Ngành tôm: Thay đổi từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế

Ngành tôm Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ lớn: tiếp tục chạy theo sản lượng kiểu cũ hay chuyển sang tư duy kinh tế để phát triển bền vững?

Tôm
Chuyển đổi từ sản xuất sang kinh tế là xu hướng tất yếu, giúp ngành tôm Việt Nam tăng trưởng bền vững

Năm 2025, tín hiệu tích cực đã xuất hiện khi xuất khẩu tôm sang Mỹ, Nhật Bản, EU tăng trưởng. Nhưng để tận dụng cơ hội và vươn xa, ngành tôm không thể chỉ đếm số lượng mà phải chú trọng chất lượng, công nghệ và giá trị lâu dài. Cùng Tepbac khám phá hành trình đầy triển vọng này nhé!

1. Tư duy sản xuất truyền thống: Giới hạn và thách thức

Ngành tôm Việt Nam từ lâu là “con gà đẻ trứng vàng” trong xuất khẩu thủy sản, mang về 3,5-4 tỷ USD mỗi năm. Nhưng cách làm truyền thống – mở rộng ao nuôi, tăng mật độ, chạy theo sản lượng – đang bộc lộ nhiều vấn đề. Bà con nuôi tôm thường xuyên “đau đầu” vì giá bán tụt dốc khi thị trường biến động, trong khi chi phí sản xuất lại cao ngất ngưởng. Nuôi tôm dày đặc làm ao ô nhiễm, tôm dễ mắc bệnh, nhất là khi biến đổi khí hậu khiến thời tiết thất thường, nước biển dâng cao.

Chuỗi giá trị ngành tôm cũng chưa thực sự gắn kết. Nông dân nuôi, doanh nghiệp thu mua, rồi xuất khẩu, nhưng các khâu cứ “mạnh ai nấy làm”. Kết quả là tôm Việt chủ yếu bán thô, giá rẻ, để nước ngoài chế biến sâu và hưởng lợi lớn. Các chuyên gia nhận định rằng nếu không thay đổi từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế, ngành tôm sẽ khó cạnh tranh với những đối thủ đang vươn lên mạnh mẽ như Ecuador hay Ấn Độ.

2. Chuyển sang tư duy kinh tế: Cách tiếp cận bền vững

Năm 2025, ngành tôm Việt Nam đón tin vui khi xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, EU tăng trưởng, nhờ chính sách thuế ở một số nước thay đổi. Đây là cơ hội để tôm Việt khẳng định vị thế, nhưng không thể chỉ dựa vào may mắn. Tư duy kinh tế đòi hỏi ngành tôm tập trung nâng cao giá trị thay vì sản lượng. Điều này có nghĩa là đầu tư vào chất lượng tôm, đạt các chứng nhận quốc tế, và đảm bảo truy xuất nguồn gốc để chinh phục thị trường khó tính.

Quan trọng hơn, tư duy kinh tế khuyến khích liên kết chặt chẽ giữa người nuôi, doanh nghiệp và chính quyền. Có ý kiến đề xuất nhân rộng mô hình chuỗi sản xuất hiệu quả, ký hợp đồng bao tiêu giữa doanh nghiệp và nông dân, kèm hỗ trợ kinh phí, kỹ thuật. Cách làm này giúp bà con yên tâm nuôi tôm, doanh nghiệp chủ động nguyên liệu, còn thị trường đầu ra được giữ vững. Phát triển bền vững không chỉ là chuyện lợi nhuận hôm nay, mà còn là bảo vệ ao nuôi, môi trường cho mai sau.

Ao nuôi tômỨng dụng công nghệ và chuyển đổi số giúp ngành tôm giảm rủi ro, nâng cao hiệu quả và hướng tới phát triển bền vững

3. Ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo trong ngành tôm

Công nghệ đang thay đổi cách ngành tôm vận hành. Nhiều trang trại giờ đây dùng AI và hệ thống cảm biến để theo dõi chất lượng nước, nhiệt độ, giảm dịch bệnh mà không cần lạm dụng hóa chất. Công nghệ sinh học, vi sinh cũng được áp dụng để xử lý nước thải, bảo vệ môi trường ao nuôi. Các chuyên gia còn khuyến nghị nghiên cứu yêu cầu mới của thị trường, như giảm phát thải carbon, để đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe từ các nước lớn.

Mô hình nuôi tôm sinh thái và kinh tế tuần hoàn cũng đang được bà con chú ý. Tôm được nuôi kết hợp với rừng ngập mặn, hoặc nước thải tái sử dụng qua hệ thống lọc sinh học, vừa tiết kiệm chi phí vừa “xanh” hơn. Đây là hướng đi giúp ngành tôm thích nghi với biến đổi khí hậu và xu hướng tiêu dùng bền vững toàn cầu. Chuyển đổi số từ ao nuôi đến khâu xuất khẩu còn giúp tôm Việt minh bạch nguồn gốc, tăng sức cạnh tranh.

