Nuôi biển không kháng sinh: Cuộc "cách mạng" từ con giống để hướng tới thủy sản sạch

Nỗi đau dai dẳng của phương pháp truyền thống

Theo cách làm truyền thống, con giống (cá, tôm) sau giai đoạn ương sẽ được đưa thẳng ra hệ thống lồng bè ngoài biển. Tuy nhiên, phương pháp này tồn tại nhiều rủi ro. Con giống tuy "sạch bệnh" tại trại nhưng sức đề kháng còn yếu, khi ra môi trường tự nhiên với nhiều biến động sẽ rất dễ bị hao hụt, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 40-50%.

Ông Lương Viết Cường, chủ một trang trại giống tại Khánh Hòa, chia sẻ: "Để giữ uy tín, khi bà con lấy giống nếu có hao hụt tôi sẽ bù thêm. Nhưng rủi ro khi sử dụng các loại kháng sinh để cứu cá là vô cùng nguy hại". Việc lạm dụng kháng sinh không chỉ để lại dư lượng, gây nguy cơ cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn là "án tử" cho các lô hàng xuất khẩu.

Cuộc "cách mạng" từ con giống 2 cấp

Để giải quyết vấn đề tận gốc, nhiều đơn vị đã tiên phong áp dụng mô hình nuôi 2 cấp, không sử dụng kháng sinh. Thay vì xuất bán con giống cỡ nhỏ (4-5cm), các trang trại giờ đây thực hiện một "cuộc cách mạng" trong quy trình ương.

Điển hình tại trang trại của ông Cường, quy trình công nghệ vi sinh được áp dụng toàn diện. Nguồn trứng được thu từ lồng bè bố mẹ, sau đó đưa vào hệ thống lọc nước tuần hoàn để loại bỏ vi khuẩn có hại. Khi cá con nở, chúng được kiểm soát dịch bệnh và chăm sóc bằng các chế phẩm vi sinh. Các vi sinh vật này không chỉ được bổ sung vào đường ruột để tăng cường tiêu hóa, mà còn được đưa vào môi trường nước để xử lý chất thải, ức chế các loại khí độc như NH₃, NO₂, H₂S.

Kết quả là con giống được sản xuất theo phương pháp này có hệ miễn dịch tự nhiên và sức đề kháng vượt trội. "Tiêu chí của chúng tôi là cá kháng bệnh, chứ không chỉ đơn thuần là sạch bệnh như trước đây. Tỷ lệ cá khỏe mạnh khi ra lồng bè có thể đạt hơn 90%, bà con thu mua rất phấn khởi", ông Cường cho biết.

Các mô hình nuôi biển đang có bước chuyển mình khi áp dụng quy trình không sử dụng kháng sinh

Mở rộng và định hình tương lai ngành thủy sản an toàn

Mô hình nuôi an toàn không chỉ dừng lại ở các trang trại giống tiên phong. Nhiều doanh nghiệp lớn cũng đang vào cuộc để xây dựng các giải pháp toàn diện. Bà Nguyễn Thị Phi, Chủ tịch Công ty Syaqua-ADN, chia sẻ về trăn trở trước thực trạng người dân sử dụng kháng sinh "tùy tiện", vừa không hiệu quả, vừa rủi ro.

Từ đó, công ty đã quyết định xây dựng một mô hình giải pháp tổng thể, từ cải tiến kỹ thuật ương giống, thức ăn, cho đến quản lý dịch bệnh và môi trường nước bằng các chế phẩm sinh học. "Chúng tôi tin rằng, với nền tảng khoa học vững chắc và sự tận tâm trong từng kỹ thuật, sản phẩm thủy sản Việt Nam xuất khẩu sẽ không còn bị ấn tượng xấu về môi trường ô nhiễm", bà Phi nhấn mạnh.

Đây được xem là tương lai tất yếu của ngành thủy sản. Việc chuyển đổi từ tư duy "chữa bệnh" bằng kháng sinh sang "phòng bệnh" bằng công nghệ sinh học không chỉ giải quyết bài toán kinh tế cho người nuôi, mà còn là con đường duy nhất để xây dựng thương hiệu thủy sản Việt Nam an toàn, bền vững và chinh phục những thị trường khó tính nhất.