Cải thiện nguồn gen trong nguồn lợi thủy sản

Cải thiện di truyền trong nuôi trồng thủy sản 

Ứng dụng rộng rãi, thích hợp và lâu dài của việc cải tiến gen trong nuôi trồng thủy sản sẽ tập trung vào chọn giống có chọn lọc, giúp thúc đẩy sản xuất lương thực đáp ứng được sự gia tăng dự kiến​​ lượng thức ăn bổ sung tương đối ít, đất, nước và các đầu vào khác dành cho cá.

Nghề nuôi trồng thủy sản đang tụt hậu xa so với nông nghiệp đối với cả cây trồng và vật nuôi - về đặc tính, việc thuần hóa và cải thiện nguồn gen để sản xuất lương thực. Báo cáo kết luận rằng chúng ta có cơ hội nâng cao đáng kể sản lượng nuôi trồng thủy sản bền vững thông qua việc quản lý và phát triển chiến lược một số trong số hơn 550 loài hiện đang được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản.

Theo FAO (một tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên Hợp Quốc), đối tượng nuôi chủ yếu là cá tự nhiên, với 45% các loài được nuôi có chút khác biệt so với loài tự nhiên của chúng. Và hơn một nửa số quốc gia cho rằng cải tiến gen đang có tác động đáng kể đến sản xuất nuôi trồng thủy sản của họ, trái ngược với việc sử dụng rộng rãi các giống và giống cải tiến trong chăn nuôi và trồng trọt. Qua đó, nhấn mạnh tiềm năng tăng sản lượng bền vững thông qua cải thiện nguồn gen của nguồn lợi thủy sản nuôi. 

Sản phẩm làm từ cá cá viên. Ảnh: pinimg.com

Nhu cầu ngày càng tăng đối với cá và các sản phẩm từ cá sẽ tạo ra áp lực đối với các loài được nuôi, họ hàng hoang dã của chúng và môi trường sống mà chúng phụ thuộc, cũng như các cơ hội phát triển bền vững sau này. Đây là lý do giải thích cho điều quan trọng là phải bảo vệ, quản lý và phát triển hơn nữa nguồn gen thủy sinh của hành tinh, cho phép các sinh vật phát triển, thích ứng với các tác động tự nhiên và con người gây ra như biến đổi khí hậu, chống lại bệnh tật và ký sinh trùng, đồng thời tiếp tục phát triển để giúp đạt được các mục tiêu tăng trưởng bền vững. 

Khai phá tiềm năng  

Theo FAO, dân số ngày càng tăng dự kiến ​​sẽ làm tăng mức tiêu thụ cá khoảng 1,2% mỗi năm trong thập kỷ tới. Sản lượng cá và các sản phẩm từ cá ước tính đến năm 2030 đạt trên 200 triệu tấn. 

Do sản lượng khai thác thủy sản trên thế giới đã ổn định ở mức khoảng 90-95 triệu tấn mỗi năm, với gần một phần ba trữ lượng cá biển bị đánh bắt quá mức, nên có rất ít phạm vi sản xuất bổ sung trong tương lai gần. Do đó, nhu cầu về cá và các sản phẩm cá tăng trưởng dự kiến ​​cần được đáp ứng phần lớn từ hoạt động nuôi trồng thủy sản. Trong bối cảnh đó, việc sử dụng có trách nhiệm các nguồn gen thủy sản là điều cần thiết. 

Nhiều công nghệ hiện có để cải thiện nguồn gen thủy sản với FAO khuyến nghị nên tập trung vào các chương trình nhân giống chọn lọc dài hạn, được thiết kế tốt, có thể tăng năng suất của các loài thủy sản lên 10% mỗi thế hệ.  

Cá hồi nâu. Ảnh: fishingwales.net

Mối nguy đến các loài tự nhiên hoang dã 

Tất cả các loài nuôi vẫn có họ hàng hoang dã trong tự nhiên đang đối mặt với vấn đề bị đe dọa và cần có kế hoạch ưu tiên bảo tồn. Báo cáo kêu gọi các quốc gia xây dựng các chính sách và hành động để giải quyết nhu cầu này. Theo dữ liệu nghiên cứu, họ hàng hoang dã bị cạn kiệt nhất của các loài nuôi là cá tầm Nga, cá hồi Danube hay Huchen, cá tầm Beluga, cá hồi Đại Tây Dương và cá hồi nâu.   

Báo cáo cũng lưu ý những tác động tiềm tàng của việc đào thoát của các loài không phải bản địa, và các loài từ những trang trại nuôi trồng thủy sản đối với đa dạng sinh học và hệ sinh thái, đồng thời kêu gọi trao đổi và sử dụng có trách nhiệm các nguồn gen thủy sản bản địa và không bản địa. 

Tăng cường chính sách bảo vệ 

An ninh lương thực và dinh dưỡng phụ thuộc vào nguồn thức ăn đa dạng và lành mạnh, trong đó thức ăn thủy sản là một thành phần quan trọng. Do đó, nguồn gen thủy sản cần được đưa vào các chính sách về an ninh lương thực và dinh dưỡng một cách phổ biến và rộng rãi hơn.

Cần xem xét các chiến lược phát triển dài hạn cho nuôi trồng thủy sản, bao gồm quản lý xuyên biên giới nguồn gen thủy sản, cải thiện và bảo tồn nguồn gen, đồng thời phải có sự tham gia của nhiều ngành và lĩnh vực mới có hiệu quả. Qua đó, nhấn mạnh nhu cầu về nâng cao nhận thức trong việc phát triển, duy trì cải thiện và xác định đặc tính di truyền, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.