4. Minh Phú và bài học từ doanh nghiệp điển hình

Một doanh nghiệp lớn trong ngành tôm đã trở thành tấm gương sáng về đổi mới tư duy. Họ cho rằng ngành tôm liên quan đến 2 triệu nông dân, nên cần thay đổi để nâng sức cạnh tranh. Doanh nghiệp này đầu tư mạnh vào công nghệ, dùng AI kiểm soát ao nuôi, xây dựng quy trình đạt chuẩn quốc tế, và chú trọng sản phẩm “xanh”. Họ sản xuất tôm hấp, tôm lột vỏ sẵn – những mặt hàng giá trị gia tăng được thị trường hơn 50 nước đón nhận.

Không dừng lại ở đó, doanh nghiệp còn liên kết với nông dân, cung cấp giống kháng bệnh, hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm. Họ đề xuất xây dựng khu công nghiệp tôm ở Kiên Giang, Cà Mau, và 2 trung tâm xúc tiến nông sản ở Hà Nội, TP.HCM, sẵn sàng bỏ vốn nếu Nhà nước hỗ trợ quy hoạch. Bài học từ đây rất rõ: muốn thắng lớn, phải đổi mới toàn diện, từ chất lượng tôm đến chuỗi giá trị khép kín.

Đăng ngày 02/04/2025
Phan Tấn Đạt @phan-tan-dat
Nuôi trồng

FLOCponics: Sự tích hợp hoàn hảo của công nghệ biofloc và cây thủy canh

FLOCponics là một loại Aquaponics thay thế tích hợp công nghệ biofloc (BFT) với sản xuất cây trồng không sử dụng đất.

flocponics
• 15:51 07/03/2022

Mô hình nuôi ba ba lãi 300 triệu đồng/năm

Mô hình nuôi ba ba của ông Lương Thành Kỷ, ở thị trấn Búng Tàu, huyện Phụng Hiệp. Qua 14 năm phát triển, đến nay đàn ba ba sinh sản của ông Kỷ đã phát triển hơn 1.500 con, mỗi năm xuất bán ra thị trường từ 8.000-10.000 con giống, trừ hết các khoản chi phí, lợi nhuận gần 300 triệu đồng/năm.

Ba ba.
• 09:38 14/06/2021

Kinh tế ổn định nhờ nuôi ba ba sinh sản

Hơn 20 năm nuôi ba ba sinh sản, anh Nguyễn Đức Lợi, ấp Phước Thọ B, xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng có cuộc sống khấm khá. Gắn bó lâu năm với con ba ba một phần cũng vì sự yêu thích loài vật này, ba ba lại dễ nuôi, nhẹ công chăm sóc, thị trường tiêu thụ tốt, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình anh.

• 15:40 03/03/2021

Thu trăm triệu đồng mỗi năm từ nuôi ba ba

Nuôi ba ba gai là một công việc đòi hỏi phải có nguồn vốn lớn và kỹ thuật cao. Nhưng bằng ý chí, nghị lực, sự đam mê tận tụy với công việc cùng với áp dụng các kiến thức khoa học kỹ thuật mà ông Phạm Tất Đạt ở xã Yên Bình, thành phố Tam Điệp đã thành công, vươn lên trở thành triệu phú.

kỹ thuật sản xuất giống baba
• 10:00 30/05/2017

Vitamin C: Bí quyết giúp cá, tôm khỏe mạnh, ít bệnh, lớn nhanh

Trong nuôi trồng thủy sản, ai cũng biết rằng con giống tốt, môi trường ổn định và kỹ thuật chăm sóc đúng là ba yếu tố nền tảng. Nhưng có một yếu tố nữa – tuy nhỏ mà lại đóng vai trò cực kỳ quan trọng: vitamin C. Vitamin C không chỉ là vi chất giúp tôm cá tăng sức đề kháng, mà còn hỗ trợ phát triển, tiêu hóa, hồi phục sau bệnh và giúp vật nuôi thích nghi tốt hơn với môi trường biến động.

• 18:30 15/07/2025

Bỏ quên độ kiềm: Sai lầm khiến nhiều vụ nuôi thất bại

Trong nuôi tôm, bà con thường quen với việc đo pH, đo oxy, đo độ mặn. Nhưng lại ít người để ý đến một chỉ số có vai trò không kém phần quan trọng – đó là độ kiềm (alkalinity). Kiềm không phải là một yếu tố “thời vụ” hay “có cũng được”, mà là trụ cột giữ ổn định môi trường nước ao. Một ao nuôi có kiềm dao động thất thường thì dù pH, oxy hay vi sinh có tốt đến đâu, tôm vẫn có nguy cơ bị sốc, bỏ ăn và chậm lớn. Trong bối cảnh giá thành sản xuất ngày càng tăng, việc chăm môi trường ao từ những thứ cơ bản như độ kiềm chính là cách tiết kiệm chi phí lâu dài.

