Đam mê Betta: Ranh giới giữa yêu và giết!

Cá betta - điển hình của sự ngược đãi trong ngành công nghiệp thú cưng.

ngược đã cá betta
Những chú cá betta tuyệt đẹp vừa mang trên mình những giá trị kinh tế và bảo tồn, nhưng cũng phản ánh một ngành công nghiệp ngược đãi vật nuôi. Ảnh: Peta Asia

Với màu sắc sặc sở, vảy ánh kim và vây dài chảy quanh người như một chiếc áo choàng trong làn nước, cá betta là một trong những loài cá bắt mắt và được ưa chuộng nhất tại các cửa hàng, các chợ cá cảnh, hay sau những chiếc xe bán cá dạo quanh các ngã đường. Cá betta rất rẻ, với rất nhiều chủng loại, nên chúng là một lựa chọn tuyệt vời cho những ý tưởng trang trí hay “thi đấu”.

Nhưng trái ngược với nền công nghiệp thú cưng và tư duy cửa những người nuôi cá betta, một số người ủng hộ phúc lợi động vật lại lo ngại rằng: Với sự phổ biến và quan niệm sai lầm về chăm sóc sinh học có thể khiến chúng trở thành loài dễ bị tổn thương và ngược đãi nhất trong ngành công nghiệp này.

Có khó để nuôi một con cá betta?

Câu trả lời là: Không!

Không có vật nuôi nào là dễ dạng để chăm sóc, nhưng công bằng mà nói, cá betta dễ chăm sóc hơn nhiều loại cá khác. Thực tế, cá betta cần ít không gian sống hơn các loài cá khác và chúng lại có sức chịu đựng tốt.

Do đặc tính dễ chăm sóc, nên cá betta thường được nuôi nhốt trong các lọ thủy tinh chật hẹp.

Tuy nhiên, những “tin đồn” về sự dễ dàng chăm sóc của cá betta đã được “phóng đại”. Chúng sẽ không sống khỏe mạnh hay hạnh phúc trong cái gọi là” hệ sinh thái khép kín”, bị giam cầm trong một cái bình không có gì ngoài một vài viên đá hay ít sợi rong. Cá betta cần nguồn nước được lọc, ấm, môi trường nuôi phong phú với hệ thực vật và cảnh quan thủy sinh, cho ăn thường xuyên và định kỳ làm sạch bể. Hiệp hội PETA (People for the Ethical Treatment of Animal) khuyến khích tất cả những người sở hữu hoặc chăm sóc động vật luôn theo dõi điều kiện sống của chúng kể cả cá betta.

Cá betta có thật sự “không hạnh phúc”?

Năm 2017, các nghiên cứu tại Đại học Ghent ở Bỉ đã xác định một số vấn đề phổ biến cho phúc lợi của cá betta. Chúng có thể trở nên căng thẳng khi được “thi đấu” với một con cá đực khác, đặc biệt là khi chúng bị giam cầm và không thể trốn thoát. Bể quá nhỏ, môi trường nuôi nhốt kém phong phú và nhiễm mycobacterium cũng gây hại cho chất lượng cuộc sống của cá betta.


Cá có thể trải nghiệm cảm xúc như con người.

Trong lịch sử, giới khoa học đã nhiều lần tranh cãi về việc liệu cá có cảm thấy đau hay không? Và một nghiên cứu được tiến hành bởi các bác sĩ thú y đã đi đến cùng một kết luận rằng: Mô hình giải phẫu hệ thần kinh của cá phù hợp để nhận tín hiệu đau, chúng tạo ra các hoạt chất giảm đau hóa học tự nhiên giống như động vật có vú và chúng có ý thức tránh các kích thích gây đau. Cá cũng trải nghiệm những cảm xúc mà con người có thể xác định. Trong một bài báo năm 2016 được công bố trên tạp chí Animal Cognition, các nhà nghiên cứu lập luận rằng khả năng nhận thức của cá thường phù hợp hoặc vượt hơn cả các loài động vật có xương sống khác, đồng thời, họ cũng bác bỏ quan niệm: Cá chỉ có trí nhớ ba giây. Rõ ràng chúng ta biết rằng các loại cá nói chung, và cá betta nói riêng có nhận thức phát triển hơn chúng ta nghĩ và thậm chí chúng có thể trải nghiệm cảm xúc như con người, và hiển nhiên chúng hoàn toàn có thể biết rằng “chúng có thật sự hạnh phúc hay không?”.

Tình trạng ngược đãi cá betta

Lấy cá betta làm đơn cử hay đại diện cho những hành vi ngược đãi thú cưng, vì chúng rất phổ biến, dễ sỡ hữu và dễ chịu đựng.

Ngành công nghiệp cá betta đã phát triển rất mạnh, với những giá trị bảo tồn, và kinh tế rất lớn mà ngành công nghiệp này mang lại, thì mặt trái của nó chính là những hành vi ngược đãi động vật. Những người ủng hộ phúc lợi động vật luôn cho rằng, với nhu cầu tiêu thụ cao, cá betta giống luôn bị ép và kích thích sinh sản quá mức, dẫn đến chết, hoặc bệnh tật và bị vứt bỏ. Cá con sinh ra tiếp tục chịu những rào cản về chọn lọc di truyền, những cá thể được cho là “tốt” sẽ được giữ lại để nuôi lớn, còn các cá thể khác phải bị loại bỏ. Quá trình vận chuyển cá thương phẩm cũng không được quan tâm đúng mức, khi mà các hệ thống vận chuyển kinh doanh luôn tìm ẩn nhiều rủi ro khiến cá bị stress, sock và dễ mắc bệnh.

