nổi tiếng, thu hút du khách xa gần” - Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Huy cho biết thêm, đang thực hiện dự án bảo tồn nguồn lợi thủy sản, kết hợp với việc phát triển du lịch ở búng Bình Thiên. Trong 3 năm, Chi cục Thủy sản sẽ nắm lại toàn bộ số loài cá tại búng Bình Thiên và tính đến chuyện xây nhà trưng bày các mẫu cá đang tồn tại tại hồ nước ngọt này.

Tiến sĩ Chau Thi Đa (Trường đại học An Giang) nhìn nhận, trước đây búng Bình Thiên được xem là “túi cá” nước ngọt, nhưng hiện nay đã giảm mạnh. Để bảo tồn nguồn lợi thủy sản, điều cốt lõi là người dân phải ý thức được việc đánh bắt cá và bảo vệ môi trường nước tại búng Bình Thiên. Mặt khác, ngành chức năng và địa phương phải vận động tuyên truyền người dân không nên xả thải, nuôi súc vật, gia cầm quanh xóm búng. “Trước đây, ngành chức năng cũng đã nhiều lần tiến hành thả cá tái tạo nguồn lợi thủy sản tại đây. Thế nhưng, thả xong rồi thì người dân lại dùng chài, lưới vây bắt cá. Nếu bảo tồn hiệu quả thì phải mạnh dạn cấm khai thác đánh bắt từ 1-2 năm. Sau đó, quy hoạch một đoạn cấm khai thác tuyệt đối thủy sản, gắn với khai thác du lịch thì búng Bình Thiên thì mới thu hút lữ khách” - tiến sĩ Chau Thi Đa nhấn mạnh.

Tiến sĩ Chau Thi Đa đặt ra giải pháp: “Giữa búng Bình Thiên đang bị bồi lấp, rong tảo mọc nhiều đã lấn át môi trường sống của các loài thủy sản. Quanh búng, xuất hiện nhiều chuồng trâu, bò…, gây ô nhiễm nguồn nước. Có thể trồng cây điên điển, sậy hoặc lúa mùa nổi ven búng để tạo vùng đệm cho các loài thủy sản trú ngụ, sinh sản. Trước đây, tại búng Bình Thiên có trên 100 loài thủy sản tồn tại. Theo đó, có nhiều dự án bảo tồn thủy sản, nhưng về phần “hậu” dự án thì không đặt ra nên thực hiện xong rồi thì “cuốn chiếu”, thử hỏi làm sao bảo vệ hay bảo tồn được?”.

Báo An Giang, 10/06/2016
Đăng ngày 10/06/2016
Bài, ảnh: Lưu Mỹ
Môi trường

Thừa Thiên - Huế: Đầm phá ô nhiễm, dân kêu trời

Hàng ngàn hộ dân ở 33 xã, phường, thị trấn sống dựa vào đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (tỉnh Thừa Thiên - Huế), đang khốn khổ vì nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng.

Ô nhiễm đầm phá ở Thừa Thiên - Huế
• 14:32 14/03/2023

Sản xuất xà phòng từ chất nhầy ốc sên

Một con ốc sên sẽ tạo ra khoảng 2g chất nhờn. Để sản xuất 15 thanh xà phòng trọng lượng 100g, anh Desrocher ở thị trấn Wahagnies, miền Bắc nước Pháp cần khoảng 40 con ốc sên. Ảnh: Reuters

Xà phòng từ ốc sên
• 10:17 09/02/2023

Yên Bái: Thả hơn 30 nghìn cá giống xuống hồ Thác Bà trong ngày ông Công, ông Táo

Ngày 14/1, huyện Yên Bình (Yên Bái) đã tổ chức thả cá bổ sung nguồn lợi thủy sản hồ Thác Bà năm 2023 gắn với phong tục thả cá chép ngày 23 tháng Chạp.

Thả cá
• 12:02 19/01/2023

Xuất hiện pin làm từ vỏ cua, có thể tái chế 1000 lần

Các nhà khoa học đã phát minh ra một loại pin được làm từ vỏ cua, dễ phân hủy hơn nhiều so với pin lithium-ion.

Pin làm từ vỏ cua
• 09:46 12/01/2023

Các tỉnh ven biển chủ động phòng tránh thiên tai sạt lở

Trong những năm gần đây, Việt Nam đang phải đối mặt với những tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu.