• 17:37 15/07/2025

Thức ăn xanh: Xu hướng tất yếu cho ngành thủy sản tiết kiệm và bền vững

Trong bối cảnh nguồn cá nguyên liệu ngày càng khan hiếm và giá bột cá leo thang, ngành thủy sản đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải tìm ra những giải pháp thay thế hiệu quả, bền vững. Một trong những hướng đi nổi bật nhất hiện nay là phát triển các nguồn đạm "xanh" từ thực vật, vi tảo, côn trùng… nhằm giảm phụ thuộc vào bột cá truyền thống mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng cho vật nuôi.

Xu hướng bền vững trong ngành thức ăn thủy sản bắt đầu từ việc thay thế bột cá truyền thống.
• 18:30 14/07/2025

Ghìm cương chi phí nuôi giữa bão kép: Lạm phát và tỷ giá

Ngành thủy sản Việt Nam đứng trước một bài toán chi phí sản xuất ngày càng phức tạp. Bên cạnh những yếu tố quen thuộc như thời tiết và dịch bệnh, hai áp lực kinh tế vĩ mô là lạm phát toàn cầu và biến động tỷ giá USD/VND đang trở thành thách thức lớn, tác động trực tiếp đến lợi nhuận của người nuôi tôm, cá. Việc hiểu rõ và chủ động xây dựng chiến lược ứng phó không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc để tồn tại và phát triển.

Người nuôi đối mặt với áp lực chi phí tăng cao khi giá thức ăn biến động mạnh.
• 17:53 14/07/2025

Bỏ quên độ kiềm: Sai lầm khiến nhiều vụ nuôi thất bại

Trong nuôi tôm, bà con thường quen với việc đo pH, đo oxy, đo độ mặn. Nhưng lại ít người để ý đến một chỉ số có vai trò không kém phần quan trọng – đó là độ kiềm (alkalinity). Kiềm không phải là một yếu tố “thời vụ” hay “có cũng được”, mà là trụ cột giữ ổn định môi trường nước ao. Một ao nuôi có kiềm dao động thất thường thì dù pH, oxy hay vi sinh có tốt đến đâu, tôm vẫn có nguy cơ bị sốc, bỏ ăn và chậm lớn. Trong bối cảnh giá thành sản xuất ngày càng tăng, việc chăm môi trường ao từ những thứ cơ bản như độ kiềm chính là cách tiết kiệm chi phí lâu dài.

• 19:41 15/07/2025

Nuôi biển: Mục tiêu và phát huy lợi thế vùng

Nước ta có khoảng 500.000 ha tiềm năng phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển (nuôi biển) để trở thành một ngành kinh tế lớn. Đó là ngành sản xuất hàng hóa có tính cạnh tranh cao, vận hành kinh tế – xã hội – môi trường bền vững và để đạt được cần tập trung phát huy lợi thế điều kiện vùng và tiểu vùng sinh thái đặc trưng, sử dụng hợp lý tài nguyên biển bằng khoa học công nghệ, tối ưu hóa chuỗi giá trị sản phẩm.

• 19:41 15/07/2025

Từ chứng nhận tiến bộ kỹ thuật đến chuẩn mực mới của ngành nuôi tôm

Chứng nhận tiến bộ kỹ thuật năm 2024 là dấu ấn quan trọng giúp Grobest khẳng định vị thế “chuyên gia dinh dưỡng thủy sản”, đồng thời thiết lập chuẩn mực mới cho ngành nuôi tôm Việt Nam. Bước sang năm 2025, Grobest tiếp tục củng cố vị thế đó với cải tiến trong các dòng sản phẩm, mang lại hiệu quả vượt trội cho các hộ nuôi.

• 19:41 15/07/2025

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025 tăng gần 19% và những biến động

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu thủy sản đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái giữa bối cảnh thị trường nhiều biến động.

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam khởi sắc trong 6 tháng đầu năm.
• 19:41 15/07/2025

Thức ăn xanh: Xu hướng tất yếu cho ngành thủy sản tiết kiệm và bền vững

Trong bối cảnh nguồn cá nguyên liệu ngày càng khan hiếm và giá bột cá leo thang, ngành thủy sản đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải tìm ra những giải pháp thay thế hiệu quả, bền vững. Một trong những hướng đi nổi bật nhất hiện nay là phát triển các nguồn đạm "xanh" từ thực vật, vi tảo, côn trùng… nhằm giảm phụ thuộc vào bột cá truyền thống mà vẫn đảm bảo dinh dưỡng cho vật nuôi.

Xu hướng bền vững trong ngành thức ăn thủy sản bắt đầu từ việc thay thế bột cá truyền thống.
• 19:41 15/07/2025
Some text some message..