Ngoài nuôi cá làm cảnh, cá betta còn là đối tượng cho loại hình giải trí “chọi cá”. PETA cho rằng, đây là hành vi tàng bạo nhất, mang tính ngược đãi nặng nề, khiến cá bị hoảng sợ, đau đớn, và chết.

Cá betta còn được sử dụng làm một công cụ giải trí, bằng hình thức chọi cá và kết thúc mỗi cuộc vui, chúng luôn mang trên mình những chấn thương đau đớn.

Phần lớn, nhiều người nuôi cá betta không cung cấp cho chúng một môi trường sống lý tưởng như nhiều loại cá khác. Cá btetta thường được nuôi nhốt trong một chai thủy tinh nhỏ, hoặc trong một bể hẹp, ít thay nước, ít cho ăn và môi trường ít phong phú. Và PETA gọi chúng là những hành vi ngược đãi động vật.

Bạn có chắc chắn rằng sẽ không tạo ra căng thẳng cho chúng ?
Mặc dù vậy, nhiều người vẫn đánh giá cao việc nuôi cá cảnh như một sở thích thú vị, giúp giảm căng thẳng và mang lại hiệu quả kinh tế, cũng như tính bảo tồn. Tuy nhiên câu hỏi được đặt ra là, khi bạn có được con cá của riêng mình, bạn có thể chắc chắn rằng sẽ không tạo ra căng thẳng cho chúng hay không?
Đăng ngày 12/08/2020
Mạnh Kha @manh-kha
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Cách nhận biết tôm nhiễm độc khí NO2, NH3

Khí độc NH3 và NO2 được ví như những sát thủ thầm lặng tích tụ dưới đáy ao, có khả năng xóa sổ cả đàn tôm chỉ sau một đêm. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu nhiễm độc và nắm vững quy trình xử lý cấp tốc trong "6 giờ vàng" là kỹ năng sống còn để bảo vệ thành quả vụ nuôi.

Ao tôm
• 13:32 12/12/2025

Quảng Ninh ứng dụng công nghệ 4.0, sản lượng tôm về đích sớm

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ áp dụng các mô hình nuôi tiên tiến, sản lượng tôm của tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025 ngay từ tháng 11, đồng thời tạo ra một cuộc cách mạng trong việc bảo vệ môi trường biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 09:00 12/12/2025

Vấn đề thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản

Cuối tháng 11/2025, tại thành phố Hồ Chí Minh có hội nghị quản lý thức ăn và sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản cho biết một số vấn đề đáng quan tâm.

Ao tôm
• 09:00 08/12/2025

Kinh tế tuần hoàn nuôi trồng thủy sản là đổi mới sáng tạo

Phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh là mục tiêu bao trùm hiện nay và đó là quá trình đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ để chuyển đổi mô hình.

Mô hình nuôi tôm
• 09:00 05/12/2025

Cách nhận biết tôm nhiễm độc khí NO2, NH3

Khí độc NH3 và NO2 được ví như những sát thủ thầm lặng tích tụ dưới đáy ao, có khả năng xóa sổ cả đàn tôm chỉ sau một đêm. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu nhiễm độc và nắm vững quy trình xử lý cấp tốc trong "6 giờ vàng" là kỹ năng sống còn để bảo vệ thành quả vụ nuôi.

Ao tôm
• 16:54 12/12/2025

Ngành thủy sản Việt khai mở không gian phát triển mới

Bằng việc khai mở những thị trường mới và sáng tạo các sản phẩm độc đáo, ngành thủy sản Việt Nam đang vượt qua các biến động của thế giới, hướng tới mục tiêu xuất khẩu kỷ lục 11,3 tỷ USD trong năm 2025.

Tôm
• 16:54 12/12/2025

Quảng Ninh ứng dụng công nghệ 4.0, sản lượng tôm về đích sớm

Với quyết tâm đưa khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhờ áp dụng các mô hình nuôi tiên tiến, sản lượng tôm của tỉnh đã hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025 ngay từ tháng 11, đồng thời tạo ra một cuộc cách mạng trong việc bảo vệ môi trường biển.

Nuôi trồng thủy sản
• 16:54 12/12/2025

Hoa Kỳ yêu cầu chứng nhận mới cho thủy sản xuất khẩu

Cơ quan Nghề cá Hoa Kỳ (NOAA) vừa áp dụng một quy định mới, yêu cầu các lô hàng thủy sản nhập khẩu phải có Giấy Chứng nhận Đạt yêu cầu Nhập khẩu (COA). Quy định này nhằm đảm bảo sản phẩm tuân thủ Đạo luật Bảo vệ Động vật Biển có vú (MMPA).

Chế biến thủy sản
• 16:54 12/12/2025

VNF Infographic Series: Chitosan – Ứng dụng kháng khuẩn/nấm

Trong bài infographic trước, chúng ta đã khám phá cách chitosan thể hiện tính kháng khuẩn/nấm hiệu quả của mình thông qua các cơ chế như tương tác với điện tích âm, phá vỡ màng tế bào vi sinh vật và thay đổi môi trường sống của chúng, khiến chúng không thể phát triển.

Ứng dụng của Chitosan
• 16:54 12/12/2025
Some text some message..