Ven biển
• 10:51 15/04/2025

Có nên áp dụng cơ chế thưởng cho người báo tin xả rác giống như xuyệt điện thủy sản?

Trong bối cảnh bảo vệ môi trường ngày càng được chú trọng, việc xử lý các hành vi vi phạm môi trường như xả rác bừa bãi đang trở thành một thách thức lớn. Một trong những giải pháp được nhiều địa phương triển khai để khuyến khích người dân tham gia giám sát, tố giác vi phạm là cơ chế khen thưởng cho người báo tin, đặc biệt là những hành vi xả rác. Liệu cơ chế này có thể áp dụng hiệu quả như mô hình "treo thưởng" chống xuyệt điện thủy sản tại Cà Mau?

• 10:16 08/04/2025

Xử lý chất thải và bảo vệ môi trường trong các trang trại nuôi tôm hiện đại

Xử lý chất thải và bảo vệ môi trường trong các trang trại nuôi tôm hiện đại là một yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của hoạt động nuôi trồng thủy sản đối với hệ sinh thái xung quanh, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững. Trong bối cảnh ngành nuôi tôm đang đối mặt với các vấn đề môi trường như ô nhiễm nước, suy giảm chất lượng đất và khí thải, việc áp dụng công nghệ xử lý chất thải tiên tiến và các biện pháp bảo vệ môi trường là rất cần thiết.

Nước thải
• 09:00 07/04/2025

Phân tích dòng rác thải nhựa trong nuôi tôm ở tỉnh Sóc Trăng

Nuôi tôm nước lợ đang sử dụng và thải ra lượng rác nhựa rất lớn, trở thành vấn đề cấp bách phải giải quyết để bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh. Nhằm hỗ trợ việc giải quyết, Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ) vừa nghiên cứu phân tích dòng rác thải nhựa trong nuôi tôm ở tỉnh Sóc Trăng, đưa ra khuyến nghị “Giảm thiểu-Tái sử dụng-Tái chế” (3R).

Rác thải nhựa
• 09:00 05/04/2025

Hiệu quả của peptide kháng khuẩn (AMPs) trong phòng trị bệnh tôm

Trong ngành nuôi tôm, so với giai đoạn năm 1991, người nuôi từng sử dụng nhiều loại kháng sinh để phòng và trị bệnh.

Vi khuẩn
• 22:46 24/04/2025

Tình hình khuẩn Vibrio ngày càng tăng

Trong những năm gần đây, ngành nuôi tôm tại Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn: sự gia tăng nhanh chóng của vi khuẩn Vibrio trong các ao nuôi. Đây là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của tôm và hiệu quả kinh tế của người nuôi.

Tôm bệnh
• 22:46 24/04/2025

Chung tay gìn giữ sông Cầu khỏi biến đổi khí hậu

Sông Cầu – dòng chảy quan trọng ở miền Bắc Việt Nam – đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, hoạt động sản xuất – kinh doanh và sự gia tăng dân số đô thị. Việc bảo vệ dòng sông này là nhiệm vụ cấp thiết nhằm gìn giữ tài nguyên thiên nhiên, bảo đảm an ninh nguồn nước và sự phát triển bền vững cho cả khu vực.

Sông Cầu
• 22:46 24/04/2025

Công nghệ chỉnh sửa gen trong nuôi tôm: Tăng sức đề kháng bệnh mà không cần kháng sinh

Ngành nuôi tôm Việt Nam đang đối mặt với nỗi lo lớn: dịch bệnh như đốm trắng (WSSV) hay hoại tử gan (AHPND) khiến tôm chết hàng loạt, gây thiệt hại nặng nề.

Tôm
• 22:46 24/04/2025

Mối quan hệ thời gian đông máu và sức khỏe tôm nuôi

Sức khoẻ tôm nuôi trong ao ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tác động như thời tiết khí hậu, mùa vụ, chất lượng nguồn nước với các thông số môi trường liên quan, dịch bệnh, chất lượng giống, thức ăn, mật độ nuôi, kỹ thuật chăm sóc quản lý... Đánh giá tôm khoẻ, tôm yếu, thông qua hoạt động bơi lội, tiêu thụ mồi, tăng trưởng, tỷ lệ sống, độ đồng đều size cỡ, cơ thịt, màu sắc vỏ, những vấn đề liên quan đến gan, ruột tôm…Một phương pháp đánh giá nhanh, thông qua thời gian đông máu tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 22:46 24/04/2025
Some text some message..